«'''Արգելված խաղեր'''» ({{lang-fr|Jeux interdits}}), կինեմատոգրաֆ Ռենե Կլեմանի ֆիլմը, թողարկվել է 1952 թվականին, Էկրանավորոււմը` Ֆրանսուա Բուայի «Թաքուն խաղեր» ({{lang-fr|Les jeux inconnus}}, 1947)։ Ֆիլմը հաղթել է Վենետիկի կինոփառատոնում և եղել է «[[Օսկար]]ի» մրցանակակիր (որպես օտար լեզվով լավագույն ֆիլմ)։
Ֆիլմի երաժշտական թեմաներն հնչում են իսպանացի կիթառահար [[Նարսիսո Յեփես]]ի կատարմամբ։
== Սյուժե ==
[[1940 թվական]]ի հունիսին`[[Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմ]]ի ժամանակ ([[Ֆրանսիա]]յի օկուպացիա)<ref>{{Cite web|url=https://www.criterion.com/current/posts/952-forbidden-games|title=Forbidden Games|author=David Ehrenstein|publisher=The Criterion Collection|lang=en|accessdate=2019-02-11}}</ref>
Պոլետը իր ծնողների հետ փախչում [[Փարիզ]]ից։ Ծնողներն ու նրա սիրած շնիկը զոհվում են փախստականների գաղութում
ավիահարվածի ժամանակ։
Պոլետը հանդիպում է գյուղացի Միշել Դոլեի որդուն, որը նրան բերում է իր տուն: Ծնողները համաձայնում են թողնել աղջկան ընտանիքում։
Միշելն ու Պոլետը թաղում են շան ձագին հին ջրաղացի մոտ, որտեղ հետո կենդանիների գերեզմանոց են կառուցում, որի համար Միշելը հոր մեքենայից խաչեր է տանում և նույնիսկ փորձում է եկեղեցու [[խորան]]ից խաչը գողանալ, սակայն նրան կանգնեցնում է քահանան:
Դոլլեի ընտանիքը թշնամանում է հարդի հարևանների հետ։ Ֆրանսիս Գարդը դասալքվում է ռազմաճակատից և հանդիպում է Միշել Բերտայի քրոջ հետ ծնողներից գաղտնի։
Միշել Ժորժի եղբայրը մահանում է ձիու սմբակի հարվածից։ Երբ հայրը Ժորժի հուղարկավորության ժամանակ նկատում է խաչերի անհետացումը, Միշելը մեղադրում է հարևաններին։ Դոլլեի ընտանիքի անդամները գալիս են գերեզմանատուն, որպեսզի զարդարեն Ժորժի գերեզմանը, և այնտեղ խաչ չեն գտնում։ Կատաղած Դոլլա ավագը ջարդում է Գարդեի մոր գերեզմանի խաչը։ Ավագ Գարդեն կռվում է նրա հետ: Բայց քահանան պատմում է Միշելի մասին։
Միշելը փախչում է տնից։ Պոլետի հետևից գալիս են ժանդարմները։ Միշելը խոստանում է տալ բոլոր խաչերը, եթե Պոլետը մնա ընտանիքում։ Բայց Դոլլա ավագը Պոլետին հանձնում է ժանդարմներին։ Միշելը բոլոր խաչերը նետում է գետը։ Ժանդարմները Պոլետին տեղափոխում են փախստականների ճամբար։
== Դերերում==
* Ժորժ Պուժուլի — ''Միշել Դոլ''
* Բրիժիտ Ֆոսե — ''Պոլետ''
* Ամեդեյ— ''Ֆրանցիս Գարդ''
* Լորանս Բադի — ''Բերտա Դոլ''
* Սյուզաննա Կուրտալ — ''մադամ Դոլ''
* Մադլեն Բարբյուլե — ''միանձնուհի Կարմիր խաչից''
* Լյուսեն Յուբեր — ''հայր Դոլ''
* Ժակ Մարեն — ''Ժորժ Դոլ''
== Աշխատանք ֆիլմի վրա==
Սկզբում ֆրանսիացի պրոդյուսերը` Ռոբերտ Դորֆմանը ծրագրել էր թողարկել երեք [[նովել]]ից բաղկացած ֆիլմը։ Տարբեր ռեժիսորների կողմից
ֆինանսական դժվարությունների պատճառով նկարահանվել է միայն «Արգելված խաղեր» նովելը (1951-ի մարտ-ապրիլ), որից հետագայում որոշվել է [[լիամետրաժ ֆիլմ]] ստեղծել: Նկարահանող խումբը ստիպված է եղել նյութի մի մասը նկարահանել (սեպտեմբեր 1952)։ Մեկ տարվա ընթացքում գլխավոր դերակատար երեխաները հասցրել են մեծանալ, իսկ որոշ բնանկարներ փոխվել են, բայց Ռենե Կլեմանի և նրա թիմի վարպետության շնորհիվ հանդիսատեսը ոչինչ չի նկատել։
<ref name ="zhak">{{книга
|автор = Лурселль, Жак.
|заглавие = Авторская энциклопедия фильмов
|оригинал =
|ссылка =
|издание =
|ответственный =
|место =
|издательство =
|год =
|том = 1
|страницы = 807
|страниц =
|isbn = 978-5-904175-02-3
}}</ref>.
Ֆիլմը նկարահանվել է դրամական միջոցների խրոնիկական պակասի պայմաններում ընկերության (որը զբաղվում էր ֆիլմի ֆինանսավորմամբ)
սնանկացման պատճառով։
«Կինեմատոգրաֆիական ստեղծագործություն» թեմայով [[Սորբոնում|Սորբոնում] տեղի ունեցած կոնֆերանսի ժամանակ Ռենե Կլեմանը պատմել է այն [[մեթոդ]]ների մասին, որոնցից նա օգտվել է ֆիլմի բեմադրման ժամանակ, ինչը թույլ է տվել կինոգետներին համեմատել դրանք [[վավերագրական ֆիլմ]]երի վրա աշխատելու մեթոդների հետ, մասնավորապես նրա ռեժիսորական [[սցենար]]ում ամեն դեպքում լայն դաշտեր մնում են անկանխատեսելի փոփոխություններ կատարելու համար: Այս ռեժիսորական սցենարում յուրաքանչյուր բեմականացում պարունակում էր միայն մեկ համար, ինչը կատարողներին տալիս էր շատ ազատություն։
<ref name=":0" />.
Ֆիլմի նկարահանումների ժամանակ ռեժիսորը կիրառել է աշխատանքի մեթոդ, որի դեպքում ֆիլմն առավելագույնս մոտեցել է իրական իրադարձություններին՝ կիսավավերագրական եղանակով վերակառուցվելով` միաժամանակ խուսափելով [[սենտիմենտալիզմ|սենտիմենտալությունից]] և [[պաթետիկա]]յից
<ref>{{Cite web|url=http://kinopressa.ru/4935|title=Блеск и нищета Рене Клемана // КиноПресса|author=Александр Попов|website=|date=|publisher=|lang=ru-RU|accessdate=2019-02-11}}</ref>. Так,
Կլեմանն ապրում էր մի գյուղում, որտեղ նկարահանումներ էր կատարում։ Նա հաճախ էր ստիպում դերասաններին դերը փորձել ֆերմայում շրջելուց հետո` զրուցելով գյուղացիների հետ, դիտելով նրանց աշխատանքը, ուսումնասիրելով նրանց բնորոշ շարժումները` այդպիսով օրինակելով նրանց որպես ճշմարտացիության չափանշի
<ref name=":0" />։
Երբ գալիս էր այդ շարժումները նկարահանելու մտադրությունները հստակեցնելու ժամանակը, հաճախ օգնում էր պատահականությունը։ Ծատ տեսարաններով ֆիլմը պարտական է անկանխատեսելի հանգամանքներին և [[իմպրովիզացիա]]յին նկարահանման հարթակում
Կլեմանը հրաժարվում է երկաթե դրամատուրգիայից և ռեժիսորական սցենարում լայն դաշտեր էր թողնում ՝ կյանքի հանգամանքների ազդեցության համար
<ref name=":1">{{Книга|автор=Турицын В. Н|заглавие=Детство, простреленное войной // Рене Клеман|ответственный=|издание=|место=М.|издательство=Искусство|год=1978|страницы=65—78|страниц=199|isbn=|isbn2=}}</ref>.
== Քննադատություն ==
Քննադատությունը նշել է, որ Կլեմանն իր ֆիլմերը նկարահանել է այնպիսի փաստագրական մանրակրկիտ ուսումնասիրությամբ և արժանահավատությամբ, որոնք ներկայացնում են դարաշրջանի ոգին, որ նույնիսկ այն դեպքերում, երբ նա բեմադրել է գեղարվեստական կինոնկարներ, դրանում տեսել են ռեժիսորին, առաջին հերթին` հավատարիմ փաստաթղթին
<ref name=":0">{{Книга|автор=Лепроон, Пьер|заглавие=Рене Клеман // Современные французские режиссёры|ответственный=|издание=|место=М.|издательство=Издательство иностранной литературы|год=1960|страницы=632—657|страниц=842|isbn=|isbn2=}}</ref>:
«Ճակատամարտ ռելսերի վրա» նրա մյուս կինոնկարը, որը նվիրված էր ռազմական թեմային, ի սկզբանե նախատեսված էր որպես վավերագրական ֆիլմ և, ըստ Պիեռ Լեպրոոնի, նկարահանվել է գեղարվեստական-վավերագրական ֆիլմի [[ժանր]]ում, ինչը կարելի է վերագրել [[Ռեժիսոր|ռեժիսորական]] բնորոշ ձեռագրին: Լեպրոոնի կարծիքով, ռեժիսորի անհատական ոճի համար բնորոշ է հետևյալը «Մեծ դրվագները բաժանվում են հարվածային կտորների, որոնք պետք է խոցեն հանդիսատեսին կա'մ բուն թեմայի կտրուկ հակադրություններով, կա'մ զուտ կինեմատոգրաֆիական [[լիրիկա|լիրիզմով]] ինչը հատկապես նկատելի է ռելսերի ճակատամարտում և արգելված խաղերում»
<ref name=":0" />։
Բացի ռազմական թեմատիկայից, որը մեծ և հատուկ տեղ է զբաղեցնում ռեժիսորի ստեղծագործության մեջ, այստեղ նա անդրադարձել է այն թեմային, որին հատուկ հուզմունքով էր վերաբերվում (մանկության թեմա)<ref name=":1" />։
Կլեմանի ֆիլմը տարբերվում է մանկության մասին ֆրանսիական ավանդական ֆիլմերից, որոնք մաժորային երանգներով լավատեսական և հուզիչ պատկերներ են ներկայացնում։ Նրանք հեքիաթների մեջ ավելի [[ֆանտաստիկա|ֆանտաստիկ]] սարսափ չեն փնտրում,բայց դրանք գտնում են փամփուշտներով լեցուն ճանապարհներին
<ref name=":1" />։
Երեխաների [[հոգեբանություն]]ը, որը ենթարկվում է պատերազմի սարսափներին և դժվարություններին, նույնպես ստանում է լրացուցիչ հարված մեծահասակների աշխարհի տգեղ դրսևորումներից: Կլեմանը խոսել է այդ մասին<ref name=":1" />։
{{Քաղվածք|Ես ոչ մի բանի համար չեմ կարող կշտամբել իմ ֆիլմի երեխաներին: Բացարձակապես ոչ մի բանի համար: Ընդհակառակը, ես լուրջ պահանջներ ունեմ իրենց ծնողների նկատմամբ, ովքեր գերեզմանոցում կռվում են խաչի պատճառով և երեխաներին կոչում «գողեր»: Թեև երեխաները չեն հասկանում այս բառի իմաստը; Ես ուզում եմ «Արգելված խաղերում» ցույց տալ մեծահասակների մեծ պատասխանատվությունը երեխաների համար, քանի մեծահասակների յուրաքանչյուր շարժում օրինակ է նրանց համար }}
