«Մոդեռնիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 44.
Աբստրակտ նկարիչները, օրինակ վերցնելով իմպրեսիոնիստներից, ինչպես նաև [[Պոլ Սեզան|Պոլ Սեզանը]](1839–1906) և [[Էդվարդ Մունկ|Էդվարդ Մունկը]] (1863–1944) սկսեցին այն ենթադրությամբ, որ գույնը և ձևն է, որ տալիս է արվեստի հիմնական բնութագիրը, այլ ոչ թե բնության աշխարհի պատկերը<ref>Rudolph Arnheim, ''Visual Thinking''</ref>։ Արևմտյան արվեստը, [[Վերածնունդ|Վերածննդ]]<nowiki/>ի շրջանից մինչև 19-րդ դարի կեսեր, հիմնված էր [[հեռանկար]]<nowiki/>ային տրամաբանության և տեսանելի իրականության պատրանք վերարտադրելու փորձի վրա: Եվրոպայից դուրս մշակույթների արվեստը հասանելի էր դարձել և ցույց էր տալիս նկարչին տեսողական փորձը նկարագրելու այլընտրանքային ձևեր: 19-րդ դարի վերջին շատ արվեստագետներ անհրաժեշտություն էին զգում ստեղծել [[արվեստ]]<nowiki/>ի նոր տեսակ, որը կներառի տեխնոլոգիական, գիտության և փիլիսոփայության մեջ տեղի ունեցող հիմնարար փոփոխությունները: Աղբյուրները, որից անհատ նկարիչները նկարում էին իրենց տեսական փաստարկները, բազմազան էին, և արտացոլում էին այդ ժամանակաշրջանում արևմտյան մշակույթի բոլոր ոլորտներում առկա սոցիալական և մտավոր մտահոգությունները<ref>Mel Gooding, ''Abstract Art'', [[Tate Publishing Ltd|Tate Publishing]], London, 2000</ref>: [[Վասիլի Կանդինսկի]]<nowiki/>ն, [[Պիտ Մոնդրիան]]<nowiki/>ը և [[Կազիմիր Մալևիչ|Կազիմիր Մալեվիչ]]<nowiki/>ը հավատում էին արվեստի վերափոխմանը՝որպես մաքուր գույնի կոմպոզիցիա: [[Լուսանկարչության]] օգտագործումը, որը վիզուալ արվեստի ներկայացուցչական գործառույթի մեծ մասը հնացրել էր, խիստ ազդեց մոդեռնիզմի այս կողմի վրա:<ref name="impressionism758">Sontag, Susan (1977) On Photography, Penguin, London</ref>
 
