«Տրիստանի և Իզոլդայի սիրավեպը»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ մանր-մունր փոփոխություններ oգտվելով ԱՎԲ
Տող 4.
== Ստեղծման պատմություն ==
12-րդ դարի 60-ական թվականների վերջից ստեղծվել են Տրիստանի և Իզոլդայի մասին վեպի չափածո տարբերակներ։ Դրանցից առավել հայտնի են Բերուլի (մոտավորապես 1180 թվական) և Թոմաս Բրիտանացու (մոտավորապես 1170 թվական) մասամբ պահպանված ֆրանսերեն չափածո վեպերը, [[Գոթֆրիդ Ստրասբուրգցի|Գոթֆրիդ Ստրասբուրգցու]] գերմաներեն ծավալուն վեպը{{sfn|БВЛ|1974|loc=Михайлов А. Д. Примечания|с=621}}։ Պահպանվել է նաև Էյլգարտ ֆոն Օբերգի գերմաներեն վեպը (մոտավորապես 1190 թվական)։ Ժամանակակից հետազոտողները հակված են հավատալու Կրետեն դե Տրուայի «Cligès» պրոլոգի այն խոսքերին, որ ինքը գրել է վեպ Տրիստանի, ավելի ճիշտ «Մարկ թագավորի և շիկահեր Իզոլդայի» մասին։ Սակայն, հաշվի առնելով, որ մինչ այժմ այդ աշխատանքը չի հայտնաբերվել, ընդունված է համարել, որ այն չի պահպանվել։ Պոլ Զյումտորը գրել է. «Որոշ պատմաբաններ լիովին անհիմնորեն հավատացել են, որ Կրետենը հեղինակն է Տրիստանի և Իզոլդայի մասին առաջին վեպի՝ նրա պահպանված տարբերակի ենթադրյալ սկզբնօրինակի: Ամենայն հավանականությամբ, նկատի ունեն Մարիա Ֆրանսիացու «Лэ о жимолости» ստեղծագործությանը նմանվող «լեգենդի» էպիզոդներից մեկի հիման վրա ստեղծված կարճ պատմվածքներից մեկը<ref>{{книга |автор= Зюмтор П.|часть= Приложение: 3. Кретьен де Труа|ссылка часть=http://padaread.com/?book=48747&pg=493|заглавие= Опыт построения средневековой поэтики|оригинал= Essai de poétique médiévale|ссылка= http://padaread.com/?book=48747&pg=1|викитека= |ответственный= Пер. с фр. И. К. Стаф|издание= |место= СПб.|издательство= Алетейя|год= 2003|страницы=492|страниц=544|тираж= 1200|isbn=5-89329-566-8|ref=}}</ref>։
 
«Տրիստանն արձակ» ստեղծագործությունը<ref group="К">Ա. Դ. Միխայլովն իր ֆրանսիական ասպետական վեպի մասին մենագրությունում, արձակ վեպի հրատարակությունում տեղ գտած հոդվածներում և ծանոթագրություններում օգտագործել է «Տրիստանի և Իզոլդայի սիրավեպը», «Տրիստանի սիրավեպը» և «Տրիստանն արձակ» անվանումները:</ref> ասպետական արձակ առաջին վեպը չէր. հետազոտողները կարծում են, որ աշխատանքն ստեղծվել է նրա նախորդ՝ «Լանսելոտն արձակ», ստեղծագործության ազդեցությամբ: Կա արձակ վեպի երկու հիմնական տարբերակ: Միջնադարյան պատմաբանների կարծիքով, որը կիսում է նաև Ա. Դ. Միխայլովիչը, արձակի առաջին հրատարակությունը լույս է տեսել մոտավորապես 1230 թվականին{{sfn|ARLIMA}}, բայց 1215 թվականից ոչ վաղ և 1235 թվականից ոչ ուշ{{sfn|Михайлов II|1976|с=688}}: 2-րդ հրատարակությունը լույս է տեսել 1250 թվականին{{sfn|ARLIMA}}: Նախաբանում ոմն Լյուս դել Գատ իրեն անվանել է ստեղծագործության հեղինակը: Այդ գրողի մասին ոչ մի տեղեկություն չկա{{sfn|Михайлов II|1976|loc=|с=688}}: Հետազոտողները ենթադրում են, որ այդ անունն օգտագործվել է որպես կեղծանուն: Այնուհետև ոմն Էլի դը Բորոն հինգ տարի է ծախսել գիրքն ավարտելու համար{{sfn|Михайлов II|1976|loc=|с=690}}, բայց, չնայած դրան, մասնագետները վեպը դասում են անանուն ստեղծագործությունների շարքին:
 
[[Միջնադար]]ում այն ավելի շատ տարածում է ունեցել, ինչի մասին են վկայում պահպանված 75 (կամ ավելի քան 80) ձեռագրերը, իսկ «Արթուրի մահը» ներառվել է 50 ցուցակներում{{sfn|Михайлов I|1976|с=281}}։ Ձեռագրերը պահպանվում են [[Փարիզ]]ում, [[Բրյուսել]]ում, [[Վատիկան]]ում, [[Վիեննա]]յում, [[Ժնև]]ում, [[Կարպանտրաս]]ում, [[Օքսֆորդ]]ում, [[Հռոմ]]ում, [[Սանկտ Պետերբուրգ]]ում և այլ քաղաքներում{{sfn|ARLIMA}}։ Բազմաթիվ ձեռագրերից մեկը, որն ունի «Տրիստանի սիրավեպը (արձակ)» վերնագիրը ({{lang-fr|Le Roman de Tristan (en prose)}}) և Պ. Պ. Դուբրովսկու հավաքածուից է, պահպանվում է [[Ռուսաստանի ազգային գրադարան]]ում{{sfn|ЛП|1976|loc=Михайлов А. Д. Примечания|с=720}}, Fr. F. v. XV № 2{{sfn|ARLIMA}}։