«Հայկական լեռնաշխարհ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 385.
 
==== Հայաստան և Արցախ ====
Հայկական լեռնաշխարհի ամենախիտ բնակեցված հատվածը [[Հայաստան]]ն է՝է, այսինքն՝ [[Հայաստանի Հանրապետություն|Հայաստանի Հանրապետությունը]]՝ ավելի քան 100 մարդ։ ԱրցախումՍակայն Հայաստանի Հանրապետության Արցախ մարզում բնակչության խտությունը մոտ 10 անգամ պակաս է։ ՀայկականՀայաստանի Հանրապետության և նրա երկուԱրցախ պետություններիմարզի տարածքը գերազանցապես հայաբնակ է, այստեղ են գտնվում 50 000 և ավելի բնակչություն ունեցող 9 քաղաք ([[Երևան]], [[Գյումրի]], [[Վանաձոր]], [[Հրազդան (քաղաք)|Հրազդան]], [[Ստեփանակերտ]], [[Վաղարշապատ]], [[Աբովյան (քաղաք)|Աբովյան]], [[Կապան]], [[Արմավիր]])։ Երևանը Հայկական լեռնաշխարհի խոշորագույն քաղաքն է, որի միլիոներորդ բնակիչը ծնվել էր [[1978]] թվականին։
[[Պատկեր:ArmeniaMapArmenian+.jpg|աջից|thumb|300px]]
Վերոնշյալ քաղաքները գոյություն են ունեցել տասնամյակներ շարունակ, և նրանցից որոշները ունեն դարերի պատմություն։ Այնտեղ պահպանվել են եկեղեցիներ ու բերդեր, որոնց շուրջը ծավալվելով՝ առաջացել են ժամանակակից։ Գոյատևելով երկար դարեր՝ դրանք տարբեր ժամանակահատվածներում փոխել են իրենց անունները։ Այսպես, Երևանը հիմնադրման ժամանակ կոչվում էր ուրարտական ձևով՝ [[Էրեբունի]], միջին դարերում՝ Էրիվան կամ Իրավան, 1918 թվականից՝ Երևան։ Գյումրին դարեր շարունակ կոչվել է Կումայրի, իսկ թուրքերեն հնչել՝ Գյումրի։ Ալեքսանդրապոլ անունը առաջացել է ցարական շրջանում, երբ քաղաքն ու բերդը այդպես են կոչվել ի պատիվ [[Նիկոլայ I]] կայսեր կնոջ Ալեքսանդրայի։ Խորհրդային ժամանակ քաղաքը կոչվել է Լենինական, ի պատիվ [[Վլադիմիր Լենին]]ի, ում միջնորդությամբ կնքված [[Մոսկվայի պայմանագիր (1921)|Մոսկվայի]] խորհրդա-թուրքական պայմանագրով Շիրակը վերադարձվեց Հայաստանին։ Վանաձորը կոչվել է Ղարաքիլիսա՝ տեղի թուրքալեզու խաշնարած հովիվների կողմից։ Դա նշանակում էր «սև եկեղեցի»: ԽՍՀՄ ժամանակ կոչվել է Կիրովական, երբ Լոռու մարզը վերադարձվել է Հայաստանին։ Ստեփանակերտը այդպես է կոչվել [[Ստեփան Շահումյան]]ի անունով, մինչ այդ կոչվում էր Խանքենդ՝ թուրքերեն՝ խաների բնակավայր։ Աբովյանը կոչվել է հայ մանկավարժ [[Խաչատուր Աբովյան]]ի անունով, Հրազդանը՝ համանուն գետի։ Նախկինում քաղաքի տեղում Ախտա գյուղն էր։ Արմավիրը ՀԽՍՀ իշխանության տարիներին կոչվել է Հոկտեմբերյան, Վաղարշապատը՝ Էջմիածին, Կապանը՝ Ղափան։