|
[[Պատկեր:Classical antiquity historical territory of Minor Asia (ru).jpg|thumb|300px|Հնագույն Փոքր Ասիայի պատմական շրջանը]]
'''ՄիսիյաՄյուսիա<ref>[http://hpj.asj-oa.am/3720/1/2005-3(208).pdf «Ուրարտուի վերնախավի էթնիկական պատկանելության խնդիրը», Արմեն Պետրոսյան]</ref>''' ('''Միսիա<ref>{{БРЭ|статья=Мисия |id=2217618 |том=20 |страницы=450}}</ref>''', Միզիյա ({{lang-grc|Μυσία}}, {{lang-lat|Mysia}}), [[Փոքր Ասիա]]յի հնագույն շրջան (ներկայիս [[Թուրքիա|Թուրքիայի]] տարածքում)։ Զբաղեցնում է պետության հյուսիս-արևմտյան մասը, [[Մարմարա ծով]]ից և [[Դարդանելի նեղուց|Հելլեսպոնտոսից]] հյուսիս, [[Եգեյան ծով]]ից արևմուտք, [[Լիդիա]]ից հարավ, [[Փռյուգիա]]յից և [[Բյութանիա]]յիգ արևելք։ Համարվում է առասպելական առաջնորդ [[Ատտալյան դինաստիա]]յի հերոս [[Տելեֆոս]]ի տիրույթը։ Լեռնային երկիր էր, փոքրաթիվ քաղաքներով։
Անվանումը՝ {{lang-grc2|Μυσία}}, ըստ [[Ստրաբոն]]ի, առաջացել է [[լիդիերեն]] [[հաճարենի]] ({{lang-grc2|μυσός}}; «[[Բուկովինա]]») բառից, որոնք առատորեն աճում են միզիականմյուսիական Օլիմպիոսում (ներկայում [[Ուլուդագ]] լեռը)։
== Աշխարհագրություն ==
[[Պատկեր:Uludag mountain.jpg|thumb|right|300px|ՄիզիականՄյուսիական Օլիմպիոսը լեռը]]
ՄիզիայիՄյուսիայի սահմանները դժվար է հստակ որոշել։ Ստրաբոնը վկայում է, որ ՄիզիանՄյուսիան բաժանվել է հինգ մասի՝
* Փոքր ՄիզիյաՄյուսիա ({{lang-grc2|Μυσία ἡ μικρά}}), հյուսիսային մաս, Պրորոնտիդի երկայնքով մինչև Օլիմպիոս
* Մեծ ՄիզիյաՄյուսիա ({{lang-grc2|Μυσία ἡ μεγάλη}}), երկրի հարավային մաս
* [[Տրոադա]] ({{lang-grc2|ἡ Τρωάς}}), արևմտյան ափի հյուսիսային շրջանից Ադրիատիկ ծոցի Սիգեյա հրվանդանից մինչև Լեկտոնա հրվանդան
* [[Էոլիդա]] ({{lang-grc2|ἡ Αἰολίς}}), արևմտյան ափի հարավային մաս Կաիկոմ և Հերմոմ գետերի միջև
* Տեվֆրանիյա ({{lang-grc2|ἡ Τευθρανία}}), հարավյաին սահմանի երկայնքով նեղ հատված
Տրոադան և Էլոիդան միշտ չէ, որ եղել են ՄիզիիՄյուսիայի կազմում։
Հիմնականում լեռնաշղթաներ են՝ Իդա (ներկայում Կազ-Դագ) և ՄիզիականՄյուսիական Օլիմպիոսը (Ուլուդա կամ Քեշիշդաղ) հյուսիում, Թեմլոսը (Դեմիրջի-Դաղ) հարավում։ Արևմտյան ափը ձևավորում է երկու մեծ ծովածոց՝ Ադրամիտտի կամ Ադրամիտտոն (ներկայում [[Էդրեմիտի ծոց]]) և Կիմկի (Էլեյան ծոց), որի ափին գտնվում է ժամանակակից Չանդարլին։
ՄիզիիՄյուսիայի գետեր՝ Ռինդակ (ներկայում Ադիրնաս-չայ) Մակեստ վտակով (Սուսուրլուկ-չայ, Սիմավ-չայ), Էզոպ (Գյոնեն-չայ), նշանավոր Գրանիկոսը(Բիգաչայ), Սկամանդր (Մենդերեսու, Կարամենդերես), Կաիկը (Բաքր) Կետեյոմսի (Բերգամաչայ) հետ, որի ափին գտնվում էր քաղաքներից ամենանշանավորը՝ [[Պերգամոն]]ը։
== Տնտեսություն ==
ՄիզիյանՄյուսիան արտահանում է [[արծաթ]] և [[լազուրիտ]] ({{lang-lat|lapis assius}}, «ասսի քար», քար Ասսի քաղաքց, {{lang-grc|σαρκοφάγος}}՝ սարկոֆագոս, «մարմիններ ուտող, մարդակեր»), որից պատրաստվում էր սարկոֆագներ և որոնց վերագրվում էր մարդկանց դիակների արագ ոչնչացնող։
== Բնակչություն ==
Կնակչությունը կազմված էր [[փռյուգիա]]ցիներից, [[տրոյա]]ցիներից, էոլիացիներից և տեղացի միզիացիներիցմյուսիացիներից({{lang-grc2|μυσοί}})։ Վերջինները, ըստ Ստրաբոնի ենթադրության, հանդիսանում են ֆրակեացիներ (տես՝ մյոզ) և առաջի անգամ այստեղ հայտնվել են [[Տրոյական պատերազմ]]ի ժամանակ, գալով Իստրա գետի ափ (հունական անվանումը [[Դանուբ]]) և տեղահանելով փռուգյացիներին հաստատվում են այստեղ։ Ըստ Ստրաբոնի նիանց լեզուն իրենից ներկայացնում է «խառնուրդ» [[փռյուգերեն]]ի և [[լիդիերեն]]ի։
ՄիզիայիՄյուսիայի նշանավոր քաղաքներն են՝ [[Պերգամոն]]ը, [[Կիզիկ]]ը, Պլակիան, Պրիապը, Պարին, Լամպսակը, [[Աբիդոս]]ը, Ապոլլոնիան, Միլետոպոլը, Զելիան, Սկեպսիդանմ Պերկոտը, Դարդան, Ռյոտեյը, Սիգեյը, Ալեքսանդիրա Տրոադսկը, Լաիրսսան, Գամակսիտը, Ասս, Գարգար, Ադրամիտտը, [[Տրոյա]]ն, Արիսբեն, Դիմբրան, Պարֆենեյը, Գալիսարնան։
== Պատմություն ==
|state = collapsed
|վերնագիր = [[Փոքր Ասիա]]յի [[պատմական շրջան]]ներ
|ցանկ1 = [[Վիֆինիա]] {{·}} [[Գալաթիա]] {{·}} [[Իոնիա]] {{·}} [[Կովպադոկիա]] {{·}} [[Կարիա]] {{·}} [[Կիլիկիա]] {{·}} [[Լիդիա]] {{·}} [[Լիկաոնիա]] {{·}} [[Լիկիա]] {{·}} [[Միզիա (Փոքր Ասիա)|ՄիզիաՄյուսիա]] {{·}} [[Փոքր Հայք]] {{·}} [[Պամֆիլիա]]{{·}} [[Պաֆլագոնիա]] {{·}} [[Պիսիդիա]] {{·}} [[Տրոադա]] {{·}} [[Թրիգիա]] {{·}} [[Էոլիա]]
}}
|
