«Աբրահամ Ա Աղբաթանեցի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չNo edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Անձ|պատկեր=ԱբրահամԱմենայն ԱՀայոց Աղբաթանեցի.jpg}}Կաթողիկոս
| Ի ծնե տրված անունը = Աբրահամ Ա Աղբաթանեցի
'''Աբրահամ Ա Աղբաթանեցի''' ([[6-րդ դար]]ի կես, գյուղ Աղբաթանք (Ռշտունիք գավառ) - մոտ [[613]]), ամենայն հայոց [[կաթողիկոս]] [[607]] թվականից։ Հաջորդել է [[Մովսես Բ Եղիվարդեցի|Մովսես Բ Եղիվարդեցուն]]։ Նախքան [[կաթողիկոս]] ընտրվելը եղել է [[Ռշտունիք]] գավառի եպիսկոպոսը։ Նրա օրոք է տեղի ունեցել Վրաց եկեղեցու բաժանումը Հայ եկեղեցուց։
| Պատկեր = Աբրահամ Ա Աղբաթանեցի.jpg
| անվանումը =
| Եկեղեցի = {{դրոշավորում|Հայ առաքելական եկեղեցի}}
| Անուն1=
| Տիտղոս = [[Ամենայն Հայոց կաթողիկոս]]
| Ընտրվել է = [[607]]
| Գահակալություն1 = [[607]]-[[615]]
| Իրավանախորդ1 = [[Մովսես Բ Եղիվարդեցի]]
| Իրավահաջորդ1 = [[Կոմիտաս Ա Աղցեցի]]
| Ծննդյան ամսաթիվ =
| Ծննդավայր = [[Աղբաթան]], [[Ռշտունիք]], [[Վասպուրական]]
| Մահացել է =
| Վախճանի վայրը =
| ազգություն =
| Կրթություն =
| Կուսակրոնության ընդունում =
| Հոգևոր աստիճան = [[կաթողիկոս]]
| Այլ բարձրաստիճան պաշտոն
| Կիլիկիո Կաթողիկոս =
| Անուն2 =
| Գահակալություն2=
| Իրավանախորդ2=
| Իրավահաջորդ2=
| Կոստանդնուպոլսի Պատրիարք =
| Անուն3=
| Գահակալություն3=
| Իրավանախորդ3=
| Իրավահաջորդ3=
| Երուսաղեմի Պատրիարք =
| Անուն4=
| Գահակալություն4=
| Իրավանախորդ4=
| Իրավահաջորդ4=
| Պարգևներ =
| Ստորագրություն =
| վիքիպահեստ =
}}
'''Աբրահամ Ա Աղբաթանեցի''' ([[6-րդ դար]]ի կես{{ԱԾ}}), գյուղհայ Աղբաթանքհոգևորական (Ռշտունիքգործիչ, գավառ) - մոտմատենագիր, [[613Ամենայն Հայոց կաթողիկոս]] (607-615)<ref name="Ադոնց">«Հայաստանը Հուստինիանոսի դարաշրջանում», ամենայնՆիկողայոս հայոցԱդոնց, [[կաթողիկոս]]Երևան, [[607]]1987, թվականից։էջ 371.</ref>։ Հաջորդել է [[Մովսես Բ Եղիվարդեցի|Մովսես Բ Եղիվարդեցուն]]։ Նախքան [[կաթողիկոս]] ընտրվելը եղել է [[Ռշտունիք]] գավառի եպիսկոպոսը։եպիսկոպոսը<ref name="Ադոնց" />։ Նրա օրոք է տեղի ունեցել Վրաց եկեղեցու բաժանումը [[ՀԱԵ|Հայ եկեղեցուց։Առաքելական եկեղեցուց]]։
 
== Կենսագրություն ==
Ծնվել է մոտ 6-րդ դարի կեսերին, [[Վասպուրական]] աշխարհի [[Ռշտունիք]] գավառի [[Աղբաթան]] գյուղում: Նախապես եղել է [[Ռշտունիքի թեմ|Ռշտունիքի]] եպիսկոպոսը<ref name="Ադոնց" />: 607 թվականին մասնակցել է [[ՀԱԵ|Հայ Առաքելական եկեղեցու]] [[Հայ Առաքելական եկեղեցու ժողովներ|եկեղեցական ժողովին]], որին ներկա է եղել 50 եպիսկոպոս և 390 քահանա, սակայն հիշատակվում է միայն 12 եպիսկոպոսների անունները<ref name="Թղթոց">«Գիրք Թղթոց», էջ 146, 149, 151.</ref><ref name="Ադոնց" />: Ժողովի ժամանակ չի ընտրվում կաթողիկոս, որի պատճառով էլ եպիսկոպոսները [[Վրկանից մարզպանություն|Վրկանի]] [[մարզպան]] [[Սմբատ Դ Բագրատունի|Սմբատ Բագրատունու]] նախաձեռնությամբ նորից են գումարում եկեղեցական ժողով և կաթողիկոս ընտրում Ռշտունյաց Աբրահամ եպիսկոպոսին<ref name="Թղթոց" /><ref name="Ադոնց" />: Գահ բարձրանալով՝ նորընտիր կաթողիկոսը 607 թվականին նորից ժողով է հրավիրում, որպեսզի համոզվի հատկապես այն գավառների եպիսկոպոսների ուղղափառության մեջ, որոնք 571 թվականի պայմանագրով անցել էին [[Բյուզանդիա|Բյուզանդական կայսրությանը]]<ref name="Թղթոց" /><ref name="Ադոնց" />: Այդ ժողովին մասնակցում են միայն 15 եպիսկոպոսներ<ref name="Ադոնց" />:
 
