չ
misc cosmetic changes
No edit summary |
չ (misc cosmetic changes) |
||
|
{{Տեղեկաքարտ Գիտնական}}
'''Գերտրուդա Վոկեր''' ({{Lang-de|Gertrud Woker}} {{ԱԾ}}),[[Շվեյցարիա|շվեյցարացի]] [[Պացիֆիզմ|խաղաղության]] ակտիվիստ, [[քիմիկոս]] և կանանց իրավունքների պաշտպան:
== Կենսագրություն ==
Նա հին կաթոլիկ աստվածաբանության և պատմության պրոֆեսոր Ֆիլիպ Ուոլքերի դուստրն էր: [[1900]] թվականից Բեռնի համալսարանում սովորել է [[օրգանական քիմիա]], իսկ 1903 թվականին պաշտպանել է դոկտորական դիսերտացիան ՝ «3,4-դիօսիֆլավոնի սինթեզ» թեմայով: 1907 թվականին ստացել է բարձրագույն դպրոցում դասավանդելու իրավունք և դարձել առաջին կին-պրիվատ՝ գերմանալեզու բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում քիմիայի դոցենտ: Պաշտոնն ստանձնելու կապակցությամբ Վոկերը դասախոսություն է կարդցել «<nowiki/>[[Կատալիզ|կատալիզի]] հետազոտության խնդիրները» թեմայով, որը ուրվագծել է իր ապագա գիտական հետաքրքրությունների շրջանակը:▼
▲Նա հին կաթոլիկ աստվածաբանության և պատմության պրոֆեսոր Ֆիլիպ Ուոլքերի դուստրն էր: [[1900]] թվականից Բեռնի համալսարանում սովորել է [[օրգանական քիմիա]], իսկ 1903 թվականին պաշտպանել է դոկտորական դիսերտացիան ՝ «3,4-դիօսիֆլավոնի սինթեզ» թեմայով: 1907 թվականին ստացել է բարձրագույն դպրոցում դասավանդելու իրավունք և դարձել առաջին կին-պրիվատ՝ գերմանալեզու բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում քիմիայի դոցենտ: Պաշտոնն ստանձնելու կապակցությամբ Վոկերը դասախոսություն է կարդցել «<nowiki/>[[
Առաջին [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ|համաշխարհային պատերազմի]] բռնկումով նա միացել է հակապատերազմական շարժմանը, և նրա գործունեության հիմնական թեման քիմիական պատերազմի դեմ պայքարն էր: Թռուցիկներից սկսելով՝ հետագայում Վոկերը ավելի ու ավելի էր դիվերսիֆիկացնում այս բողոքի ձևերը: Բացի այդ, նա գործել է կանանց իրավունքների ոլորտում, մասնավորապես, պահանջելով, որ կանայք ունենան ընտրելու իրավունք: 1915 թվականին նա դարձել է կայուն խաղաղության կանանց միջազգային կոմիտեի համահիմնադիր, որը այնուհետև անվանվել է Խաղաղության և ազատության միջազգային կանանց լիգա (MZHLMS), ինչպես նաև հանդիսացել է MZHLMS շվեյցարական մասնաճյուղի հիմնադիրներից մեկը: ▼
▲Առաջին [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ|համաշխարհային պատերազմի]] բռնկումով նա միացել է հակապատերազմական շարժմանը, և նրա գործունեության հիմնական թեման քիմիական պատերազմի դեմ պայքարն էր: Թռուցիկներից սկսելով՝ հետագայում Վոկերը ավելի ու ավելի էր դիվերսիֆիկացնում այս բողոքի ձևերը: Բացի այդ, նա գործել է կանանց իրավունքների ոլորտում, մասնավորապես, պահանջելով, որ կանայք ունենան ընտրելու իրավունք: 1915 թվականին նա դարձել է կայուն խաղաղության կանանց միջազգային կոմիտեի համահիմնադիր, որը այնուհետև անվանվել է Խաղաղության և ազատության միջազգային կանանց լիգա (MZHLMS), ինչպես նաև հանդիսացել է MZHLMS շվեյցարական մասնաճյուղի հիմնադիրներից մեկը:
Նա դարձել է [[Կենսաքիմիա|կենսաքիմիայի]] առաջատարներից մեկը և 1933 թվականին իր նորարարական աշխատանքի համար ստացել է արտակարգ պրոֆեսորի կոչում՝ չնայած գիտական համայնքի կողմից պացիֆիստական քաղաքական գործունեությանը չհամաձայնելուն: ▼
▲Նա դարձել է [[
Նույն թվականին, [[Գերմանիա|Գերմանիայում,]] [[Նացիոնալ-սոցիալիզմ|նացիստները]] այրել են նրա «''Der kommende Gift- und Brandkrieg und seine» գիրքը Auswirkungen gegen derber der Zivilbevölkerung գիրքը'': ▼
▲Նույն թվականին, [[Գերմանիա
Վոլկերը մասնակցում էր Կաթոլիկ եկեղեցու գործունեությանը և զբաղվում արվեստով: ▼
1957 թվականից նա ղեկավարում էր MZHLMS շվեյցարական մասնաճյուղը: ▼
Բերնում և [[Դյուսելդորֆ|Դյուսելդորֆում]] փողոցները կոչվում են Վոլկերի անունով: ▼
== Աշխատանքներ ==
* Die Katalyse. Allgemeiner Teil: 1910.
* Die Katalyse. Spez. Teil 1: Anorganische Katalysatoren, 1916.
* Die Katalyse. II. Teil: Biologische Katalysatoren,
* Über Giftgase (Vortrag, gehalten beim Kongreß der I.F.F.F. in Washington, Mai 1924)
* Wissenschaft und wissenschaftlicher Krieg. — Zürich: Schweiz. Zentralstelle f. Friedensarbeit, 1925.
* Der kommende Giftgaskrieg. — Leipzig: Ernst Oldenburg Verlag, 1925.
* Selbstbiografie.
* Giftgas und Tiere. — Zürich: Zentralstelle für Friedensarbeit. 1928.
* Hidigeigeis Ende. — Zürich: Zentralstelle für Friedensarbeit. 1929.
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
== Գրականություն ==
* Larsen, Majken. «Der Kampf der Frauen gegen die Hölle von Gift und Feuer». Die IFFF, Gertrud Woker und die Giftgasdiskussion in der Schweiz der Zwischenkriegszeit. — Lizentiatsarbeit, Universität Zürich, 1995.
* Leitner, Gerit von. Wollen wir unsere Hände in Unschuld waschen? Gertrud Woker (
* Lexikon der Frau. — Zürich: Encyclios,
* Der Kampf um gleiche Rechte — Le combat pour les droits égaux. — Basel: Schwabe, 2009.
* Autobiographien von Frauen: Ein Lexikon. — Köln: Böhlau, 2010. — [[:ru:Special:BookSources/9783412205850|ISBN 978-3-412-20585-0]]. — S. 944.
[[Կատեգորիա:1878 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:Դեկտեմբերի 16 ծնունդներ]]
{{Արտաքին հղումներ}}
| |||