«Սարայ Բերկե»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
{{ՎԹ1|2020,3,2}}
'''Սարայ Բերկե''' (ՍարաՍարայ ալ-Ջեդիդ), ինչպես նաև, ըստ մեկ վարկածի, Սառեյ-Բերկեն) — միջնադարյան քաղաք, «Ոսկե հորդայի» մայրաքաղաք 14-րդ դարի սկզբիցսկզբից՝ ի[[Ոսկե վերհորդա]]յի մայրաքաղաք:
 
== Պատմություն ==
Ըստ Ա. Յու.Ալեքսանդր Յակուբովսկու<ref>{{книга|автор=[[Греков, Борис Дмитриевич|Греков Б. Д.]], [[Якубовский, Александр Юрьевич|Якубовский А. Ю.]]|заглавие=Золотая Орда и её падение|ссылка=http://krotov.info/lib_sec/04_g/gre/grekov_01.htm|место={{М}}, {{Л}}|издательство=Издательство АН СССР|год=1950|ref=''Греков Б. Д., Якубовский А. Ю.''}}</ref>, Սարայ Բերկեն հիմնադրվելհիմնադրել է «Ոսկե հորդան»հորդայի տիրակալ Բերկեի կողմիցԲերկեն (շուրջ 1260 տարիթվական)<ref>{{БСЭ3|Сарай-Берке|том=22}}</ref>), և Ուզբեկական Ուզբեկ-խանի օրոք նահանգիպետության մայրաքաղաքըմայրաքաղաքն այնտեղ տեղափոխվեցէ տեղափոխվել Սարայ- Բաթու քաղաքից, և քաղաքը հայտնի դարձավ Սարայ Ալ-Ջեդիդ (Նոր Սարայ) անունով:
 
Սարայ Բերկեի (ՍարիՍարայ ալ-Ջեդիդ) զարգացման գագաթնակետը թվագրվում է 14-րդ դարի առաջին կեսիցկեսով: 1361 թվականից հետո՝ <<«Մեծ զեմյատնի>>զեմյատնյայի» ժամանակաշրջանում, քաղաքը ձեռքից ձեռք է անցել տարբեր հարձակվողների կողմից, որոնք հավակնում էին խանի գահըգահին, իսկ 1395-ին այն քանդվեցքանդվել է Թիմուրի[[Լենկթեմուր]]ի կողմից ԹոխթամիշիԹոքթամըշի հետ պատերազմի ժամանակ:
 
1402-ին ՍարաՍարայ ալ-ՋեդիդՋեդիդը վերականգնվեց, բայց այլևս չկարողացավ հասնել իր նախկին շքեղությանն ու փայլին:
 
Մոտ 1469 թ.-ինթվականին քաղաք այցելեցէ այցելել Աթանասիոս[[Աֆանասի ՆիկիտինըՆիկիտին]]ը, որն այն նշեցնշել է իր «Քայլում էՃանապարհորդություն երեք ծովերիծովերից վրա»այն կողմ» ճանապարհորդական գրառումներում<ref>{{Книга|автор=|заглавие=Хожение за три моря Афанасия Никитина|ответственный=|издание=|место=Л.|издательство=|год=1986|страницы=|страниц=57|isbn=|isbn2=}}</ref>։
 
1471 թվականին Սարայ Բերկեն գրավեցին և թալանեցին Վյատկայի ուշկույնիկները (նովգորոդյան ծովահենները):
1471 թ.-ին Սարայ Բերկեն վերցվեց և թալանվեց վյատկայի ուշկույնիկների(Նովգորոդյան ծովահենների) կողմից:
 
Քաղաքը վերջապեսվերջնականապես ավերվեց 1480-ին իշխան Վասիլի Նոզդրովատի-ԶվենգորոդիԶվենգորոդսկիի կործանումից հետոավերումից և նրան հաջորդած Ղրիմի խան Մենգլլի-Գիրեյի Գերայի կողմից 1502 թվականիթվականին նվաճումիցնվաճելուց հետո:
 
Վ.L.Վադիմ Եգորովը, մեջբերելով Յակուբովսկու չհաստատված տեսակետը , նշում է, որ հնագիտական ​​տվյալները և գրավոր աղբյուրները վկայում են Սարայի Ալ-Ջեդիդ ուշ շրջանի մասին՝ 1330-ական թվականներին<ref>{{книга|автор=Егоров В. Л. |заглавие=Историческая география Золотой Орды в XIII−XIV вв |ответственный=Отв. редактор В. И. Буганов |ссылка=https://web.archive.org/web/20080410234058/http://annals.xlegio.ru/volga/egorov/egorov.htm |место=М. |издательство=Наука |год=1985 |страницы=111−112 |страниц= |тираж=11000}}</ref>։ Ըստ Իբն Արաբշահի, քաղաքը գոյություն է ունեցել 63 տարի, ուստի այն հիմնադրվել է 1332 թվականին:
 
Իբն Բատուտան, ով այցելել է«Ոսկե Օրդու» 1334 թվականին, օգտագործում է Սառա Բերկե անունը կապելով Բաթուի հիմնադրած քաղաքի հետ: Եգորովն ենթադրում է, որ Սառա-Բերկեն Սարայ-Բաթուի այլ անուն է: