Վիքիպեդիա

«Արտաշես Աբեղյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ մանր-մունր ուղղումներ, փոխարինվեց: → (9)
→‎Կենսագրություն: Ավելացվել է Թիֆլիսում մանկավարժական գործունեության տարեթիվը։ Հանվել են կրկնված մատենագիտական տվյալներ։
Տող 5.
 
== Կենսագրություն ==
Սովորել է ծննդավայրի, ապա [[Շուշիի թեմական դպրոց|Շուշիի թեմական]], [[Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոց|Թիֆլիսի Ներսիսյան]] դպրոցներում, [[Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարան]]ում, այնուհետև կրթությունը շարունակել է [[Գերմանիա]]յում (Մարբուրգի, [[Լայպցիգի համալսարան|Լայպցիգի]] և [[Հումբոլդտի համալսարան|Բեռլինի համալսարաններում]]), ստացել փիլիսոփայական դոկտորի աստիճան։ 1905-1919 թվականինթվականներին ուսուցչություն է արել Թիֆլիսի Ներսիսյան և [[Հովնանյան դպրոց]]ներում։ներում, ինչպես եւ պետական գիմնազիաներում։ Աշխատակցել է ժամանակի մամուլին։ Գրել է պատմաբանասիրական աշխատություններ («Թլվատ Դավիթ» ([[1902]] թ.), «Քննություն Աստվածաշնչի հին հայերենի թարգմանության» (1906 թ.) և այլն), ուսումնասիրություններ [[Ստեփանոս Նազարյան]]ի, [[Միքայել Նալբանդյան]]ի մասին, կազմել դասագրքեր, բառարաններ։
 
[[1919]]-[[1920]] թվականներին եղել է [[Հայաստանի Հանրապետություն (1918-1920)|Հայաստանի Հանրապետության]] խորհրդարանի անդամ, [[Խորհրդային կարգերի հաստատումը Հայաստանում|խորհրդային իշխանության հաստատումից]] հետո՝ քաղաքական վտարանդի։ Բնակություն է հաստատել Գերմանիայում, եղել [[Բեռլին]]ի ([[1922]]-[[1945]] թթ.) ապա՝ [[Մյունխեն]]ի համալսարանների արևելյան լեզուների ֆակուլտետների հայագիտական ամբիոնների հիմնադիր և պրոֆեսոր։ [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի ժամանակ գլխավորել է [[1942]] թվականին [[Բեռլին]]ում ստեղծված Հայ ազգային խորհուրդը, որի նպատակն էր [[Նացիստական Գերմանիա|Գերմանիայի]] օգնությամբ Հայաստանի ազատագրումը բոլշևիկյան լծից ու ռուսական տիրապետությունից, Հայաստանի քաղաքական ինքնավարության վերականգնումը<ref>Երկեր Հայ և թուրք վավերաթղթեր, «Վեմ», 1936, N1, էջ 12-24։</ref><ref>{{Cite web|url=https://avproduction.am/?ln=am&page=person&id=5072|title=AV Production - Արտաշես Աբեղյան|website=avproduction.am|accessdate=2019-08-08}}</ref>։
 
== Աշխատություններ ==
Լույս են տեսել «Թլուատ Դաւիթ» (1902 թ., Թիֆլիս, Կ. Մարտիրոսյանի տպարան1902), «Քննութիւն Աստուածաշնչի հին հայերենիհայերէն թարգմանութեան» (1906 թ.), «Քերովբէ Պատկանեան Դորպատում» (1949 թ., Վիեննա, Մխիթարյան տպարան1949), «Ստեփանոս Նազարեան եւ Դորպատ» (1954 թ., Բուենոս Այրես, 1954) «Արմենիա» տպարան) աշխատությունները։ Կազմել է բառարաններ («Ուղղագրական բառ֊գրքոյկ» (1909 թ., Թիֆլիս, Նվարդ Աղանյանի տպարան1909, վերահրտ. Թեհրան, 1962 թ., 1999 թ., Թեհրան), «Ուղղագրական բառարան հայերենհայերէն լեզուի» (1947 թ., Շտուտգարդ, «Մաշտոց» տպարան1947), դասագրքեր («Աշխարհագրութեան դասագիրք», մաս 1-3, Թիֆլիս, 1909-1910 թթ., Թիֆլիս, համապատասխանաբար՝ Նվարդ Աղանյանի, «Պրոգրես» և Ի․ Հ․ Շապսոնի տպարաներ), «Հայրենագիտութեան ուսուցում» (1910 թ., Թիֆլիս, «Կուլտուրա» տպարան1910) ուղեցույց-ձեռնարկը, «Հայ միջնադարեան առակները» (Երևան, 1998 թ.) ժողովածուները։
 
Հրատարակվել է նաև Աբեղյանի «Հիւսիսայինկողմից տիպերըխմբագրված Հայաստանում» («Հայկականութիւն-արիականութիւն», (2001 թ., թարգմ.՝ գերմաներենից) հոդվածների ժողովածուներըժողովածուն;
 
Թարգմանել է Զոմբարտ Վեռների «Բանուորական հարց» (1906 թ., Թ., «Հերմես» տպարան) աշխատությունը, Իվանովի «Ընդհանուր աշխարհագրութեան դասագիրք»–ը (մաս 1, 2, 1907 թ., 1908 թ., Թ., Նվարդ Ացանյանցի տպարան), Գյոթեի «Թատերգութիւնները» (հրտ.՝ 1995 թ.Երևան, Երևան1995)<ref name=":0" />։
 
== Երկեր ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Արտաշես_Աբեղյան» էջից