«Տրդելնիկ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Նոր էջ «'''Տրդելնիկ''' ({{IPA-cs|ˈtr̩dɛlɲiːk}}, նաև՝ '''տրդլո''' կամ '''տրոզկոլ'''), շշաձև թխվածքի տեսակ: Այն պատրաստվում...»: |
(Տարբերություն չկա)
|
19:34, 10 փետրվարի 2020-ի տարբերակ
Տրդելնիկ (Կաղապար:IPA-cs, նաև՝ տրդլո կամ տրոզկոլ), շշաձև թխվածքի տեսակ: Այն պատրաստվում է բռանկի վրա, որի վրա փաթաթում են խմորը (դրան տալով շշի ձև), ապա տաքացնում են և վրան լցնում շաքարավազի և ընկույզի խառնուրդ:
Ծագում
Տրդելնեիկը ծագման մասին մի քանի կարծիք կա: 19-րդ դարի կեսերին այն հայտնի էր որպես սլովակիական ուտեստ[1], իսկ 20-րդ դարում՝ որպես մորավիական ուտեստ[2][3]: Նմանատիպ խմորեղենը տարածված էր նաև Տրանսիլվանիայի հունգարախոս մասում (ներկայիս Ռումինիայում), որտեղ այն կոչվում է kürtőskalács: «Տրդելնիկ» բառը ունի չեխական-սլովակական ծագում. բառի արմատը՝ «տրդլո»-ն, այն փայտի անունն է, որի վրա սովորաբար փաթաթում են խմորը՝ դրան տալով ավանդական խոռոչային ձև:
21-րդ դարում այն հատնի է դարձել Չեխիայի Հանրապետություն և Սլովակիա այցելող տուրիստների շրջանում: Ներկայումս «տրդելնիկը» (trdelník) զբոսաշրջիկների շրջանում հայտնի է որպես խմորեղեն, որը հնարավոր է գտնել տարբեր երկներում, մասնավորապես՝ Չեխիայի Հանրապետությունում: Պրահայի սրճարաններում կարելի է գտնել պաղպաղակով լցոնված տրդելնիկների բազմում տեսակներ[4]:
Զբոսաշրջությունը Պրահայում
Չնայած տրդելնիկը հաճախ ներկայացվում է որպես «չեխական ազգային թխվածք» կամ «հին բոհեմյան խմորեղեն», իսկ 20-րդ դարի գրականության մեջ կարող ենք հանդիպել český trdelník (չեխական տրդելնիկ) եզրույթը[5], տրդելնիկը գրականության մեջ ամենաշատը նշվում է որպես սլովակական կամ մորավիական ուտեստ, բայց ոչ բոհեմյան և Պրահայում այս աղանդերի լայն տարածումն սկսել է միայն վերջերս: Չեխ կինեմատոգրաֆիստ և լրագրող Յանեկ Ռուբեշը պնդում է, որ տրդելնիկը պատրաստվում է միայն զբոսաշրջիկների համար և եթե այդպես նայենք՝ համբուրգերը Չեխիայում ավելի ազգային է[6]:
Սկալիցիական տրդելնիկ
Տրդելնիկի պատրաստման գործընթացն ունի մեծ ավանդույթ Սլովակիայի Սկալիցա քաղաքում (քաղաքն ունի սահման Չեխիայի Հանրապետության հետ): Բնօրինակի բաղադրատոմսը պատկանում էր խոհարար Ժոզեֆ Գվադանիին, որը 18-րդ դարի վերջին Սկալիցայի քաղաքացիություն ունեցող թոշակի անցած հունգարացի գեներալ էր: Իրական բաղադրատոմսը Սկալիցիայի բնակիչների կողմից շարունակ կատարելագործվում էր և վերջնական տեսքն այսօր հայտնի էր որպես Skalický trdelník (սկալիցիական տրդելնիկ):
«Skalický trdelník» քաղաքացիական ասոցիացիան ստեղծվել է 2004 թվականին և նպատակ է հետապնդում պահպանել տրդելնիկի՝ սկզբից ևեթ կրակի վրա պատրաստվելու գործընթացը:
Նման արտադրանքներ
Հունգարիա - Հայտնի է Kürtőskalács անվամբ
Ավստրիա - Հայտնի է Prügelkrapfen անվամբ
Գերմանիա - Հայտնի է Baumstriezel անվամբ
Լյուքսեմբուրգ - Հայտնի է Baamkuch անվամբ, դարձել է ազգային ուտեստ, որը մատուցվում է հատուկ տոների ժամանակ, օրինակ՝ ամուսնությունների տոնակատարության ժամանակ
Լեհաստան - Sękacz-ը նմանատիպ թխվածք է, որը նույնպես պատրաստվում է բռնակի վրա՝ բաց կրակով- Կաղապար:LIT - Šakotis կամ Raguolis նույն ձև է պատրաստվում, սակայն տեսքով, համով և ուտելու ձևով լրիվ տարբեր է:
Ռումինիա - Kürtőskalács-ը նմանատիպ անուշեղեն է, որը նույնպես պատրաստվում է բռնակի վրա
Թուրքիա - Հայտնի է makara անվամբ
Իսրայել - Հայտնի է kyortush անվամբ
Հարավային Աֆրիկա - Հայտնի է stokbrood անվամբ
Ծանոթագրություններ
- ↑ Časopis Českého Musea. XXII/2. 1848. էջ 331.
- ↑ Moravské národní pohádky a pověsti. 1983. էջ 334.
- ↑ Vlastimil Vondruška, František Skála (jr.) (1991). Církevní rok a lidové obyčeje. էջ 88.
- ↑ Tennent, James (1 March 2016). «Chimney cake: The doughnut ice cream foodporn oozing over your Instagram». Ibtimes.co.uk. Վերցված է 15 December 2017-ին.
- ↑ Zvon: týdenník beletristický a literární. 1930. էջ 153.
- ↑ «5 TRUE FACTS ABOUT TRDELNÍK (Honest Guide)». youtube.com. 2018-10-12.
Արտաքին հղումներ
- History of trdelník
- Jůn, Dominik (August 23, 2014). «The 'Old Bohemian' Trdelník». Czech Radio 7, Radio Prague.