|
[[Պլատոնականություն|պլատոնիկ]]
== Միայնություն==
Հոպպերի նկարների մեծ մասը նվիրված է մարդկանց շրջապատող աշխարհի հազիվ ընկալելի փոխազդեցությանը: Այդ կտավներում հանդիպում են ինչպես միայնակ կերպարներ, այնպես էլ զույգեր և խմբեր: Այս գործերով փոխանցված հիմնական հույզերն են միայնությունը, ափսոսանքը, ձանձրույթը և խոնարհությունը: Այս հույզերը կարելի է պատկերել տարբեր պարամետրերում` աշխատավայրում, հասարակական վայրերում, տանը, ճանապարհին կամ արձակուրդում: Նկարիչը կարծես ստեղծում է ֆիլմի կադրեր կամ պիեսի համար արված բեմադրություններ: ՀոպերնՀոփերն իր հերոսներին նկարում է այն ժամանակ,երբ գործողությունները հասնում են կուլմինացիոն պահի կամ էլ անմիջապես դրանից հետոհետոref>{{книга|автор=Goodrich, Lloyd |заглавие=Edward |место=New York |издательство=H. N. Abrams |год=1971}}</ref>:
[[Պատկեր:Girl-at-sewing-machine-edward-hopper-1921.jpg|մինի|[[Աղջիկը կարի մեքենայի դիմաց]]. 1921. Հոլստ|альт=]]
ՀոպերիՀոփերի միայնակ կերպարները հիմնականում կանայք են՝ հագնված, կիսամերկ և մերկ, հաճախ կարդացող, պատուհանից նայող կամ աշխատանքի վայրում գտնվող: 1920-ական թվականների սկզբին նա նկարել է իր առաջին նույնական նկարները՝ «Աղջիկ կարի մեքենայի մոտ» (1921), «Նյու Յորքի ինտերիեր» (մեկ այլ կին է կարում, 1921) և «Լուսնային ինտերիեր» (1923): Սակայն նրա հասուն ոճը բնութագրող «Ավտոմատ» (1927) և «Հյուրանոցային համար» (1931) նկարները խիստ շեշտում էին մենակությունը {{sfn|Levin|2001|pp=169, 213}}: ▼
ՀոպերիՀոփերի կենսագիր Գեյլ Լևինը «Հյուրանոցային համար» նկարի մասին {{sfn|Levin|2001|p=212}}. ▼▲Հոպերի միայնակ կերպարները հիմնականում կանայք են՝ հագնված, կիսամերկ և մերկ, հաճախ կարդացող, պատուհանից նայող կամ աշխատանքի վայրում գտնվող: 1920-ական թվականների սկզբին նա նկարել է իր առաջին նույնական նկարները՝ «Աղջիկ կարի մեքենայի մոտ» (1921), «Նյու Յորքի ինտերիեր» (մեկ այլ կին է կարում, 1921) և «Լուսնային ինտերիեր» (1923): Սակայն նրա հասուն ոճը բնութագրող «Ավտոմատ» (1927) և «Հյուրանոցային համար» (1931) նկարները խիստ շեշտում էին մենակությունը:
{{քաղվածք|Նոսր հորիզոնական և անկյունագծային գույնի շերտերը և լամպի սուր ստվերները ստեղծում են համառոտ և լարված գիշերային դրամա...Բարձր թեման զուգակցելով հզոր պաշտոնական պայմանավորվածության հետ, ՀոպերիՀոփերի կոմպոզիցիան իր մաքրությամբ հասնում է գրեթե վերացական զգայականության, բայց դիտողի համար այն պարունակում է նաև բանաստեղծական շերտ:|}} ▼
▲Հոպերի կենսագիր Գեյլ Լևինը «Հյուրանոցային համար» նկարի մասին.
▲{{քաղվածք|Նոսր հորիզոնական և անկյունագծային գույնի շերտերը և լամպի սուր ստվերները ստեղծում են համառոտ և լարված գիշերային դրամա...Բարձր թեման զուգակցելով հզոր պաշտոնական պայմանավորվածության հետ, Հոպերի կոմպոզիցիան իր մաքրությամբ հասնում է գրեթե վերացական զգայականության, բայց դիտողի համար այն պարունակում է նաև բանաստեղծական շերտ:|}}
=== «Զույգով» նկարներ ===
«Սենյակ Նյու Յորքում» (1932) և «Երեկո Քեյփ Քոդում» (1939) նկարները Հոպպերի «զույգ» կտավների վառ օրինակ են: Առաջին դեպքում երիտասարդ զույգը թվում է թե անտեսում են միմյանց և խուսափում են հաղորդակցությունից՝ տղան թերթ է կարդում, իսկ աղջիկն աննպատակ նստած է դաշնամուրի մոտ: Դիտողին տրվում է վուայերիստի դերը, նա կարծես մանրադիտակով՝ պատուհանի միջով նայում է բնակարանի ներսը, լրտեսում է զույգին, կորցրնում է մտերմությունը: Ավելի հեռու նկարում մի տարեց զույգ է, որը միմյանց մասին շատ քիչ բան կարող է ասել, որը խաղում է իր շան հետ, որի ուշադրությունն, իր հերթին, շեղվում է տերերից{{sfn|Levin|2001|pp=220, 264}}: Ավելի հավակնոտ ՀոպերըՀոփերը մոտ է «Էքսկուրսիա փիլիսոփայության մեջ» (1959) նկարի զույգին: Ընկճված տրամադրությամբ միջին տարիքի տղամարդը նստած է մահճակալի ծայրին: Նրա կողքին դրված է բաց գիրք է և կիսամերկ կին է նստած: Նրանց դիմաց հատակին պատուհանից ընկած է լույսի մի կետ: Ժոզեֆինա ՀոպերնՀոփերն իր օրագրում գրում է. «Բաց գիրքը Պլատոնն է՝ ավելի ուշ վերընթերցված»
Լևինը նկարը մեկնաբանում է հետևյալ կերպ՝կերպ{{sfn|Wagstaff|2004|pp=55}}.
{{քաղվածք|Փիլիսոփա-[[Պլատոնականություն|պլատոնիկ]]ը իրականի և ճշմարիտի որոնումներում պետք է երես դարձնի այս անցնող աշխարհից և մտորի հավերժական ձևերի ու գաղափարների մասին: ՀոպերիՀոփերի կտավի մտածող տղամարդը կնոջ դեմքով գտնվում է երկնային թագավորության խաչմերուկոմւ՝ ներկայացված օդային, լուսավոր կետով: Այդ ընտրության մտածմունքի ցավը և Պլատոնին կարդալուց հետո դրա հետևանքները անընդհատ տեսանելի են:|}}
Եվս մեկ «զույգով» նկար՝ «Գիշերային գրասենյակ»(1940)-ով ՀոպերըՀոփերը ստեղծում է հոգեբանական հանելուկ: Նկարում գտնվող տղամարդը փաստաթղթերի հետ կլանված է աշխատանքում, իսկ նրանց կողքին կանգնած է գրավիչ քարտուղարուհին, որը քարտարանից թղթապանակ է հանում:Նկարների մի քանի էսքիզներ ցույց են տալիս, թե ինչպես է ՀոպերըՀոփերը փորձեր կատարում երկու կերպարների դասավորության շուրջ, հնարավոր է էրոտիկությունն ու լարվածությունը բարձրացնելու նպատակով: ՀոպերըՀոփերը դիտողին հնարավորություն է ինքուրույն դատել այն մասին, թե տղամարդն իսկապե՞ս հետաքրքրված է գրավիչ կնոջով, թե նա ջանասիրաբար աշխատում է նրանից շեղվելու համար: Մեկ այլ հետաքրքիր կողմ է այն, թե ինչպես է ՀոպերնՀոփերն օգտագործում երեք լույսի աղբյուրները՝ սեղանի լամպից, պատուհանից և վերևից ընկնող անուղղակի լույսից{{sfn|Levin|2001|pp=220, 264}}:
[[Պատկեր:Nighthawks by Edward Hopper 1942.jpg|250px|մինի|աջից|Անքունները,1942]]
=== «Խմբակային» կտավներ ===
ՀոպերիՀոփերի ամենահայտնի կտավը՝ «Գիշերներն անքուն մնացող մարդիկ»-ը (կամ անքունները)(1942) մտնում է նրա «խմբակային» կտավների մեջ: Նրանում պատկերված են շուրջօրյա խորտկարանի սեղաններից մեկում նստած հաճախորդներ: Ձևերը և անկյունագ]երը խնամքով նախագծված են:Կինեմատոգրաֆիական տեսակետից կարծես դիտորդը մոտեցած լինի ճաշին: Կտրուկ էլեկտրական լույսը նրան առանձնացնում է գիշերային փողոցի մթությունից՝ բարելավելով տրամադրությունը{{sfn|Levin|2001|p=288}}: Ինչպես ՀոպերիՀոփերի շատ նկարներում, այս նկարում ևս գործողությունը հասցված է նվազագույնի: Նախաճաշի նախատիպը նմանատիպ հաստատություն էր Գրինվիչ գյուղում: Եվ ՀոպերըՀոփերը, և նրա կինը այս նկարում բնորդ են հանդիսացել, որի անվանումը տվել է Ջոն: Հնարավոր է, որ նկարի ոգեշնչման աղբյուր է հանդիսացել կամ Էռնեստ Հեմինգուեյի «Մարդասպանները» պատմությունը, որը հիացրեց ՀոպերինՀոփերին, կամ «Որտեղ մաքուր է, թեթև է» փիլիսոփայական աշխատանքը{{sfn|Wagstaff|2004|p=44}}: Ավելի ուշ ՀոպերնՀոփերն ասաց, որ կտավի անունն ավելի շատ կապված է գիշերային գիշատիչների, այլ ոչ թե միայնության հետ{{sfn|Levin|1995|p=350}}:
ՀոպերիՀոփերի երկրորդ ամենահայտնի գործը «Գիշերներն անքուն մնացող մարդիկ»-ը (կամ անքունները)-ից հետո «Վաղ կիրակնօրյա առավոտն» է (Ճշգրիտ անվանումը՝ «Յոթերորդ պողոտա»): այն պատկերում է ամայի փողոցային լանդշաֆտ, լուսավոր կողմնային լուսավորությամբ: Այն պատկերում է լուսավոր կողմնային լուսավորությամբ ամայի փողոցային բնապատկեր, որտեղ վարսավիրանոցը փոխարինում է մարդկային կերպարներին: ՀոպերնՀոփերն ի սկզբանե նպատակ ուներ կերպարները տեղադրել վերին պատուհանների մեջ, սակայնդրանք դատարկ թողեց, որպեսզի ուժեղացնի անմարդաբնակության զգացումը{{sfn|Levin|2001|p=198}}:
=== Կանայք ===
Ուսանողական տարիներից հետո ՀոպերնՀոփերն իր կտավներում նկարում էր միայն կանանց: Ի տարբերություն անցյալի նկարիչների, ովքեր նկարում էին մերկ կանանց նրանց արտաքինը փառաբանելու և գրավչությունը շեշտելու համար, ՀոպերիՀոփերի կտավների մերկ կանայք միայնակ էին և հոգեբանորեն խոցելի{{sfn|Wagstaff|2004|p=20}}: Բացառություն է կազմում «Աղջիկների շոուն» (1941) աշխատանքը, որտեղ մերկապարի կարմրահեր թագուհին վստահորեն շրջում է բեմի շուրջը` ներքևում գտնվող երաժիշտների նվագակցությամբ: «Աղջիկների շոուն» ոգեշնչված է ՀոպերիՀոփերի մի քանի օր առաջ կատարված շուոի մասնակցությունից: Նկարչի կինն ինչպես միշտ բնորդ է հանդիսացել նրա համար և իր օրագրում գրել է. «Էդը նոր կտավ է սկսում՝ բուրլեսկի թագուհի, նա մերկապար է պարում, իսկ ես ներկայացնում եմ այն, ինչ մայրս ծննդաբերել է վառարանի դիմաց. ոչ այլ ինչ, քան բարձր կրունկներ և հաղթական պարային դիրք»{{sfn|Levin|2001|p=282}}
=== Սիմվոլիզմ և մեկնաբանություն ===
ՀոպերիՀոփերի կտավներին հաճախ վերագրվում են թեմաներ և սյուժեներ, որոնք նկարիչը հնարավոր է ի նկատի չի ունեցել: Չնայած նկարի իմաստի բանալին կարող է լինել նրա անունը, հաճախ ՀոպերիՀոփերի աշխատանքների անվանումներն ընտրել են այլ մարդիկ կամ նկարիչն ու իր կինը դրանց այնպիսի տեսքով են ներկայացրել, որ անհասկանալի մնան, թե արդյոք անունը որևէ իրական կապ ունի այն իմաստի հետ, որը նկարիչը դրել է կտավում: Օրինակ ՀոպերըՀոփերը մի հարցազրույցի ժամանակ ասել է, որ նա «սիրում է «Վաղ կիրակնօրյա երեկո»-ն, բայց դա այդքան էլ կիրակնօրկա չէր: Այդ բառը հետագայում ուրիշի կողմից է առաջարկվել:»{{sfn|Kuh|200|p=134}}
Թեմայի կամ ուղերձի որոնումները, որոնք Հոպերն իրականում չի ներառել իր կտավներում, հասել է նույնիսկ նրա կնոջը: Երբ Ջո Հոպերը որպես կին բնորդ էր հանդիսանում «Առավոտ Քեյփ-Կոդ» կտավում, որը «որոշում է, թե արդյոք լավ եղանակը է լվացքը փռելու համար», Հոպերը առարկել է նրան. «Ես նման բա՞ն եմ ասել:Դու նրանից դարձնում ես Նորման Ռոքվելլա: Իսկ իմ տեսակետից նա ընդամենը նայում է պատուհանից»: Նմանատիպ մեկ այլ օրինակ նկարագրված է 1948 թվականի Time ամսագրի հոդվածում ▼
▲Թեմայի կամ ուղերձի որոնումները, որոնք ՀոպերնՀոփերն իրականում չի ներառել իր կտավներում, հասել է նույնիսկ նրա կնոջը: Երբ Ջո ՀոպերըՀոփերը որպես կին բնորդ էր հանդիսանում «Առավոտ Քեյփ-Կոդ» կտավում, որը «որոշում է, թե արդյոք լավ եղանակը է լվացքը փռելու համար», ՀոպերըՀոփերը առարկել է նրան. «Ես նման բա՞ն եմ ասել:Դու նրանից դարձնում ես Նորման Ռոքվելլա: Իսկ իմ տեսակետից նա ընդամենը նայում է պատուհանից» {{sfn|Levin|2001|p=334}}: Նմանատիպ մեկ այլ օրինակ նկարագրված է 1948 թվականի Time ամսագրի հոդվածում
Հոպերի «Ամառային երեկո» կտավում երիտասարդ զույգը, որը զրուցում է տան պատշգամբից ընկնող սուր լույսի տակ, անխուսափելիորեն ռոմանտիկ է, բայց Հոպերը վիրավորվեց մի քննադատի ենթադրությունից, որ նկարը կարող է որպես նկարազարդում ծառայել «ցանկացած կանացի ամսագրի» համար: Հոպերը գործարկեց նկարը «20 տարի շարունակ երբեք չէր մտածել դրա մեջ մարդկանց ընդգրկելու մասին, մինչև որ անցյալ ամռանը սկսեց աշխատել դրա վրա: Ինչու բոլոր գեղարվեստական ղեկավարներն իրավունք ունեն քննադատելու նկարը: Ինձ հետաքրքիր են ոչ թե կերպարները, այլ վերևից ներքև ընկնող լույսը և շրջապատող գիշերը» ▼
▲ՀոպերիՀոփերի «Ամառային երեկո» կտավում երիտասարդ զույգը, որը զրուցում է տան պատշգամբից ընկնող սուր լույսի տակ, անխուսափելիորեն ռոմանտիկ է, բայց ՀոպերըՀոփերը վիրավորվեց մի քննադատի ենթադրությունից, որ նկարը կարող է որպես նկարազարդում ծառայել «ցանկացած կանացի ամսագրի» համար: ՀոպերըՀոփերը գործարկեց նկարը «20 տարի շարունակ երբեք չէր մտածել դրա մեջ մարդկանց ընդգրկելու մասին, մինչև որ անցյալ ամռանը սկսեց աշխատել դրա վրա: Ինչու բոլոր գեղարվեստական ղեկավարներն իրավունք ունեն քննադատելու նկարը: Ինձ հետաքրքիր են ոչ թե կերպարները, այլ վերևից ներքև ընկնող լույսը և շրջապատող գիշերը »<ref>{{статья|заглавие=Travelling Man |издание=[[Time]] |год=January 19, 1948 |pages=59—60 |язык=en |тип=magazine }}</ref>.}}
=== Հոպերի ամերիկյան ռեալիզմ === ▼
▲=== ՀոպերիՀոփերի ամերիկյան ռեալիզմ ===
Հոպերը, որը որը հիմնականում կենտրոնացած էր հանգիստ տեսարանների վրա և շատ հազվադեպ էր դինամիկա ցուցադրում իր նկարներում ռեալիստ էր այն ձևով, որը բնորոշ էր ամերիկյան մեկ այլ առաջատար նկարիչ Էնդրյու Ուայթին, բայց Հոպերի տեխնիկան ամբողջովին տարբերվում էր Ուայթի գերաճած մանրամասն ոճից: ▼Հոպերը կիսում է շատ արվեստագետների սերը քաղաքների նկատմամբ, ինչպիսիք են Ջոն Սլոունը և Ջորջ Բելլոուզը, բայց նրա մեջ բացակայում են դրանցում բնորոշ բռնությունը և արագությունը: Եթե Ժոզեֆ Ստելլան և Ջորջիա Օ՛ Կիֆը նկարում էին քաղաքի մոնումենտալ կառույցները, ապա Հոպերը դրանք դարձրեց ամենօրյա երկրաչափական ձևեր և քաղաքային ռիթմը պատկերեց որպես անհոգի և վտանգավոր, այլ ոչ թե «էլեգանտ կամ գայթակղիչ»: ▼
▲ՀոպերըՀոփերը, որը որը հիմնականում կենտրոնացած էր հանգիստ տեսարանների վրա և շատ հազվադեպ էր դինամիկա ցուցադրում իր նկարներում ռեալիստ էր այն ձևով, որը բնորոշ էր ամերիկյան մեկ այլ առաջատար նկարիչ Էնդրյու Ուայթին, բայց ՀոպերիՀոփերի տեխնիկան ամբողջովին տարբերվում էր Ուայթի գերաճած մանրամասն ոճից {{sfn|Marker|1990|p=17}}:
Հոպերի կենսագիր Դեբորա Լայոնսը գրել է. «Հաճախ նրա գործերը արտացոլում են մեր բացահայտման պահերը:Հոպերի մեկնաբանությունները տեսնելուց հետո դրանք մեր մտքում գոյություն ունեն մեր սեփական փորձառություններին զուգահեռ: Մեզ համար, որոշակի ձևի տունը հավերժ կմնա «Հոպերի տուն» ՝ հավանաբար ունենալով հանելուկ, որով Հոպերը հարստացրեց մեր սեփական տեսակետը:» Լայոնսի խոսքերով Հոպերի կտավները լույս սփռեց մեր առօրյայի թվացյալ մռայլ և բնորոշ տեսարաններին և մեզ առիթ տվեց մտորելու համար: Հոպերի արվեստը վերցնում է ամերիկյան կոշտ բնապատկերը և միայնակ բենզալցակայանները և ստեղծում է հիանալի սպասման զգացողություն: ▼▲ՀոպերըՀոփերը կիսում է շատ արվեստագետների սերը քաղաքների նկատմամբ, ինչպիսիք են Ջոն Սլոունը և Ջորջ Բելլոուզը, բայց նրա մեջ բացակայում են դրանցում բնորոշ բռնությունը և արագությունը: Եթե Ժոզեֆ Ստելլան և Ջորջիա Օ՛ Կիֆը նկարում էին քաղաքի մոնումենտալ կառույցները, ապա ՀոպերըՀոփերը դրանք դարձրեց ամենօրյա երկրաչափական ձևեր և քաղաքային ռիթմը պատկերեց որպես անհոգի և վտանգավոր, այլ ոչ թե «էլեգանտ կամ գայթակղիչ» {{sfn|Marker|1990|p=43}}:
▲ՀոպերիՀոփերի կենսագիր Դեբորա Լայոնսը գրել է. «Հաճախ նրա գործերը արտացոլում են մեր բացահայտման պահերը: ՀոպերիՀոփերի մեկնաբանությունները տեսնելուց հետո դրանք մեր մտքում գոյություն ունեն մեր սեփական փորձառություններին զուգահեռ: Մեզ համար, որոշակի ձևի տունը հավերժ կմնա « ՀոպերիՀոփերի տուն» ՝ հավանաբար ունենալով հանելուկ, որով ՀոպերըՀոփերը հարստացրեց մեր սեփական տեսակետը:» Լայոնսի խոսքերով ՀոպերիՀոփերի կտավները լույս սփռեց մեր առօրյայի թվացյալ մռայլ և բնորոշ տեսարաններին և մեզ առիթ տվեց մտորելու համար: ՀոպերիՀոփերի արվեստը վերցնում է ամերիկյան կոշտ բնապատկերը և միայնակ բենզալցակայանները և ստեղծում է հիանալի սպասման զգացողություն <ref>{{книга|автор=Lyons, Deborah |заглавие=Edward Hopper and The American Imagination |место=New York |год=1995 |издательство=Whitney Museum of American Art |pages=XII |isbn=0-393-31329-8}}</ref>:
Նկարիչ Չարլզ Բուրչֆիլդը, որր հիանում էր ՀոպերովՀոփերով և որին համեմատում էին նրա հետ, ՀոպերիՀոփերի մասին գրել է.«Նա հասնում է այնպիսի լիարժեք կենսունակության, որ Նյու Յորքի կյանքի տների և երևույթների մասին իր մեկնաբանություններում կարող եք գտնել ցանկացած մարդկային նշանակություն, ինչ ցանկանում եք»{{sfn|Marker|1990|p=65}}:
Նա նաև ՀոպերիՀոփերի հաջողությունը կապեց իր «համարձակ անհատականության» հետ... Նրա շնորհիվ մենք վերականգնեցինք ամերիկյան ուժեղ անկախությունը, որը մեզ տվեց Թոմաս Էյքինսը, բայց որը ժամանակավորապես կորել էր»{{sfn|Wagstaff|2004|p=15}}: ՀոպերըՀոփերը դա ընդունեց որպես հիանալի հաճոյախոսություն, քանի որ նա Իկինսին նա համարում էր որպես ամերիկյան մեծագույն նկարիչ: Միևնույն ժամանակ, նա սովորաբար բացասաբար էր արձագանքում իր աշխատանքի համեմատությունը ժամանակակիցների աշխատանքի հետ{{sfn|Wagstaff|2004|p=23}}: Օրինակ ՀոպերինՀոփերին դուր չի եկել նկարիչ-ռեալիստ Նորման Ռոքվելի աշխատանքների համեմատությունն իր աշխատանքների հետ, քանի որ նա իրեն համարում էր ավելի նուրբ, քիչ պատկերազարդող և, իհարկե, ոչ սենտիմենտալ: Նկարիչը մերժեց նաև Գրանտ Վուդի և Թոմաս Բենթոնի հետ համեմատությունը, ասելով. «Ես երբեք չէի ցանկացել ամերիկյան ժանրի նկար ստեղծել...Կարծում եմ, որ ամերիկյան ժանրի նկարիչները Ամերիկան պատկերում էին որպես ծաղրանկար: Ես միշտ ցանկացել եմ մնալ իմ նման: Ֆրանսիացի նկարիչները չեն խոսում «ֆրանսիական բնապատկերների» մասին, կամ անգլիացի նկարիչները չեն խոսում «անգլիականի» մասին{{sfn|Marker|1990|p=19}}»:
| 