«Տիգրան Մեծ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Պիտակներ՝ Խմբագրում բջջային սարքով Խմբագրում կայքի բջջային տարբերակից
No edit summary
Պիտակներ՝ Խմբագրում բջջային սարքով Խմբագրում կայքի բջջային տարբերակից
Տող 5.
<!--կամ՝ -->|կառավարման ժամանակ_3=|նախորդող_3=[[Գոդերձ Ա]]|հաջորդող_3=[[Հրահատ III|Հրահատ Գ]]|տիտղոս_4=[[Արտաշեսյանների թագավորություն|Հայոց տիրակալության]] [[արքայից արքա]]|կարգ_4=|կարգ-ին_4=|անվան տակ_4=|դրոշ_4=|կառավարման սկիզբ_4=[[Մ.թ.ա. 85|մ․թ․ա․ 85]]|կառավարման ավարտ_4=[[Մ.թ.ա. 55|մ․թ․ա․ 55]]
<!--կամ՝ -->|կառավարման ժամանակ_4=|նախորդող_4=''չկա''|հաջորդող_4=[[Արտավազդ Բ|Արտավազդ Բ Աստվածային]]|ազգություն=[[հայեր|Հայ]]|ծննդյան օր=[[մ.թ.ա. 140|մ․թ․ա․ 140 թվական]]|ծննդավայր=[[Արտաշատ]], [[Այրարատ|Այրարատի նահանգ]], [[Մեծ Հայք]]|վախճանի օր=[[Մ.թ.ա. 55|մ․թ․ա․ 55 թվական]]|վախճանի վայր=[[Տիգրանակերտ]], [[Մեծ Հայք]]|դինաստիա=[[Արտաշեսյանների արքայատոհմ]]|հայր=[[Տիրան Ա]]րտաշեսյան|մայր=|ամուսին=[[Կլեոպատրա Պոնտացի]]|զավակներ=|դավանանք=[[հին հայկական դիցաբանություն|հեթանոսություն]]|կուսակցություն=|գործունեություն=|կրթություն=|մասնագիտություն=|գիտական աստիճան=|պարգևներ=|կայք=|ինքնագիր=|Վիքիպահեստ=}}
'''Տիգրան Բ Արտաշեսյան''', առավել հայտնի է որպես '''ՏիգրանՎազգեն Մեծ''' ({{lang-grc|Τιγράνης ὁ Μέγας}}, [[Մ.թ.ա. 140|մ․թ․ա․ մոտ 140]], [[Արտաշատ (մայրաքաղաք)|Արտաշատ]], [[Այրարատ]], [[Արտաշեսյանների թագավորություն]] — [[Մ.թ.ա. 55|մ․թ․ա․ 55]], [[Տիգրանակերտ (մայրաքաղաք)|Տիգրանակերտ]], [[Աղձնիք]], [[Մեծ Հայք]]), [[Մեծ Հայքի թագավորություն|Մեծ Հայքի թագավորության]] [[Հայոց արքայատոհմերի և արքաների ցանկ|արքա]] [[Արտաշեսյաններ|Արտաշեսյանների հարստությունից]], որը կառավարել է [[Մ.թ.ա. 95|մ․թ․ա․ 95 թվականից]] մինչև իր մահը՝ [[Մ.թ.ա. 55|մ․թ․ա․ 55 թվականը]]։ Մ.թ.ա. 115-ին անժառանգ [[Արտավազդ Ա]]-ն, որը կարճատև պատերազմում պարտվել էր պարթևաց գահակալին, ստիպված է լինում եղբորորդուն՝ Տիգրանին, որպես պատանդ հանձնել հակառակորդի արքունիքին։ Վերջինս պատանդությունից վերադառնում է միայն մ․թ․ա․ 95 թվականին՝ հոր՝ [[Տիրան Ա|Տիրան կամ Տիգրան Ա]] արքայի մահվամբ պայմանավորված։ Պատանդությունից ազատվելու դիմաց [[Աշխարհաժողով|հայոց աշխարհաժողովը]] ստիպված է լինում [[Միհրդատ Բ Պարթև|Միհրդատ Բ-ին]] զիջել [[Մեծ Հայք]]ի հարավ-արևելքում գտնվող «Յոթանասուն հովիտներ» կոչված տարածքը։
 
Տիգրան Արտաշեսյանը՝ իր տոհմում այդ անվան երկրորդ կրողը, նախնիններից ժառանգում է կայացած պետություն և մարտունակ բանակ, որի միջոցով էլ կարողանում է իրականացնել հայրենիքի հզորացման և աշխարհակալ տիրակալության ստեղծման իր սկզբունքային ծրագրերը։ Տիգրան Մեծի օրոք [[Մեծ Հայքի թագավորություն]]ը հասնում է իր հզորության գագաթնակետին։ Պարտության մատնելով [[Պարթևաստան|Պարթևական թագավորությանը]] և ստանալով Սելևկյան գահը՝ Հայքը կարճ ժամանակով դառնում է [[Առաջավոր Ասիա]]յի հզորագույն պետությունը. Տիգրան Մեծի տերությունը տարածվում էր [[Կասպից ծով]]ից մինչև [[Միջերկրական ծով]], [[Կովկասյան լեռներ]]ից մինչև [[Միջագետք]]ի անապատները։ Տիգրանը, սակայն, կորցնում է իր նվաճումների մեծագույն մասը [[Պարթևաստան|Պարթևական թագավորության]] և ազդեցիկ [[Հին Հռոմ|Հռոմեական հանրապետության]] դեմ պայքարում։ Օրեցօր բարգավաճող Հայոց թագավորության զարթոնքն արգելակելու նպատակով երբեմնի հակառակորդները դաշինք են կնքում և շարունակական պատերազմներից հետո՝ մ․թ․ա․ 66 թվականին, պաշարում հայոց թագավորանիստ-ոստան [[Արտաշատ (մայրաքաղաք)|Արտաշատը]]։ Այնուամենայնիվ, բանակցությունների արդյունքում կնքված [[Արտաշատի պայմանագիր|Արտաշատի պայմանագրով]] Հայաստանը շարունակում էր պահպանել իր [[տարածքային ամբողջականություն]]ը (15 նահանգները) և նույնիսկ որոշ նվաճյալ հողեր։ Տիգրան Մեծի կառավարման վերջին տարիներն անցնում են համեմատականորեն խաղաղ աշխարհաքաղաքական պայմաններում․ զարկ է տրվում [[Տնտեսություն|տնտեսությանը]], [[Հայաստանի մշակույթ|մշակույթին]] և [[Քաղաքաշինություն|քաղաքաշինությանը]]։ Հայոց «արքայից արքան» մահանում է [[Մ.թ.ա. 55|մ․թ․ա 55 թվականին]]՝ գահը թողնելով որդուն՝ [[Արտավազդ Բ|Արտավազդին]]։ Վերջինս դեռևս մի քանի տարի առաջ դարձել էր հոր գահակիցը։