«Բրոնխաբորբ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ մեծամասամբ —>մեծ մասամբ, փոխարինվեց: Մեծամասամբ → մեծ մասամբ (2) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 5.
 
[[Պատկեր:Acute-bronchitis.jpg|մինի]]
'''Բրոնխաբորբ''', [[բրոնխներ]]ի [[լորձաթաղանթ|լորձաթաղանթի]]ների բորբոքում։ Մարդու [[շնչառական օրգաններ]]ի առավել հաճախ հանդիպող հիվանդություններից։ Այս հիվանդությունը հանդիսանում է հաճախ բուժօգնություն պահանջող հիվանդություն<ref name="damoab">[http://reference.medscape.com/medline/abstract/12046770 Diagnosis and management of acute bronchitis. Am Fam Physician. 2002; 65(10):2039-44 (ISSN: 0002-838X)]</ref><ref>[http://reference.medscape.com/medline/abstract/17108344 Clinical practice. Acute bronchitis. N Engl J Med. 2006; 355(20):2125-30 (ISSN: 1533-4406)]</ref>։ Շատ դեպքերում սուր բրոնխիտն առաջանում է վարակի պատճառով, օրինակօրինակ՝ բակտերիալ կամ վիրուսային, և պահանջում է բուժում հակաբիոտիկների և հակավիրուսային դեղերի միջոցով<ref name="damoab" /><ref>[http://reference.medscape.com/medline/abstract/18650239 Antibiotic prescribing for self limiting respiratory tract infections in primary care: summary of NICE guidance. BMJ. 2008; 337:a437 (ISSN: 1756-1833)]</ref>։ Որպես հիվանդությունհիվանդության բարդություն կարող է զարգանալ խրոնիկական բրոնխիտ երկարատև ոչ ինֆեկցիոն գրգռող պայմանների արդյունքում, ինչպիսին է օրինակ փոշին<ref>[http://reference.medscape.com/medline/abstract/16564398 Chronic cough: state-of-the-art review. Otolaryngol Head Neck Surg. 2006; 134(4):693-700 (ISSN: 0194-5998)]</ref><ref>[http://reference.medscape.com/medline/abstract/18424325 Prevalence, pathogenesis, and causes of chronic cough. Lancet. 2008; 371(9621):1364-74 (ISSN: 1474-547X)]</ref>։ Որոշ դեպքերում բրոնխիտ կարող է զարգանալ բրոնխների լորձաթաղանթի այտուցմանայտուցի դեպքում, սա հայտնի է խանգարիչ բրոնխիտ անունով։ Բրոնխիտի բուժումը կախված է պրովոկացիոն գործոնից, հոսքի տեսակից և հիվանդության ձևից։
 
== Տեսակներ ==
Տող 19.
Սուր բրոնխաբորբը սովորաբար վարակիչ բնույթ ունի։ Հիվանդության առաջացման պատճառ են դառնում օրգանիզմի մրսածությունը, ջերմաստիճանի կտրուկ տատանումները, երկարատև խոնավ պայմանները։ Վերջիններիս հետ կապված՝ առավել հաճախ հիվանդանում են գարնանը և աշնանը։ Հիվանդության առաջացմանը նպաստում են ծխելը, [[ալկոհոլ]]ի չարաշահումը, [[քրոնիկական հիվանդություններ|խրոնիկական հիվանդություններ]]ի հետևանքով [[օրգանիզմ]]ի դիմադրողականության անկումը։ Բրոնխաբորբը երբեմն առաջանում է [[թունավոր գազ]]երի, [[եթերայուղ]]երի, [[փոշի|փոշու]] և այլ գրգռող ազդեցությունների հետևանքով։
 
մեծ մասամբՀաճախ սուր բրոնխիտի պատճառ են հանդիսանում [[վիրուսներ]]ը և [[բակտերիաներ]]ը։ Քիչ դեպքերում բրոնխիտի պատճառ են դառնում սնկերը, ալերգենների հետ շփումը, կամ տոքսիկ նյութերի ներշնչումը։ Բրոնխիտով հիմնականում վարարակվում են օդակաթիլային ճանապարհով կամ հիվանդի հետ շփումով (խոսակցության ժամանակ, հազի, փռշտոցի, համբուրվելու ժամանակ)։
 
Սուր բրոնխաբորբն սկսվում է ընդհանուր թուլությամբ, առաջանում են մկանային ցավեր, հաճախ՝ [[հարբուխ]], [[ըմպանաբորբ|ըմպանի]], [[Կոկորդաբորբ|կոկորդի]], [[շնչափողաբորբ|շնչափողի]] բորբոքային ախտահարումներ։ Այնուհետև սկսվում է աստիճանաբար սաստկացող [[հազ]]՝ քիչ լորձային [[խորխարտադրություն|խորխարտադրությամբ]]՝ հաճախ բաց դեղնավուն կամ կանաչավուն երանգով, կարող է բարձրանալ նաև մարմնի ջերմաստիճանը։ Սովորաբար սուր բրոնխաբորբով հիվանդը 1-3 շաբաթից լրիվ առողջանում է, իսկ երեխաների և տարեցների բրոնխաբորբը հաճախ ծանր է ընթանում և բարդանում [[թոքաբորբ]]ով, [[թոքափքանք]]ով և այլն։
 
Սուր բրոնխիտը սովորաբար տևում է 10 օր։ Ինչպես այլ շնչառական հիվանդություններ, բրոնխիտը ևս կարող առաջանալ և ուղեկցվել մրսածությամբ, ինչպես գրիպը, կամ սկսվել ինքն իրեն առանց ակնհայտ նախնական պատճառի։ Հիվանդությունը սովորաբար սկսվում է չոր հազով, որը հատկապես սրվում է գիշերը, հետո մի քանի օր չոր հազը վերածվում է թաց հազի ինչը կարող է ուղեկցվել ջերմությամբ, հոգնածությամբ և գլխացավով։ Դա կարող է տևել մի քանի օր, իկս հազը տևում է մի քանի շաբաթ։ Որոշ հիվանդների մոտ հազը կարող է տոել մի քանի շաբաթ, քանի որ բորբոքված բրոնխների ապաքինումը դանդաղ գործընթաց է։
 
Եթե հազը տևում է մի ամսից ավել հարկավոր է խորհրդակցել մասնագետի հետ։ Որոշ հիվանդների մոտ հազը տևում է մի քանի ամիս և դա կարող է հանգեցնել ասթմայի։
Տող 48.
Սուր բրոնխաբորբը բուժելիս անհրաժեշտ է խստորեն հետևել բժշկի խորհուրդներին և նշանակումներին։ Դեղանյութի ընտրությունը կախված է հիվանդության ձևից և փուլից։ Անկողնային ռեժիմը, լիարժեք սնունդը, առատ, տաք ըմպելիքը սովորաբար թեթևացնում են հիվանդի վիճակը։ Ուժեղ սրացման դեպքում բուժումը հիվանդանոցային է։
 
մեծԴեպքերի մասամբմեծ դեպքերըմասը, որոնք վիրուսային վարակի արդյունք են, որպես կանոն սուր փուլերում դրանք անցնում են առանց հակաբիոտիկների օգտագործման։ Բակտերյալ բնույթի բրոնխիտների ժամանակ օգտագործվում են հակաբիոտիկներ կանխելու համար հետագա բարդացումները։
 
Վերջին ժամանակներում սուր բրոնխիտը դիտվում է որպես բորբոքային, այլ ոչ թե ինֆեկցիոն գործընթաց, որի համար հակաբորբոքային թերապիան ավելի արդարացված է, քան հակամանրէայինը<ref name="treatmerck2">[http://www.merck.com/mmhe/sec04/ch041/ch041a.html The Merck Manual, infectious bronchitis: treatment of complications]</ref>։
 
Քանի որ չոր օդից հիվանդի վիճակը կարող է վատանալ, խորհուրդ է տրվում սենյակում բարձրացնել օդի խոնավությունը։ Հարկավոր է ուշադրություն դարձնել հագուստին, քանի որ հիվանության ժամանակ դիտվում է մարմնի անկայուն ջերմություն և կարող է նկատվել քրտնարտադրություն նույնիսկ թեթև ֆիզիկական աշխատանքի դեպքում։ Հարկավոր է նրա խոնավ հագուստը միշտ փոխել չորով։ Վիճակը ավելի չբարդացնելու համար հարկավոր է հեռու մնալ ծխախոտից և նույնիսկ ծխախոտի ծխից։
Տող 56.
Բացի դեղանյութերից, կարևոր է նաև հիվանդի խնամքը։ Սրացման շրջանում նախ պետք է ստեղծել հիգիենային նպաստավոր պայմաններ։ Հիվանդի սենյակը պետք է չոր և տաք լինի, լավ օդափոխվի։ Հարկավոր է խուսափել մարմնի գերտաքացումից և գերսառեցումից։ Սենյակում կողմնակի հոտերը կարող են ուժեղացնել հազը և հևոցը։ Այդ դեպքում հարկավոր է հիվանդին նստեցնել այնպես, որ կարողանա ձեռքերով հենվել մահճակալին կամ աթոռին։ Վարակազերծման նպատակով [[խորխ]]ը պետք է հավաքել հատուկ թքամանում, որի ծավալի 1/3-ը նախապես լցվի 5 %-անոց [[քլորամին]]ի լուծույթով։ Բորբոքային գործընթացի սրացման, առատ խորխարտադրության ժամանակ օրգանիզմը շատ [[սպիտակուցներ]] է կորցնում, ուստի հիվանդը պետք է ստանա բավարար քանակությամբ [[վիտամիններ]], ինչպես նաև կենդանական ծագման սպիտակուցներ պարունակով սնունդ։
 
Կան հազի բուժման ոչ դեղաբանական մեթոդներ, այդ թվում նաև սութսուր բրոնխիտի ժամանակ։ Դրանք օգտակար են թե՛ դեղորայքի առկայության, թե՛ դրանց բացակայության պայմաններում։ Հիվանդը պետք է շատ հանգստանա և ընդունի շատ հեղուկներ ([[ջուր]], հյութ, բուսական թեյ), հեղուկները չպետք է պարունակեն կոֆեին։ Հազը բուժելու համար ավանդաբար առաջարկվել է խմել ազնվամորու տաք թեյ, մեղրով թեյ, ալկալային հանքային ջուր։ Քանի որ հիմնականում բորբոքվում է ըմպանի շրջանը, խորհուրդ է տրվում օգտագործել փափուկ և չգրգռող կերակուրներ։
 
Մշակված է բուժական մարմնամարզության հատուկ համալիր, որի նպատակը շնչառական բոլոր մկանների մասնակցությամբ ճիշտ և խորը շնչառությունն է։ Հատուկ ուշադրություն է դարձվում արտաշնչման մարզումներին, որն անցկացնում է բուժական ֆիզկուլտուրայի մեթոդիստը։ Սրացումներից դուրս խրոնիկական բրոնխաբորբի ժամանակ խորհուրդ է տրվում առողջավայրաառողջարանային բուժում։ Խոշոր քաղաքների բնակիչներին օգտակար է հանգիստը, զբոսանքը՝ քադաքամերձ այգիներում, պուրակներում։