== Գործունեությունը ==
6-7-րդ դարերում, ինչպես ողջ քրիստոնյա Արևելքում, այնպես էլ հայ և բյուզանդական եկեղեցիների միջև սրվել էր պայքարը դավանական հարցերի շուրջ։ Այդ պայքարն ընթացել է քաղկեդոնականների և հակաքաղկեդոնականների, նեստորականների և արևելյան եկեղեցիների, այդ թվում՝ Հայ Առաքելական եկեղեցու միջև։ [[Սասանյան Պարսկաստան]]ի և [[Բյուզանդիա]]յի միջև շարունակվող պատերազմում երկու կողմերն էլ ձգտել են իրենց կողմը գրավել քրիստոնյաներին՝ այդ քաղաքականության մեջ մեծ տեղ հատկացնելով դավանության խնդիրներին։ Չնայած արդեն V5-րդ դարի վերջին նեստորական եկեղեցին Պարսկաստանում պաշտոնապես ճանաչում էր ստացել, սակայն քաղկեդոնականություն ընդունած Բյուզանդիայի ազդեցությունից հայերին հեռացնելու համար Պարսից [[Խոսրով Բ Փարվեզ]] թագավորը պաշտպանել է Հայ եկեղեցու հակաքաղկեդոնական դիրքը և խրախուսել հակահունական տրամադրությունները։ Վրկանի մարզպան Սմբատ Բագրատունի Բազմահաղթի ([[6-րդ դար]]իդարի վերջ) միջոցով հեռացնելով [[ՀայաստանՀայք]]ի [[Բյուզանդական Հայաստան|հունաց մասի]] հակաթոռ Հովհաննես կաթողիկոսին, որին հաստատել էր բյուզանական [[Մորիկ]] կայսրը ([[591]] թվականից), թույլատրել է Մարզպանական Հայաստանի մայրաքաղաք և կաթողիկոսանիստ [[Դվին]]ում կառուցել նոր եկեղեցի, իսկ ավելի ուշ՝ Պարսից ժողովում Հայ եկեղեցու դավանանքը ճանաչել է միակ ուղղափառ դավանությունը Պարսից տերության սահմաններում։ Աբրահամ Ա Աղբաթանեցու օրոք պայքարը բյուզանդական և պարսկական կողմնորոշում ունեցող քրիստոնյաների (հայեր, վրացիներ, ասորիներ) միջև շարունակվել է քաղկեդոնական և հակաքաղկեդոնական դավանանքի քողի տակ։ Չնայած Աղբաթանեցու ջանքերին՝ հետ պահել Վրաց Կյուրիոն կաթողիկոսին քաղկեդոնականություն ընդունելուց և հույների հետ դավանական միություն հաստատելուց, այնուամենայնիվ [[608]] թվականին Վրաց եկեղեցին ընդունել է քաղկեդոնականությունը։
 
== Հոգևոր ժառանգությունը ==
Տող 14 ⟶ 55՝
* [http://www.digilib.am/digilib/?menu=5&wrk=1581&captn=18363&wrpg=0&aupg=0 Աբրահամ Աղբաթանեցի, Խոստովանութիւն («Մատենագիրք Հայոց», Դ հատոր, Է դար, Անթիլիաս, 2005, էջ 42)։]
* [http://www.digilib.am/digilib/?menu=5&wrk=1580&captn=18362&wrpg=0&aupg=0 Աբրահամ Աղբաթանեցի, Կանոն. Յաղագս դատաստանաց ամուսնութեան եւ քանիոնութեան ազգականաց («Մատենագիրք Հայոց», Դ հատոր, Է դար, Անթիլիաս, 2005, էջ 38-41)]։
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
== Գրականություն ==
Տող 27 ⟶ 71՝
նախորդող = [[Մովսես Բ Եղիվարդեցի]] |
հաջորդող = [[Կոմիտաս Ա Աղցեցի]] |
ժամկետներ = [[607]]–[[613615]]
}}