«Ջոն Գրինլիֆ Ուիթիեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ {{ՎիքիԹիմ 1+3/անավարտ հոդված|2020 թվականի մայիսի 25-ին}}
չ clean up, փոխարինվեց: եւ → և oգտվելով ԱՎԲ
Տող 6.
Ջոն Գրինլիֆ Ուիթիերը ծնվել է 1807 թվականի դեկտեմբերի 17-ին Մասաչուսեթս նահանգի Հայվերհիլի ագարակում՝ քվակերներ Ջոն և Աբիգեյլ Ուիթիերների ընտանիքում<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Витьер, Джон Гринлиф|[[Венгерова, Зинаида Афанасьевна|Венгерова З. А.]]}}</ref>։ Ուիթիերի երկրորդ անունը նշանակում է «Կանաչ տերև» և որոշ աղբյուրների համաձայն, հիշեցնում է նախնիներին՝ հուգենոտներին<ref>Pickard T. Samuel, Life and Letters of John Greenleaf Whittier , Haskell House Publishers, New York , 1907 , SBN 8383-0191-6</ref>: Տղան մեծացել է ագարակում ծնողների, եղբոր և երկու քույրերի հետ: Ընտանիքի հետ ապրել են մորաքույրն ու հորեղբայրը։ Այնտեղ միշտ եղել է մարդաշատ, քանի որ կային հավերժական այցելուներ և ագարակի վարձու աշխատողներ: Ագարակը չի բերել մեծ եկամուտ, բայց թույլ է տվել «ծայրը ծայրին հասցնել»: Վաղ տարիքում պարզվել է, որ Ջոնը տառապում է [[դալթոնիզմ]]ով և չի կարող տարբերել հասած հատապտուղները կանաչներից։ Ջոնի դալթոնիզմը և նրա թույլ առողջությունը նրան հնարավորություն չեն տվել օգնել ագարակում, ինչի արդյունքում նա շատ ազատ ժամանակ է ունեցել։ Չնայած Ուիթիերը բավականին համեստ կրթություն է ստացել, նա մեծ հետաքրքրությամբ է կարդացել իր հոր քվակերության վերաբերյալ գրքերը, որոնք ի վերջո հիմք են դրել նրա աշխարհայացքի համար։ Գրքերից նա իմացել է մարդասիրության, կարեկցանքի և սոցիալական պատասխանատվության մասին:
 
Վաղ պատանեկության տարիներին Ջոնը տարվել է պոեզիայով և սկսել է բանաստեղծություններ գրել։ Սակայն առաջին հրապարակումը տեղի է ունեցել առանց նրա իմացության. Ջոնի քույրը եղբոր ''The Exile's Departure'' բանաստեղծությունն ուղարկել է «Նյուբերիպորտ ֆրի Փրես» (''Newburyport Free Press'') թերթին, որի խմբագիրն է եղել Ուիլյամ Լլոյդ Հարիսոնը։ Բանաստեղծությունը հրապարակվել է 1826 թվականի հունիսի 8-ին։ Հարիսոնը, տեղացի մեկ այլ խմբագրի հետ, Ուիթիերին համոզել է ընդունվել վերջերս բացված Հեյվերհիլի ակադեմիա։ Դպրոցի համար բավականաչափ գումար վաստակելու համար Ուիթիերը որոշ ժամանակով դարձել է կոշկակար: Դա թույլ է տվել վճարել ուսուցման մի մասը, իսկ մթերքներով մատակարարվել է ագարակից: Նրա երկրորդ վաստակը եղել է ուսուցչի աշխատանքը Մերիմակ փոքր դպրոցում ([[Մասաչուսեթս]]): Ուիթիերը սովորել է Հեյվերհիլի ակադեմիայում 1827-1828 թվականներին։
 
Հարիսոնը [[Բոստոն]]ի ''National Philanthropist'' շաբաթաթերթում աշխատանքի է տեղավորել Ուիթյերին։ Կառավարման փոփոխություններից կարճ ժամանակ անց Հարիսոնը նրան տեղափոխել է Բոստոնի ''American Manufacturer'' շաբաթաթերթի խմբագրի տեղը։ Ուիթիերը դարձել է նախագահ [[Էնդրյու Ջեքսոն]]ի անկեղծ քննադատը, իսկ 1830 թվականին արդեն գլխավորել է հայտնի «Նոր Անգլիայի ամենշաբաթյա ցուցադրությունը» (''New England Weekly Review'') հանդեսը Հարտֆորդում ([[Կոնեկտիկուտ]])՝ Նոր Անգլիայի ազդեցիկ ամսագրերից մեկը:
Տող 54.
1846 թվականին բանաստեղծը հրատարակել է [[Աբոլիցիոնիստական գրականություն|աբոլիցիոնիստական]] բանաստեղծությունների «Ազատության ձայներ» ժողովածուն (Voices Of Freedom)։ Ուիթիերի գլխավոր աշխատանքներից մեկը «Ձյունածածկ» պոեմն է (Snow-Bound, 1866), որում պատմվում է նորանգլիական ընտանիքի մասին, որոնց տանը երեք օր դաժան փոթորիկ էր: Հավաքվելով բուխարու մոտ՝ ընտանիքի անդամները միմյանց հետ կիսվում են պատմություններով։
 
Ուիթիերը նաեւևնաև գրել է մի շարք արձակ ստեղծագործություններ, որոնցից առավել հայտնի է «Մարգարետ Սմիթի օրագրից էջեր» վեպը, (''Leaves from Margaret Smith’s Journal in the Province of Massachusetts Bay'', 1849):
 
Հայտնի են նրա «Բարբարա Ֆրիչի» և «Ոտաբոբիկ տղան» բանաստեղծությունները։
Տող 62.
«Դեպի Ռենգե» բանաստեղծությունը նվիրված է գերմանացի կրոնական գործիչ և 1848 թվականի հեղափոխության ապստամբական առաջնորդ Յոհաննես Ռոնջին։
 
Ներկայացնում է Ուիթիերի «Պորտ Ռոյալ, 1861» բանաստեղծությունը և հետաքրքրությունը: Սա պատմություն է [[Հարավային Կարոլինա|Հարավային Կարոլինայից]]յից [[Պորտ Ռոյալ]] ժամանող հյուսիսային աբոլիցիոնիստների մասին, որոնք ներկայանում են, որպես ուսուցիչներ և միսիոներներ ստրուկների համար, ովքեր մնացել են իրենց տերերին փախչելուց հետո, վախենալով Դաշնակից նավատորմի ժամանումից: Բանաստեղծությունը ներառում է «Նեգրական նավակների մասին երգը», որը գրվել է բարբառով։
 
Քաղաքացիական պատերազմին նվիրված բոլոր բանաստեղծություններից «Նեգրական նավակների մասին երգը» ամենահայտնի երգերից մեկն է։ Չնայած նրան, որ Ուիթիերը երբեք չի այցելել Պորտ Ռոյալ, հյուսիսային աբոլիցիոնիստներից մեկը «Երգը...» անվանել է «հիանալի նկարագրություն այն մասին, ինչ տեղի էր ունենում Հիլթոն Հեդ Հարբորում»:
 
== Քննադատություն ==
[[Նաթանիել Հոթորն|Նաթանիել Հոթորնը]]ը այսպես է արձագանքել Ուիթիերի Literary Recreations and Miscellanies (1854) գրքին. «Ուիթիերի գիրքը վատ նյութ է։ Ինձ դուր է գալիս այդ մարդը, բայց ես բարձր կարծիք չունեմ ոչ նրա պոեզիայի, ոչ նրա արձակի մասին»։
 
Խմբագիր Ջորջ Ռիփլին, սակայն, գրել է, որ Ուիթիերի բանաստեղծությունները թարմացնող են և ասում են, որ դա «վեհաշուք ճշգրտման շարժումը, պատկերների վեհությունը, ապրել է նուրբ և հանդիսավոր պաթոս, ուրախ վստահությունը», և որ նրանք ունեն «մաքուր և ազնիվ բնույթ»: Բոստոնի քննադատ Էդվին Պերսին Վիպլը նշել է Ուիթիերի բարոյական և էթիկական տոնը, որը խառնվում է անկեղծ զգացմունքների հետ: Նա գրել է. «Կարդալով այս վերջին հատորը, ես զգում եմ, որ իմ հոգին լոգանք է ընդունել սուրբ ջրով»: