«Ռասայական սեգրեգացիա ԱՄՆ-ում»–ի խմբագրումների տարբերություն

[[Պատկեր:1943 Colored Waiting Room Sign.jpg|մինի|«Գունավորների համար» ուղևորների սպասասրահի նշան, Ջորջիա նահանգ, 1943 թվական]] '''Ռասայական սեգրեգացիա ԱՄՆ-ում''', իրենից ներկայացնում է [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|ԱՄՆ]]-ի տարածքում սպիտակամորթների տարանջատումըտարանջատումն այլ ռասայի ներկայացուցիչներից, հիմնականում՝ [[Աֆրոամերիկացիներ|սևամորթներսևամորթներից]]<nowiki/>ից և [[հնդկացիներ|հնդկացիներից]]<nowiki/>ից: Իրականացվել է տարբեր սոցիալական պատնեշների միջոցով ՝միջոցով՝ առանձին ուսուցում և դաստիարակություն, [[Հասարակական տրանսպորտ|հասարակական տրանսպորտում]] վայրէջքային գոտիների տարանջատում (սպիտակամորթները նստում են առջևում) և այլն։

Տարբերում են 2 տեսակի սեգրեգացիա՝ [[դե յուրե]] և [[դե ֆակտո]]: Իրավաբանորեն ռասսայինռասայական տարանջատումը չեղյալ է հայտարարված, սակայն կան կարծիքներ, որ առ այսօր հանդիպում են դրա որոշ դրսևորումներ{{sfn|Sethi|2004|страницы=1296—1321}}{{sfn|Massey|2004|}}<ref>[http://www.core.ucl.ac.be/services/psfiles/dp99/dp9913.pdf Racial Discrimination and Redlining in Cities] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060513204845/http://www.core.ucl.ac.be/services/psfiles/dp99/dp9913.pdf|date=2006-05-13}}</ref>{{sfn|Vigdor|1999|страницы=455—506}}:

ԱՄՆ-ն [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ|Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից]] դուրս գալու պահին դեռ պահպանում էր հին խնդիրների լայն շարքը, որից մեկը եղել է ռասայական խտրականությունը: Դրա գոյությունը ամրագրվել է ԱՄՆ Գերագույն դատարանի 1896 թվականի որոշմամբ, որը հաստատում էր երկրի սևամորթ և սպիտակամորթ բնակչության նկատմամբ «առանձին, բայց հավասար» սկզբունքը: Պատերազմի ավարտին աֆրոամերիկացիները մնում էին երկրորդ կարգի քաղաքացիներ, որոնց հանդեպ խախտվում էին քաղաքական, սոցիալական և տնտեսական բոլոր իրավունքները: Ամենավատ կրթությունը, [[Գետտո|գետտոյում]] ապրելը, սպիտակամորթ աշխատողներից կրկնակի պակասքիչ աշխատավարձըաշխատավարձ ստանալը, հաճախ ընտրություններին մասնակցելու անհնարինությունը:

Խտրականությունը պահպանվել է նաեւ ԱՄՆ-ի զինված ուժերում պատերազմի տարիներին. վերացվել է մարտական պատրաստության շրջանում զատումը, աֆրոամերիկացիներին թույլ են տրվելտվել մտնել մարտական զորամասեր, սակայն բացարձակ մեծամասնությամբ նրանք ծառայել են առանձին ստորաբաժանումներում, ապրել են առանձին զորանոցներում և նույնիսկ անհրաժեշտության դեպքում արյան փոխներարկման միջոցով այն ստացել են առանձին պաշարներից<ref>{{Статья|автор=Золов А. В|заглавие=Гарри Трумэн и проблема расовой сегрегации в США во второй половине 1940-х годов|ссылка=https://cyberleninka.ru/article/n/garri-trumen-i-problema-rasovoy-segregatsii-v-ssha-vo-vtoroy-polovine-1940-h-godov|издание=Вестник Балтийского федерального университета им. И. Канта. Серия: Гуманитарные и общественные науки|год=2009|выпуск=12|issn=2500-3216}}</ref>:

1905 թվականին [[Կալիֆոռնիա|Կալիֆոռնիայի]] «խառըխառն ամուսնությունների արգելման մասին» օրենքի միջոցով արգելվեց սպիտակների և «<nowiki/>[[Մոնղոլոիդ ռասա|մոնղոլոիդների]]<nowiki/>» միջև ամուսնությունները (ընդհանուր տերմին, 1905 թվականին այդպես էին անվանում ճապոնացիներին, բայց ոչ բոլոր արևելաասիական ասիացիներին){{sfn|Leupp|2003|с=216—217}}: 1906 թվականի հոկտեմբերին [[Սան Ֆրանցիսկո|Սան Ֆրանցիսկոյի]] կրթության հարցերով կոմիտեն քվեարկեց ռասայական հիմքով դպրոցների տարանջատման օգտին։ Օրինակ, այդ շրջանի 93 աշակերտներ հրամայել են Չայնաթաունի{{sfn|Nakanishi|1995|с=15—16}} «իրենց համար» հատուկ դպրոց տեղափոխվել, որոնցից 25 դպրոցականները ունեին ամերիկյան քաղաքացիություն։

Որպես տարանջատման մի մաս, այդ ինստիտուտը պահպանվում էր ամերիկյան օրենսդրությամբ ընդհուպ մինչև 1967 թվականը ։թվականը։  Այս օրենքի հետաքրքիր կիրառում էր կիրառումը<nowiki/>[[Գերմանիա|Գերմանիայում]] էր՝ օկուպացիոն գոտու բնակիչների հետ ամերիկացի զինծառայողների խառնամուսնությունների արգելքը։

[[Պատկեր:ColoredDrinking.jpg|thumb|300px|Ջրի տարաներ գունավորների համար (ձախից) և սպիտակների համար (աջից) Օկլահոմայում: Լուսանկարը ՝ Ռասել Լիի (1939 թվական) ։ ]] 1919 թվականին [[Չիկագո|Չիկագոյում]] սև դեռահաս է սպանվել։ Նա լողացել է լճի «սպիտակների համար» մասում։ Զանգվածային անկարգություններ են տեղի ունեցել Չիկագոյում ՝ լուրջշատ զոհերով ։զոհերով։

1961 թվականին Օլբանիում ([[Ջորջիա]] նահանգ) տեղական սևամորթները արշավ են անցկացրել հասարակական վայրերի դեսեգեգրեգացիայիհակասեգեգրեգացիայի համար: Նրանց օգնության է հասել [[Մարտին Լյութեր Քինգ|Մարտին Լյութեր Քինգը]]։ Տեղի են ունեցել խաղաղ հավաքույթներ։ Ի պատասխան քաղաքի իշխանությունները իրականացրել են զանգվածային ձերբակալություններ, փակվել են զբոսայգիները և գրադարանները: Մասշտաբները պայքարի այնպիսին էր, որ քաղաքի սևամորթների մոտ 5%-ը ձերբակալվել: