«Փարավոն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Ստեղծվել է «Pharaoh» էջի թարգմանությամբ |
չ Aydul saribekian (քննարկում) մասնակցի խմբագրումները հետ են շրջվել Marsela Khurshudyan մասնակցի վերջին տարբերակին։ Պիտակ՝ Հետշրջում |
||
Տող 1.
{{այլ կիրառումներ|Փարավոն (այլ կիրառումներ)}}
{{Տեղեկաքարտ Պետական գործիչ}}
[[Պատկեր:Abou simbel pharaons.jpg|մինի|աջից|300px|[[Ռամզես 2-րդ (Մեծ)|Ռամզես II]] փարավոնի արձանները]]
'''Փարավոն''', Հին Եգիպտոսի թագավորների ժամանակակից անվանումը։ «Փարավոն» անունը թագավորական անունի և տիտղոսի փոխարեն սկսել է գործածվել Նոր թագավորության ժամանակաշրջանում՝ տասնութերորդ դինաստիայի միջին ժամանակներում [[Հաթշեփսութ]] փարավոնի թագավորելուց հետո և տարածվել է մ.թ.ա. I հազարամյակում։<br />
Հունական «{{lang-el|Φαραώ}}» բառը փոխառնված է եղել Աստվածաշնչից ({{lang-he|פַּרְעֹה}} - ''փար'օ'')։ Բնօրինակ հին եգիպտական «per-oh» (փեր օհ) բառը նշանակել է «մեծ տուն»՝ նկատի ունենալով թագավորական պալատը։
== Պատմություն ==
Եգիպտական միապետություններն իրենց գոյությունն սկսել են մ.թ.ա. IV հազարամյակի երկրորդ կեսից։ Եգիպտացիները թագավորին նայում էին որպես իրենց երկրի հանդեպ աստվածների բարեհաճության երաշխիք։ Մինչև IV դինաստիան միապետի անունը կապվում էր [[Հորոս]] աստծո, իսկ դրանից հետո՝ արևի [[Ռա]] աստծո հետ և թագավորող անձը համարվում էր նրա որդին։ Մեկը մյուսի ետևից կառուցվեցին [[Գիզայի բուրգեր|Մեծ բուրգեր]]ը, որոնք ցուցադրում էին այն ժամանակների կառավարողների բացառիկ հզորությունն ու մեծությունը։
[[Եգիպտոսի նոր թագավորություն|Հնագույն թագավորության]] անկման, մ.թ.ա. XXIII-XXII դարերի կլիմայական ճգնաժամի և Եգիպտոսը I Անցումային ժամանակաշրջանի մեջ մտնելու հետ միասին թուլացան եգիպտական թագավորների հզորությունն ու հեղինակությունը, աճեց ազնվականության և պետական պաշտոնյաների ազդեցությունն ու հարստությունը։ Միջին թագավորության ժամանակաշրջանն այպես էլ թագավորներին ամբողջությամբ չվերադարձրեց կորցրածը։ Միջին թագավորության տրոհումից հետո երկրի մեծ մասը գրավելով իր տիրապետությունն սկսեց [[Հիքսոսներ|Հիքսոսների դինաստիա]]ն։
Հիքսոսներին վտարելուց հետո [[Եգիպտոսի նոր թագավորություն|Նոր թագավորության]] սկզբում Եգիպտոսը հայտնվեց նոր քաղաքական իրավիճակում՝ նա այլևս գերակայող չէր հանդիսանում տարածաշրջանում, որտեղ հայտնվեցին այնպիսի հզոր հակառակորդներ, ինչպիսիք էին [[Միտաննի]], իսկ ավելի ուշ՝ [[Նախախեթեր|հաթեր]]ի թագավորությունները։ Որպես հետևանք, փարավոնների հեղինակությունն սկսեց հենվել առավելապես նրանց ռազմական հաջողությունների վրա։ Այդպիսիք չունեցողները, ինչպես կին Հաթշեփսութը և [[Ամենհոթեփ III]] խաղաղարար թագավորը, ստիպված էին իրենց հպատակներին ջանադրաբար համոզել, որ իրենք ունեն աստվածային ծագում։ Չնայած դրան, թագավորից ունեցած հանրության բարոյա-գաղափարական կախումն արդեն այն չէր և Հին թագավորությունում եղածի հետ չէր կարող համեմատվել։ Մ.թ.ա. II հազարամյակի վերջում եգիպտական հանրության ապակենտրոնացումը, տաճարների և նոմարխների ազդեցության աճը նպաստեցին, որ Նոր թագավորությունը քայքայվի։
Այդ ժամանակից ի վեր փարավոնները տարածաշրջանում չունեին էական ազդեցություն։ Միայն նրանցից մի քանիսին, օրինակ՝ Փսամեթիխ I-ին հաջողվեց միավորել Եգիպտոսն ու միջամտել հարևան երկրների գործերին։ Բնակչությունն ու առանձին տնտեսություններն ավելի մեծ կախում էին ստանում թագավորից։ Փարավոնների դերը որպես ժողովրդի և աստվածների միջնորդ արդեն վերացել էր։
Մ.թ.ա. 525-485 թվականներին պաշտոնապես Եգիպտոսի փարավոններ են համարվել պարսից թագավորներ [[Աքեմենյաններ]]ը, մ.թ.ա. 332-323 թվականներին՝ [[Ալեքսանդր Մակեդոնացի]]ն, իսկ վերջինիս մահից հետո՝ [[Պտղոմեոսներ]]ը:
== Փարավոնների ցուցակ ==▼
* 00 դինաստիա
* 0 դինաստիա (Թինիս)
* I դինաստիա (Թինիս)
* II դինաստիա (Թինիս)
* III դինաստիա (Հելիոպոլիս)
* IV դինաստիա (Էլեֆանթին)
* V դինաստիա (Էլեֆանթին)
* VI դինաստիա
* VII դինաստիա ()
* VIII դինաստիա ()
* IX դինաստիա (Հերակլեոպոլիս)
* X դինաստիա (Հերակլեոպոլիս)
* XI դինաստիա (Թեբե)
* XII դինաստիա (Թեբե)
* XIII դինաստիա (Թեբե)
* XIV դինաստիա (Քսոիս)
* XV դինաստիա (Հիքսոսյան)
* XVI դինաստիա (Հիքսոսյան)
* XVII դինաստիա (Թեբե)
* XVIII դինաստիա (Թեբե)
* XIX դինաստիա (Թեբե)
* XX դինաստիա (Թեբե)
* XXI դինաստիա (Թինիս)
* XXII դինաստիա (Բուբաստիս)
* XXIII դինաստիա (Լիբիական Թանիս)
* XXIV դինաստիա (Լիբիական Սաիս)
* XXV դինաստիա (Նումիդիական)
* XXVI դինաստիա (Սաիս)
* XXVII դինաստիա (Պարսկական)
* XXVIII դինաստիա (Սաիս)
* XXIX դինաստիա (Մենդես)
* XXX դինաստիա (Սեբեննիտա)
* XXXI դինաստիա ()
* [[Արգեադների դինաստիա]]
* [[Պտղոմեոսներ|Պտղոմեոսների դինաստիա]]
== Աղբյուրներ ==
* [http://www.digitalegypt.ucl.ac.uk/Welcome.html Եգիպտոսի թվային համալսարան]
* [http://www.ancient-egypt-online.com/ancient-egyptian-pharaohs.html#famous-pharaohs 10 ազդեցիկ փարավոններ]
{{Արտաքին հղումներ}}
{{Հին Եգիպտոս-անավարտ}}
[[Կատեգորիա:Թագավորական տիտղոսներ]]▼
[[Կատեգորիա:Ազնվական տիտղոսներ]]▼
[[Կատեգորիա:Իշխանության դիրքեր]]▼
[[Կատեգորիա:Ազգային և էթնիկ առաջնորդման կոչումներ]]
▲[[Կատեգորիա:Իշխանության դիրքեր]]
▲[[Կատեգորիա:Փարավոններ]]
▲[[Կատեգորիա:Ազնվական տիտղոսներ]]
▲[[Կատեգորիա:Թագավորական տիտղոսներ]]
▲[[Կատեգորիա:Ղեկավարներ]]
|