Միխայիլ Տրոֆիմենկովի կարծիքով` Կլեմանի այս կինոնկարը մանկական հոգեկանի վրա պատերազմի ավերիչ ազդեցության բավականին կոպիտ ձևակերպված միտք է, որտեղ գազանները, ցավոք, կենդանի են, էկրանին հայտնվում են նաև գյուղացիները, որոնք, չգիտես ինչու դժգոհ են, որ երեխաներն իրենց խաղերի համար գերեզմանոցից գողացել են գրեթե բոլոր խաչերը<ref>{{Cite web|url=https://www.kommersant.ru/doc/802128|title=Газета «Коммерсантъ С-Петербург» №162 от 07.09.2007|author=Михаил Трофименков|website=|date=2007-09-07|publisher=www.kommersant.ru|lang=ru|accessdate=2019-02-11}}</ref> :
Պահպանողական շրջանակների կողմից խիստ քննադատության է ենթարկվել իբր տեղի ունեցած [[ցինիզմ]]ը, գյուղացիների կյանքի նկարագրությունը, նրանց [[բնավորություն]]ները՝ առանց զարդարանքների ու իդեալականացման, սրբերին ծաղրելը և հակամիջուկային հարձակումները<ref name="zhak" />: Լուրսելը նշելով, որ պատերազմը ռեժիսորի ստեղծագործության մեջ կենտրոնականներից մեկն է, բայց նրա ներկայությունը երբեք այնքան ուժեղ չի զգացվել, որքան այս ֆիլմում, որտեղ պատերազմը միաժամանակ այլաբանական և իրատեսական ձև է ընդունում, գրել է.
{{Քաղվածք|Երեխաների տարօրինակ, պաթոլոգիական վարքագիծը արտահայտում է նրանց վերաբերմունքը և արձագանքը շրջակա աշխարհին, որտեղ ավերածություններ և մահ է տիրում: Պաշտոնական առումով Ռենե Կլեմանը անընդհատ փորձում է խառնել մաքուր ռեալիզմը, որի ռահվիրան նա եղել է ֆրանսիական կինոյում (Տես զանգվածային փախուստի և ռմբակոծության նախնական տեսարաններ), ոճավորմամբ, պոեզիայով, էպոպեաներով և նույնիսկ երգիծանքի որոշակի ձևով}}
[[ Լուիս Բունյուել]ը] այն ֆիլմերը, որոնք նրան դուր են գալիս, թվարկելիս, ի թիվս այլոց, այս նկարը կոչել է կլեմանաստրանային<ref>{{Книга|автор=Буниэль, Луис|заглавие=Бунюэль о Бунюэле|ответственный=|издание=|место=М.|издательство=Радуга|год=1989|страницы=246|страниц=384|isbn=5-05-002421-8|isbn2=}}</ref>:
== Մրցանակներ ==
Картина собрала большое количество национальных призов и наград кинофестивалей.
* 1952 — «Большая независимая премия»<br />
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
== Գրականություն ==
* ''[[Лепроон, Пьер]]''. Рене Клеман // Современные французские режиссёры. — М.: [[Издательство иностранной литературы]], 1960. — С. 632—657. — 842 с.
* ''[[Лурсель, Жак|Лурселль, Жак]].'' Запрещённые игры // Авторская энциклопедия фильмов. — Т. 1. — С. 806—807. — ISBN 978-5-904175-02-3.
* ''Турицын В. Н''. Детство, простреленное войной // Рене Клеман. — М.: Искусство, 1978. — С. 65—78. — 199 с. ([[Мастера зарубежного киноискусства|Мастера эарубежного киноискусства]]).
{{^}}{{Премия «Золотой лев» 1949-1968}}
{{Фильмы Рене Клемана|nocat=1}}
{{Премия «Оскар» за лучший иностранный фильм 1947-1960}}
