«Թութակակերպեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ մեծամասամբ —>մեծ մասամբ, փոխարինվեց: մեծամասամբ → մեծ մասամբ oգտվելով ԱՎԲ
Տող 25.
Ակտիվ են ցերեկը։ Միակ գիշերակյաց թութակը [[կակապոն]]ն է։
 
թութակակերպերը բույն են դնում ծառի վրա, փչակներում, միջնաբներում, այլ կենդանիների որջերում, որոշները՝ գետնի երեսին։ Ձվերի վրա մեծամասամբմեծ մասամբ թխսում է էգը։ Ճտերը ձվից դուրս են գալիս կույր և մերկ։
 
Թութակները հեշտ են ընտելանում։ Մի շարք տեսակներ բազմանում են ընտանի պայմաններում։ Ընտելացվածներից ամենատարածվածը [[Ալիքավորալիքավոր թութակ|ալիքավոր թութակն]]ն է։
 
== Կարգաբանություն ==
Տող 36.
 
==== Նեստորայինների ընտանիք ====
Նեստորայինների ընտանիքը ([[Լատիներեն|լատ․]]՝ Nestoridae) ներառում է երկու տեսակի թռչուն` [[կեա]], [[Կակա թութակ|կակա]], որոնք բնակվում են [[Նոր Զելանդիա|Նոր Զելանդիայում]]։յում։
 
'''Կեան''' ([[Լատիներեն|լատ․]]՝ Nestor notabilis) մինչև 48 սմ երկարությումբ և մինչև 1 կգ քաշով թութակ է, որն իրանվանումը ստացել է արձակած բարձր ձայների համար (ձայնը հնչում է «կեա»)։ Տարածված է Նոր Զելանդիայի Հարավային կղզիներում, բնակվում է անտառներում, մարգագետիններում, հանդիպում է նաև բարձրալեռնային շրջաններում։ Ամենակեր է, սնվում է միջատներով ու թրթուրներով, որդերով, երբեմն՝ նեկտարով ու պտուղներով։ Ձմռանը սնվում է նաև լեշով։ Հետաքրքրասեր և հեշտությամբ ընտելացեղ թութակ է, հաջողությամբ բնակվում է ընտանի պայմաններում։ Ապրում է մինչև 50 տարի։
Տող 51.
 
==== Իսկական թութակների ընտանիք ====
Իսկական թութակների ընտանիքը (լատ․՝ Psittacidae) ներառում է շուրջ 180 տեսակի թռչուն, որոնք տարածված են [[Ամերիկա|Աերիկայում]], [[Աֆրիկա|Աֆրիկայում]]յում, և [[Ասիա|Ասիայի]]յի հարավում։ Մարմնի երկարությունը մինչև 100 սմ է, քաշը՝ մինչև 1,5 կգ։ Առավել մեծաքանակ են ամերիկյան թութակները, որոնք բաժանվում են երկարապոչ և կարճապոչ տեսակների։ Այս ընտանիքի դասակարգումը լիարժեք չէ։ Նշանավոր ներկայացուցիչներից են արաները, ամազոնները, արատինգաները, ժակոն և այլն։
 
Իսական թութակների ներկայացուցիչ '''վանական-թութակը''' (լատ․՝ Myiopsitta monacus) միակն է թոջթակների մեջ, որ բույն է դնում ոչ թե փչակների մեջ կամ թաքստոցներում, այլ ծառերի ճյուղերին։ Վանական-թութակի մի քանի զույգեր միասնի կառուցում են մինչև 3 մ տրամագծով և մինչև 2 կգ քաշով բույն։ Շինարարությունը կարող է տևել մինչև 3 ամիս։ Բազմաբնակարան բույնը կարող է օգտագործվել մի քանի տարի։ Մինչև 30 սմ երկարությամբ այս թռչունները ապրում են մինչև 15 տարի։
 
==== Ավստրալիական թութակների ընտանիք ====
Ավստրալիական թութակների ընտանիքը (Psittaculidae) ներառում է շուրջ 190 տեսակի թռչուն, որոնք տարածված են [[Ավստրալիա|Ավստրալիայում]]յում և հարակից կղզիներում։ Նշանավոր ներկայացուցիչներն են լորիները, լորիկետները, ռոզելաները, ալիքավոր թութակը, թագավորական թութակը, հրթիռապոչ թութակները և այլն։
 
=== Կակադուայինների ընտանիք ===
Կակադուայինների ընտանիքը (լատ․՝ Cacatuidae) ներառում է 21 տեսակի թռչուն, որոնք տարածված են [[Ավստրալիա|Ավստրալիայում]]յում, [[Նոր Գվինեա|Նոր Գվինեայում]]յում, [[Խաղաղօվկիանոսյան կղզիներ|Խաղաղ օվկիանոսի]] և [[Հարավարևելյան Ասիա|Հարավարևելյան Ասիայի]]յի մի շարք կղզիներում։ Կակադուների միջին մեծության և խոշոր թռչուններ են, մարմնի երկարությունը 30-80 ս է, քաշը՝ 300-1200 գ։ Ունեն երկար և զանգվածեղ կտուց։ Գլխի վրա ունեն երկար փետրափնջիկ, որը կարող է հովհարաձև բացվել։ Երբեմն գրգռված թռչունը կարող է ցուցադրել ցցված փետրափնջիկը։ Էգերն ավելի մանր են և փետրավորմամբ արուներից չեն տարբերվում։ Տեսակների շուրջ կեսը բնակվում է Ավստրալիայում։ Բնակվում են անտառներում, տափաստաններում, նույնիսկ անապատներում, վարում են քոչվոր կյանք։ Թռչում են ոչ այնքան լավ, սակայնգերազանց մագլցում են ծառերը։ Բնադրման շրջանում զույգեր են կազմում, իսկ տարվա մյուս ժամանակահատվածում ապրում են երամներով։ Կյանքի տևողությունը 90 տարի է։ Հեշտ ընտելացող թռչուններ են, հաճախ են պահվում որպես ընտանի կենդանիներ։ Առավել տարածված տեսակներն են վարդագույն կակադուն և կորելան։ Ամենամեծը սև կակադուն է, որի մարմնի երկարությունը մինչև 80 սմ է։ Կորելան ընտանի թութակների մեջ տարածվածությամբ երկրորդն է ալիքավոր թութակից հետո։
 
=== Արծվաթութակների ընտանիք ===