«Տիգրան Մեծ»–ի խմբագրումների տարբերություն

{{այլ|Տիգրան արքա (այլ կիրառումներ)}}

{{այլ|Տիգրան Մեծ (այլ կիրառումներ)}}

<!--կամ՝ -->|կառավարման ժամանակ_2=|նախորդող_2=Փիլիպոս II Ֆիլոռոմեոս|հաջորդող_2=[[Գնեոս Պոմպեոս]]|տիտղոս_3=[[Պարթևստան]]ի [[արքա]]|կարգ_3=|կարգ-ին_3=|անվան տակ_3=|դրոշ_3=|կառավարման սկիզբ_3=[[Մ.թ.ա. 87|մ․թ․ա․ 87]]|կառավարման ավարտ_3=[[Մ.թ.ա. 66|մ․թ․ա․ 66]]

<!--կամ՝ -->|կառավարման ժամանակ_3=|նախորդող_3=[[Գոդերձ Ա]]|հաջորդող_3=[[Հրահատ III|Հրահատ Գ]]|տիտղոս_4=[[Արտաշեսյանների թագավորություն|Հայոց տիրակալության]] [[արքայից արքա]]|կարգ_4=|կարգ-ին_4=|անվան տակ_4=|դրոշ_4=|կառավարման սկիզբ_4=[[Մ.թ.ա. 85|մ․թ․ա․ 85]]|կառավարման ավարտ_4=[[Մ.թ.ա. 55|մ․թ․ա․ 55]]

<!--կամ՝ -->|կառավարման ժամանակ_4=|նախորդող_4=''չկա''|հաջորդող_4=[[Արտավազդ Բ|Արտավազդ Բ Աստվածային]]|ազգություն=[[հայեր|Հայ]]|ծննդյան օր=[[մ.թ.ա. 140|մ․թ․ա․ 140 թվական]]|ծննդավայր=[[Արտաշատ]], [[Այրարատ|Այրարատի նահանգ]], [[Մեծ Հայք]]|վախճանի օր=[[Մ.թ.ա. 55|մ․թ․ա․ 55 թվական]]|վախճանի վայր=[[Տիգրանակերտ]], [[Մեծ Հայք]]|դինաստիա=[[Արտաշեսյանների արքայատոհմ]]|հայր=[[Տիրան Ա]]րտաշեսյան|մայր=|ամուսին=[[Կլեոպատրա Պոնտացի]]|զավակներ=|դավանանք=[[հին հայկական դիցաբանություն|հեթանոսություն]]|կուսակցություն=|գործունեություն=|կրթություն=|մասնագիտություն=|գիտական աստիճան=|պարգևներ=|կայք=|ինքնագիր=|Վիքիպահեստ=}}

 

Տիգրան Արտաշեսյանը՝ իր տոհմում այդ անվան երկրորդ կրողը, նախնիններից ժառանգում է կայացած պետություն և մարտունակ բանակ, որի միջոցով էլ կարողանում է իրականացնել հայրենիքի հզորացման և աշխարհակալ տիրակալության ստեղծման իր սկզբունքային ծրագրերը։ Տիգրան Մեծի օրոք [[Մեծ Հայքի թագավորություն]]ը հասնում է իր հզորության գագաթնակետին։ Պարտության մատնելով [[Պարթևաստան|Պարթևական թագավորությանը]] և ստանալով Սելևկյան գահը՝ Հայքը կարճ ժամանակով դառնում է [[Առաջավոր Ասիա]]յի հզորագույն պետությունը. Տիգրան Մեծի տերությունը տարածվում էր [[Կասպից ծով]]ից մինչև [[Միջերկրական ծով]], [[Կովկասյան լեռներ]]ից մինչև [[Միջագետք]]ի անապատները։ Տիգրանը, սակայն, կորցնում է իր նվաճումների մեծագույն մասը [[Պարթևաստան|Պարթևական թագավորության]] և ազդեցիկ [[Հին Հռոմ|Հռոմեական հանրապետության]] դեմ պայքարում։ Օրեցօր բարգավաճող Հայոց թագավորության զարթոնքն արգելակելու նպատակով երբեմնի հակառակորդները դաշինք են կնքում և շարունակական պատերազմներից հետո՝ մ․թ․ա․ 66 թվականին, պաշարում հայոց թագավորանիստ-ոստան [[Արտաշատ (մայրաքաղաք)|Արտաշատը]]։ Այնուամենայնիվ, բանակցությունների արդյունքում կնքված [[Արտաշատի պայմանագիր|Արտաշատի պայմանագրով]] Հայաստանը շարունակում էր պահպանել իր [[տարածքային ամբողջականություն]]ը (15 նահանգները) և նույնիսկ որոշ նվաճյալ հողեր։ Տիգրան Մեծի կառավարման վերջին տարիներն անցնում են համեմատականորեն խաղաղ աշխարհաքաղաքական պայմաններում․ զարկ է տրվում [[Տնտեսություն|տնտեսությանը]], [[Հայաստանի մշակույթ|մշակույթին]] և [[Քաղաքաշինություն|քաղաքաշինությանը]]։ Հայոց «արքայից արքան» մահանում է [[Մ.թ.ա. 55|մ․թ․ա 55 թվականին]]՝ գահը թողնելով որդուն՝ [[Արտավազդ Բ|Արտավազդին]]։ Վերջինս դեռևս մի քանի տարի առաջ դարձել էր հոր գահակիցը։

 

Տիգրան Մեծի օրոք ստեղծվել է Հայոց աշխարհակալությունը․ ենթակա երկրներով հանդերձ այն զբաղեցնում էր շուրջ 3 միլիոն քառակուսի կմ տարածք և տասն անգամ գերազանցում էր Մեծ Հայքի տարածքը։ Տիգրանյան Հայաստանը [[Հելլենիզմ|հելլենիստական պետություն]] էր, որտեղ խոսում էին 15-ից ավելի լեզուներով։ Աշխարհակալության ամենազարգացած շրջանը [[Անտիոք]]ն էր, որը համարվում էր միջազգային առևտրական ուղի։ Տիգրան Մեծի օրոք Հայաստանը մարտադաշտ կարող էր դուրս բերել 300 հազար զինվոր, որից 120 հազարը կազմում էին բուն հայկական ուժերը։ Հայոց արքան աչքի է ընկել նաև քաղաքաշինական գործունեությամբ։ Մ․թ․ա․ 80-70-ական թվականներին [[Արևմտյան Տիգրիս]]ի ափին՝ [[Աղձնիք|Աղձնիք նահանգում]], վերջինս հիմնադրում է [[Տիգրանակերտ (մայրաքաղաք)|Տիգրանակերտ քաղաքը]], որը դառնում է հայոց նոր մայրաքաղաքը։ Տիգրանն իր անունով քաղաքներ է հիմնադրել նաև այլ վայրերում, այդ թվում՝ [[Արցախի Հանրապետություն|Արցախում]]։

 

== Աշխարհաքաղաքական իրադրությունը Տիգրանից առաջ ==

{{ՎՊԵ|Tigranes the Great}}

{{Պորտալ|Տիգրան Մեծ|Մեծ Հայք|Պատմություն|գույն=1}}

[[Կատեգորիա:Մ.թ.ա. 140 ծնունդներ]]

[[Կատեգորիա:Մ․թ․ա․ 55 մահեր]]