Մոդեռնիստական ճարտարապետներն ու դիզայներները, ինչպիսիք են [[Ֆրենկ Լլոյդ Ռայթ]]<nowiki/>ը և Լե Կորբուզյեն<ref>{{Cite web|url=https://larchmontchronicle.com/gods-work-frank-lloyd-wright-quintessential-american-modernist/|title=God's work: Frank Lloyd Wright, quintessential American modernist : Larchmont Chronicle}}</ref>, կարծում էին, որ նոր տեխնոլոգիան հնացած է դարձնում շինարարության հին ոճերը: Լե Կորբուզյեն կարծում էր, որ շինությունները, որ պետք է իրականացնեն ,, մեքենաներ ՝ապրելու համար,, /machines for living in/գործառույթ, որոնք նա տեսնում էր որպես ճանապարհորդելու գործառույթ։<ref>{{cite web| url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/137221/Le-Corbusier| title=Le Corbusier| encyclopedia=Encyclopædia Britannica}}</ref> Ճիշտ այնպես, ինչպես մեքենաները փոխարինեցին էին ձիերին, այնպես էլ մոդեռնիստական դիզայնը պետք է մերժեր [[Հին Հունաստան]]<nowiki/>ից կամ [[միջնադար]]<nowiki/>ից ժառանգված հին ոճերն ու կառույցները: Այս մեքենայի գեղագիտությանը հետևելով ՝ մոդեռնիստական դիզայներները, որպես կանոն, մերժում էին ձևավորման դեկորատիվ դրդապատճառները ՝ գերադասելով շեշտը դնել օգտագործված նյութերի և մաքուր երկրաչափական ձևերի վրա:<ref name="GEMbook">{{cite web|url=http://www.gsa.gov/graphics/pbs/GEMbook.pdf|title=Growth, Efficiency, and Modernism|last=|first=|year=2006|website=|publisher=U.S. General Services Administration|pages=14–15|accessdate=18 February 2017|origyear=2003|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110331105542/http://www.gsa.gov/graphics/pbs/GEMbook.pdf|archivedate=31 March 2011|df=dmy-all}}</ref> [[Երկնաքեր]]<nowiki/>ը արքեթիպային մոդեռնիստական կառույց է, իսկ Ուեյնվրայթ շենքը ՝ 10 հարկանի գրասենյակ է՝կառուցված 1890–91-ին, ԱՄՆ [[Միսսուրի]]<nowiki/>ի նահանգի [[Սենթ Լուիս]] քաղաքում, համարվում է [[առաջին երկնաքեր]]<nowiki/>երից մեկն է: [[Նյու Յորք]]<nowiki/>ի Լյուդվիգ Միզ վան դեր Ռոհեի Seagram- ի շենքը (1956–1958) հաճախ դիտվում է որպես այս [[մոդեռնիստական]] ճարտարապետության գագաթնակետ: Մոդեռնիստական դիզայնի շատ ասպեկտներ դեռևս պահպանվում են ժամանակակից ճարտարապետության հիմնական մասում, չնայած նախորդ դոգմատիզմը տեղ է տվել դեկորացիայի, պատմական գնանշումների և տարածական դրամայի ավելի խաղային օգտագործմանը: 1913 թ. – ին, որը փիլիսոփա [[Էդմունդ Հուսերլ|Էդմունդ Հուսերլի]] գաղափարների տարի էր, [[Էզրա Փաունդ]]<nowiki/>ի երևակայության հիմքը, [[Armory Show]]- ը [[Նյու Յորք]]<nowiki/>ում, իսկ [[Սանկտ Պետերբուրգ]]<nowiki/>ում ՝ «առաջին ֆուտուրիստական օպերան» ՝ [[Միխայիլ Մատյուշկին]]<nowiki/>ի «<nowiki/>[[Հաղթանակը արևի վրա]]<nowiki/>»․ մեկ այլ ռուս կոմպոզիտոր ՝ [[Իգոր Ստրավինսկի]]<nowiki/>ն, կազմեց [[«Սրբազան Գարուն»]], բալետը, որը պատկերում է [[մարդկային զոհաբերություն]]<nowiki/>ը, և ունի երաժշտական պարտիտուրա՝ լի դիսոնանսով և պարզունակ ռիթմով: Դա իրարանցում առաջացրեց Փարիզում իր առաջին ներկայացման վրա: Այս պահին թեև մոդեռնիզմը դեռևս «առաջադիմական» էր, այն ավելի ու ավելի հաճախ տեսնում էր, որ ավանդական ձևերը և ավանդական սոցիալական պայմանավորվածությունները խոչընդոտում են առաջընթացին, և նկարիչը վերակենդանացնում էր որպես հեղափոխական, որը զբաղվում էր ոչ թե լուսավորող հասարակությամբ, այլ ոչ թե տապալող հասարակությամբ: Դա իրարանցում առաջացրեց Փարիզում իր առաջին ներկայացման վրա: Այս պահին թեև մոդեռնիզմը դեռևս «առաջադիմական» էր, այն ավելի ու ավելի հաճախ տեսնում էր, որ ավանդական ձևերը և ավանդական սոցիալական պայմանավորվածությունները խոչընդոտում են առաջընթացին, և նկարչին դարձնում էր որպես հեղափոխական, որը զբաղվում էր ոչ թե հասարակությանը լուսավորելով, այլ տապալելով: Նաև 1913-ին Ֆրանսիայում տեղի ունեցավ ավելի քիչ բռնի իրադարձություն `հրապարակելով [[Մարսել Պրուստ]]<nowiki/>ի կարևոր վեպի առաջին հատորը` ''[[À la recherche du temps perdu]]'' (1913–1927) (''[[In Search of Lost Time]]'') (Կորած ժամանակի որոնումներում): Սա հաճախ ներկայացվում է որպես գրողի վաղ օրինակ ՝ օգտագործելով հոսքի գիտակցության հոսքը, բայց Ռոբերտ Համֆրին մեկնաբանում է, որ Պրուստը «մտահոգված է միայն գիտակցության հիշեցնող կողմով», և որ նա «միտումնավոր կերպով վերականգնում է անցյալը ՝ նպատակ ունենալով շփվելը, հետևաբար նա չի գրել հոսքի գիտակցության վեպ»:
 
Գիտակցության հոսքը կարևոր մոդեռնիստական գրական նորամուծություն էր, և ենթադրվում է, որ [[Արթուր Շնիցլեր|Արթուր Շնիցլերը]] (1862–1931) առաջինն էր, որ լիարժեք օգտվեց դրանից ՝ իր «Leutnant Gustl» («Ոչ ոք, բայց քաջը») կարճ պատմվածքում (1900 թ.): [[Դորոթի Ռիչարդսոն]]<nowiki/>ը անգլիացի առաջին գրողն էր, որն օգտագործեց այն ՝ իր [[,,Ուխտագնացություն,, նովելների հաջորդականության]] մեջ (1915–67)։
Տող 105.
 
Դրամատուրգներ, որոնք ներկայացնում են Աբսուրդի թատրոնը, դրանք են՝ [[Սեմյուել Բեքեթ]] (1906–1989), [[Խուակին Իոնեսկո|Խուակին Իոնեսկո(1909–1994)]], [[Ժան Ժենե]] (1910–1986), [[Հարոլդ Փինթեր]] (1930–2008), [[Թոմ Ստոպարդ]] (ծն․ է 1937թ․), [[Ալեքսանդր Վվեդենսկի]] (1904–1941), [[Դանիել Խարմս]] (1905–1942), [[Ֆրիդրիխ Դյուրենմաթ]] (1921–1990), [[Ալեխանդրո Խոդորովսկի]] (ծն․ է 1929թ․), [[Ֆեռնանդո Առաբալ]] (ծն է 1932թ․), [[Վացլավ Հավել]] (1936–2011) և [[Էդուարդ Օլբի]] (1928–2016)։
 
[[File:Blue Poles (Jackson Pollock painting).jpg|thumb|upright=1.35|[[Jackson Pollock]], ''[[Blue Poles]]'', 1952, [[National Gallery of Australia]]|link=Special:FilePath/Blue_Poles_(Jackson_Pollock_painting).jpg]]
 
== Ծանոթագրություններ ==