«Ճանճասպան»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 87.
== Ուտելիություն ==
Չնայած որոշ ճանճասպաններ ուտելի են, շատ սնկերի մասնագետներ խորհուրդ են տալիս հեռու մնալ ճանճասպան ցեղի սնկերը ուտելուց, քանի դեռ տվյալ տեսակը վստահորեն ուտելի չի նույնականացվել<ref name="Field Guide to Mushrooms">{{cite book|title=National Audubon Society Field Guide to Muschrooms|last=Lincoff|first=Gary|publisher=Knopf; A Chanticleer Press ed edition|year=1981|isbn=0-394-51992-2|page=25}}</ref>։ Եթե տեսակը սխալ է նույնականացվել, սնկի օգտագործումը կարող է հանգել թունավորման կամ մահվան, քանի որ տվյալ ցեղը պարունակում է մեծ քանակով թունավոր և մահացու սնկեր։
== Հոգեներգործուն տեսակներ ==
[[File:2006-10-25_Amanita_muscaria_crop.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:2006-10-25_Amanita_muscaria_crop.jpg|մինի|300x300փքս|Կարմիր ճանճասպանը պարունակում է իբոտենաթթու և մուսկիմոլ, որոնք ունեն հոգեներգործուն ազդեցություն։<br />]]
Կարմիր ճանճասպանը պարունակում է մուսկիմոլ, իբոտենաթթու, որոնք ունի հոգեներգործուն ազդեցություն։ Սիբիրի տեղաբնիկների կողմից այս սունկը լայնորեն կիրառվել է որպես [[էնթեոգեն]]՝ հոգեներգործուն նյութ, որը ձևափոխում է զգայությունները, տրամադրությունը, գիտակցությունը, ճանաչողությունը և վարքը<ref name="bushbook">{{cite book|url=http://www.nt.gov.au/health/healthdev/health_promotion/bushbook/volume2/chap1/sect1.htm|title=The Public Health Bush Book: Facts & approaches to three key public health issues|isbn=0-7245-3361-3|chapter=CHAPTER 1 Alcohol and Other Drugs|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150328060739/http://www.nt.gov.au/health/healthdev/health_promotion/bushbook/volume2/chap1/sect1.htm|archivedate=2015-03-28|url-status=dead}}</ref>՝ հոգևոր զարգացման, ծիսական, կրոնական նպատակներով<ref>{{cite web|url=http://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1516-89132008000500010&lng=en&nrm=iso&tlng=en|title=Brazilian Archives of Biology and Technology - Jurema-Preta (Mimosa tenuiflora [Willd.] Poir.): a review of its traditional use, phytochemistry and pharmacology|publisher=scielo.br|accessdate=14 January 2009}}</ref>։ Արևմտյան Սիբիրի ուրալյան լեզուներով խոսող համարյա բոլոր ժողովուրդները և Ռուսաստանի հեռավոր արևելքի հնասիական լեզուներով խոսողները կիրառել են կարմիր ճանճասպանը։ Կենտրոնական Սիբիրի թյուրքական և տունգուսական ցեղերի կողմից սնկի կիրառման հազվադեպ դեպքեր են գրանցված, որը թույլ է տալիս ենթադրել, թե կարմիր ճաճասպանը չի օգտագործվել նրանց կողմից<ref name="nyberg1">{{cite journal|author=Nyberg, H.|year=1992|title=Religious use of hallucinogenic fungi: A comparison between Siberian and Mesoamerican Cultures|journal=Karstenia|volume=32|issue=71–80|pages=71–80|doi=10.29203/ka.1992.294}}</ref>։
[[File:Muscimol_chemical_structure.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Muscimol_chemical_structure.svg|ձախից|մինի|200x200փքս|Մուսկիմոլի (պանտերին) կառուցվածքով իզոքսազոլ է։]]
Հովազային ճանճասպանը նույնպես պարունակում է մուսկիմոլ<ref name="Barceloux">{{cite book|title=Medical toxicology of natural substances: foods, fungi, medicinal herbs, plants, and venomous animals|last=Barceloux D. G.|publisher=John Wiley and Sons Inc.|year=2008|isbn=978-0-471-72761-3|location=Canada|pages=298|chapter=41 (Isoxazole-containing mushrooms and pantherina syndrome)|chapter-url=https://books.google.com/books?id=CpqzhHc072AC&pg=PA298&dq=amanita+pantherina#v=onepage&q=amanita%20pantherina&f=false|chapter-format=PDF}}</ref>, բայց ավելի հազվադեպ է կիրառվել որպես էնթեոգեն։ Ճանճասպանների հոգեներգործուն նյութեր պարունակող այլ տեսակներն են՝
Ճաճասպան
** Ճանճասպան գարշասնկանման - ''A. citrina''
** [[Ճանճասպան վառ դեղին]] - ''A. gemmata''<ref>{{cite web|url=https://www.erowid.org/plants/amanitas/amanitas_gemmata.shtml|title=Erowid Psychoactive Amanitas Vault : Amanita gemmata (Gemmed Amanita)|website=www.erowid.org}}</ref>
** Ճանճասպան հովազային ''- Amanita pantherina'' var. ''abietum''<ref>{{cite web|url=http://www.amanitaceae.org/?species%20pantherina|title=infraspecific taxa of pantherina - Amanitaceae.org - Taxonomy and Morphology of Amanita and Limacella|website=www.amanitaceae.org|language=en}}</ref>
** Ճանճասպան պորֆիրանման ''- A. porphyria''
** Ճանճասպան թագավորական ''- A. regalis''<ref>{{cite web|url=http://www.erowid.org/plants/amanitas/amanitas_muscaria_regalis.shtml|title=Erowid Psychoactive Amanitas Vault : Amanita muscaria var. regalis (Fly Agaric variety)|website=www.erowid.org}}</ref>
* ''Tricholoma''
** ''[[:en:Tricholoma_muscarium|Tricholoma muscarium]]''<ref>{{cite web|url=http://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/amanita-pantherina-var-pantherina|title=Amanita pantherina var. pantherina - an overview {{!}} ScienceDirect Topics|website=www.sciencedirect.com|language=en}}</ref>
== Ծանոթագրություններ ==
| |||