«Բժշկական տեսակավորում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Պիտակներ՝ Խմբագրում բջջային սարքով Խմբագրում կայքի բջջային տարբերակից
չNo edit summary
Տող 2.
'''Բժշկական տեսակավորում''' կամ '''տրիաժ''' ({{lang-fr|triage}}), հիվանդների բուժման գերակայության որոշման գործընթացն է՝ ելնելով նրանց վիճակի ծանրությունից: Հիվանդների բուժման արդյունավետ ձև է, երբ միջոցները անբավարար են բոլորին անհապաղ բուժելու համար։ Տուժածները և հիվանդները բաժանվում են խմբերի ելնելով կոնկրետ իրավիճակի առաջնահերթ միջոցառումների (բժշկական, կանխարգելիչ, տարհանման) անհրաժեշտությունից:
 
Նույնիսկ միաժամանակ ժամանած երկու տուժածների համար էլ բժշկական տեսակավորում է պահանջվում։ Բժշկական տեսակավորման ժամանակ թույլատրվում է [[հիպերդիագնոստիկա]]: Տեսակավորման հիմքը ախտորոշման, բուժման միջոցառումների և բուժման արդյունքների կանխատեսումների մասին ընդհանուր գաղափարն է: Տեսակավորման նպատակն է առավելագույն ծավալի տուժածներին ժամանակին առավելագույն բժշկական օգնություն տրամադրելը: Տուժած երեխաների և հղի կանանց վիճակը, առանց տեսանելի վնասի, միշտ գնահատվում է որպես ծանր, նրանց տարհանումն ու օգնությունն իրականացվում է առաջին հերթին:
 
== Պատմություն ==
Տող 8.
Եզրը գալիս է ֆրանսիական trier բայից, որը նշանակում է տարանջատել, տեսակավորել, տեղափոխել կամ ընտրել<ref>{{cite web|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/triage|title=Merriam-Webster Online Dictionary|accessdate=2008-12-05}}</ref>:
 
Ժամանակակից բժշկական տեսակավորումը հորինել է վիրաբույժ Դոմինիկ Ժան Լարրին [[Նապոլեոնյան պատերազմներ|Նապոլեոնյան պատերազմների]] ժամանակ։ Նա «վիրավորներին բուժում է ըստ իրենց վնասվածքների նկատված ծանրության և բժշկական օգնության հրատապության՝ անկախ նրանց զինվորական աստիճանից կամ ազգությունից<ref>P.N. Skandalakis, P. Lainas, J.E. Skandalakis, P. Mirilas, "'To afford the wounded speedy assistance': Dominique Jean Larrey and Napoleon", ''World Journal of Surgery'' '''30''' :8:1392-9 (August 2006)</ref>, թեև ախտորոշման առաջնահերթություն տալու ընդհանուր հայեցակարգը նախանշված է դեռևս մ.թ.ա. 17-րդ դարի [[Հին Եգիպտոս|եգիպտական]] մի փաստաթղթում<ref>Joost J. van Middendorp, Gonzalo M. Sanchez, Alwyn L. Burridge, "The Edwin Smith papyrus: a clinical reappraisal of the oldest known document on spinal injuries", ''European Spine Journal'' '''19''':11:1815-1823 (November 2010)</ref>: Տրիաժի հետագա կիրառումը վերսկսվեց [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի տարիներին ֆրանսիացի բժիշկների կողմից, որոնք բուժում էին վիրավորներին ռազմաճակատին կից բուժկետերում: Նրանք, ովքեր պատասխանատու էին վիրավորներին մարտադաշտից հանելու կամ նրանց հետագա խնամքի համար, տուժածներին բաժանում էին երեք խմբերի<ref name="Iserson">{{cite journal|vauthors=Iserson KV, Moskop JC|date=March 2007|title=Triage in medicine, part I: Concept, history, and types|url=|journal=Annals of Emergency Medicine|volume=49|issue=3|pages=275–81|doi=10.1016/j.annemergmed.2006.05.019|pmid=17141139}}</ref><ref>{{cite journal|vauthors=Chipman M, Hackley BE, Spencer TS|date=February 1980|title=Triage of mass casualties: concepts for coping with mixed battlefield injuries|url=|journal=Mil Med|volume=145|issue=2|pages=99–100|doi=10.1093/milmed/145.2.99|pmid=6768037}}</ref>՝
* Նրանք, ովքեր հավանաբար կապրեն, անկախ նրանից, թե ինչ խնամք կստանան։
* Նրանք, ովքեր դժվար թե ապրեն, անկախ նրանից, թե ինչ խնամք կստանան:
Տող 21.
Պարզ տրիաժը սովորաբար օգտագործվում է վթարի կամ «զանգվածային զոհերի դեպքի» վայրում, որ տուժածներին տեսակավորեն ուշադրության և անհապաղ հիվանդանոց տեղափոխվելու կարիք ունեցողների և ավելի քիչ ծանր վնասվածքներ ունեցողների: Այս քայլը կարելի է սկսել նախքան տրանսպորտի հասանելի դառնալը:
 
Բժիշկների, բուժքույրերի կամ պարամեդիկական անձնակազմի կողմից նախնական գնահատման ավարտից հետո յուրաքանչյուր հիվանդ կարող է պիտակավորվել, որը կարող է նույնականացնել հիվանդին, ցուցադրել գնահատման արդյունքները և ցույց տալ արտակարգ դեպքի վայրից հիվանդի բժշկական բուժման և տեղափոխման անհրաժեշտության գերակայությունը: Իր առավել պարզունակության դեպքում հիվանդները կարող են պարզապես նշվել գունավոր դրոշմանիշով կամ մարկերային գրիչներով: Այս նպատակով նախապես տպագրված քարտերը հայտնի են որպես տրիաժային պիտակներ [7]:
 
Բժիշկների, բուժքույրերի կամ բժշկական անձնակազմի կողմից նախնական գնահատման ավարտից հետո յուրաքանչյուր հիվանդ կարող է պիտակավորվել, որը կարող է նույնականացնել հիվանդին, ցուցադրել գնահատման արդյունքները և ցույց տալ արտակարգ դեպքի վայրից հիվանդի բժշկական բուժման և տեղափոխման անհրաժեշտության գերակայությունը: Ամենապարզ դեպքում հիվանդները կարող են պարզապես պիտակավորվել գունավոր ժապավենով կամ մարկերային գրիչներով: Այս նպատակով նախապես տպագրված քարտերը հայտնի են որպես տրիաժային պիտակներ<ref>{{cite web|url=http://www.websters-online-dictionary.org/tr/triage.html|title=Webster's Online Dictionary|accessdate=2008-12-02}}{{Dead link|date=July 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=no }}</ref>: