«Մեռած լեզուներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 8.
 
Սովորաբար լեզվի գործածական վիճակից մեռած վիճակի անցումը տեղի է ունենում, երբ որևէ լեզու ուղակիորեն փոխարինվում է մեկ այլով։ Օրինակ գաղութացմեն հետևանքով որոշ [[ամերիկյան բնիկ լեզուներ]] փոխարինվել են [[անգլերեն]]ով, [[ֆրանսերեն]]ով, [[պորտուգալերեն]]ով, [[իսպաներեն]]ով կամ [[հոլանդերեն]]ով։
Երբեմն լեզուն այնքան շատ փոփոխությունների է ենթարկվում, որ լեզվաբաններն այն պարզապես ուրիշ լեզու են համարում (կամ լեզուն ուրիշ մակարդակում)․ այդպիսի օրինակ է հին անգլերենը, որը [[ժամանակակից անգլերեն]]ի նախահիմքն է եղել։ Նման դեպքերում լեզուն չի դադարում գործածվել, և քանի որ լեզվաբանների՝ մեռած լեզունների դասակարգումը խիստ կամայական է, այսպիսի նախնական լեզուները ամբողջովին մեռած չեն համարվում<ref>{{cite web|url=http://www.ethnologue.com/web.asp |title=Ethnologue |publisher=Ethnologue |date= |accessdate=2012-03-22 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20011005193846/http://www.ethnologue.com/web.asp |archivedate=October 5, 2001 }}</ref>։ Ենթադրվում է, որ աշխարհի մոտ 7000 գործածական լեզուների 90%-ը կվերանա մինչև 2050 թվականը, քանի որ աշխարհի լեզվային համակարգը հասել է լճացման և նկատելի կերպով վերակազմավորվում է<ref>{{cite web|url=http://www.msnbc.msn.com/id/4387421/ |title=Study by language researcher, David Graddol |publisher=MSNBC |date=2004-02-26 |accessdate=2012-03-22}}</ref><ref name="90percent">{{cite web|author=Ian on Friday, January 16, 2009 61 comments |url=http://www.chinasmack.com/stories/90-percent-worlds-languages-extinct-in-41-years/ |title=Research by Southwest University for Nationalities College of Liberal Arts |publisher=Chinasmack.com |date=2009-01-16 |accessdate=2012-03-22}}</ref>։
Ենթադրվում է, որ աշխարհի մոտ 7000 գործածական լեզուների 90%-ը կվերանա մինչև 2050 թվականը, քանի որ աշխարհի լեզվային համակարգը հասել է լճացման և նկատելի կերպով վերակազմավորվում է<ref>{{cite web|url=http://www.msnbc.msn.com/id/4387421/ |title=Study by language researcher, David Graddol |publisher=MSNBC |date=2004-02-26 |accessdate=2012-03-22}}</ref><ref name="90percent">{{cite web|author=Ian on Friday, January 16, 2009 61 comments |url=http://www.chinasmack.com/stories/90-percent-worlds-languages-extinct-in-41-years/ |title=Research by Southwest University for Nationalities College of Liberal Arts |publisher=Chinasmack.com |date=2009-01-16 |accessdate=2012-03-22}}</ref>։
 
== Գլոբալիզացիա, զարգացում, լեզվի վերացում==
Տնտեսական և մշակութային գլոբալացումն ու զարգացումը շարունակվում են մեծ քայլերով առաջ ընթանալ, շատ լեզուներ կվտանգվեն և վերջապես կվերանան։ Տարածաշրջանային և ազգային աճող տնտեսական ներգրավվածության շնորհիվ, մարդկանց համար ավելի հեշտ է հաղորդակցվել և գործարքներ իրականացնել աշխարհում գերիշխող [[լինգվա ֆրանկա]]յի միջոցով, ինչպիսիք են անգլերենը, չինարենը, իսպաներենը և ֆրանսերենը<ref name="Language and Linguistics: Endangered Language.">{{cite web |last=Malone |first=Elizabeth |title=Language and Linguistics: Endangered Language |publisher= National Science Foundation |date=July 28, 2008 |accessdate= October 23, 2009|url=http://www.nsf.gov/news/special_reports/linguistics/endangered.jsp}}</ref>։ Ամերիկացի լեզվաբան Սառա Գրեը Թոմսընը և Թերենս Կոֆմանը իրենց հաղորդակցմանը խթանող լեզվային փոփոխությունների ուսումնասիրություն պնդում են, որ մշակութային ճնշման պայմաններում (երբ մարդկությունը պետք է խոսի գերիշխող լեզվով), կարող են առաջանալ երեք լեզվաբանական հետևանքներ․ առաջինը և ամենատարածվածը այն է, երբ ստորադաս բնակչությունը կտրուկ կերպով կարող է սկսել գերիշխող լեզվով խոսել, մայրենի լեզուն ենթարկելով հանկարծակի մահի։ Երկրորդը, երբ լեզուն մահանում է սերնդեսերունդ փոխանցվելով։ Եվ երրորդ ամենահազվադեպ հետևանքը․ երբ այդ լեզվով խոսողները ինչքան հնարավոր է փորձում են պահել իրենց լեզուն, միևնույն ժամանակ գերիշխող լեզվի քերականական համակարգից փոխառելով որոշ տարրեր (փոխելով ամբողջը, կամ որոշ մասեր)<ref>Thomason, Sarah Grey & Kaufman, Terrence. ''Language Contact, Creolization, and Genetic Linguistics'', University of California Press (1991) p. 100.</ref>։
Ամերիկացի լեզվաբան Սառա Գրեը Թոմսընը և Թերենս Կոֆմանը իրենց հաղորդակցմանը խթանող լեզվային փոփոխությունների ուսումնասիրություն պնդում են, որ մշակութային ճնշման պայմաններում (երբ մարդկությունը պետք է խոսի գերիշխող լեզվով), կարող են առաջանալ երեք լեզվաբանական հետևանքներ․ առաջինը և ամենատարածվածը այն է, երբ ստորադաս բնակչությունը կտրուկ կերպով կարող է սկսել գերիշխող լեզվով խոսել, մայրենի լեզուն ենթարկելով հանկարծակի մահի։ Երկրորդը, երբ լեզուն մահանում է սերնդեսերունդ փոխանցվելով։ Եվ երրորդ ամենահազվադեպ հետևանքը․ երբ այդ լեզվով խոսողները ինչքան հնարավոր է փորձում են պահել իրենց լեզուն, միևնույն ժամանակ գերիշխող լեզվի քերականական համակարգից փոխառելով որոշ տարրեր(փոխելով ամբողջը, կամ որոշ մասեր)։<ref>Thomason, Sarah Grey & Kaufman, Terrence. ''Language Contact, Creolization, and Genetic Linguistics'', University of California Press (1991) p. 100.</ref>։
 
== Ծանոթագրություններ ==