«Ֆրանկական թագավորություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Որդիների միջև ժառանգության բաժանման ավանդույթի արդյունքում ֆրանկների տարածքը միայն պայմանականորեն էր կառավարվում որպես միասնական պետություն․ փաստացիորեն այն բաժանված էր մի քանի ենթակա թագավորությունների (''regna'')։ Թագավորությունների քանակը և տեղակայումը փոխվում էր ժամանակի ընթացքում, և ի սկզբանե ''Ֆրանկիա'' էր կոչվում միայն մեկ թագավորություն՝ [[Ավստրազիա|Ավստրազիան]], որը գտնվում էր Եվրոպայի հյուսիսային մասում՝ [[Հռենոս]] և [[Մաաս]] գետերի շրջակայքում․ այնուամենայնիվ, երբեմն այս հասկացությունն ընդգրկում էր նաև [[Նեյստրիա|Նեյստրիայի]] թագավորությունը, որի հյուսիսում գտնվում էր [[Լուար (գետ)|Լուար]] գետը, արևմուտքում՝ [[Սեն (գետ)|Սեն]] գետը։ Ժամանակի ընթացքում ''Ֆրանկիա'' անվան կիրառումը տեղափոխվեց Փարիզի ուղղությամբ՝ արդյունքում հաստատվելով Փարիզը շրջապատող Սենա գետի ավազանի շրջանի վրա (մեր օրերում հայտնի է [[Իլ դը Ֆրանս (երկրամաս)|Իլ- դը- Ֆրանս]] անունով)՝ իր անունը տալով ողջ [[Ֆրանսիական թագավորություն|Ֆրանսիական թագավորությանը]]։

[[Պատկեր:Francia at the death of Pepin of Heristal, 714.jpg|ձախից|մինի|[[Գալլիա|Գալլիան]] 714 թվականին՝ [[Պիպին Հերիստալացի|Պիպին Հերիստալացու]] մահից հետո։ [[Աքվիտանիա (երկրամաս)|Աքվիտանիայի]] հսկայական դքսությունը (ընդգծված է դեղինով) ֆրանկական պետության մաս չէր կազմում։]]

[[673|673 թ․]] Քլոտար III-ը մահանում է, և Նեյստրիայի ու Բուրգունդիայի ազնվականության առանձին ներկայացուցիչներ խնդրում են նրա կրտսեր եղբայր ՔիլդերիկII-ին դառնալ ողջ թագավորության թագավորը, սակայն շուտով լուրջ վեճեր են սկսվում նրա և նեյստրիացի ազնվականության միջև, [[675|675 թ․]] նա սպանվում է։ [[Թեոդորիխ III|Թեոդորիխ III-ի]] կառավարմամբ վերջնականապես հաստատվեց Մերովինգների արքայատոհմի մայրամուտը։ Լինելով բացարձակ նեյստրիացի՝ նա միավորվեց իր մայորդոմ [[Բերհար|Բերհարի]] հետ և զորոքով արշավեց Ավստրազիա, որտեղ Իռլանդիայից վերադարձրել էին Սիգիբերտ III-ի որդի [[Дагоберт II|Դագոբերտ II-ին]], և իրենց թագավոր հռչակեցին (ի հակակշիռ [[Քլոդվիգ III|Քլոդվիգ III-ի]])։ [[687|687 թ․]] [[Թերթրիի ճակատամարտ|Թերթրիի ճակատամարտում]] նա պարտություն կրեց Ավստրազիայի մայորդոմ [[Պիպին Հերիստալացի|Պիպին Հերիստալացուց]] , որը [[Առնուլթինգներ|Առնուլթինգների]] տոհմից էր և իրական իշխանություն ուներ այդ թագավորությունում, և, արդյունքում, ստիպված էր ճանաչել Պիպինին որպես ֆրանկների միակ մայորդոմ և [[Ֆրանկների դուքս|դուքս]] ([[Լատիներեն|լատ․]]՝ ''dux et princeps Francorum'') (պատվավոր տիտղոս, որը, ըստ [[Ֆրանկների պատմության գիրք|«Ֆրանկների պատմության գրքի»]] հեղինակի, կանխատեսում էր Պիպինյանների «կառավարման» դարաշրջանի սկիզբը)։ Հետագայում ''Մերովինգների արքայատոհմի'' միապետների գործունեությունը, համաձայն մեզ հասած աղբյուրների, միայն երբեմն էր էական և ինքնուրույն։

Այսպիսով, Կառլոսն ստեղծեց մի պետություն, որը ձգվում էր [[Պիրենեյներ|Պիրենեյներից]] մինչև հարավ-արևմուտք (փաստացիորեն 795 թվականից հետո ընդգրկելով ''հյուսիսային Իսպանիայի'' տարածքները ([[Իսպանական մարզ]])) գրեթե ժամանակակից Ֆրանսիայի ողջ տարածքով (բացառությամբ [[Բրետան (պատմական մարզ)|Բրետանի]], որը երբեք չի ենթարկվել ֆրանկներին) դեպի արևելք՝ ընդգրկելով ժամանակակից Գերմանիայի մեծ մասը, ինչպես նաև Իտալիայի հյուսիսային շրջանները և ժամանակակից Ավստրիան։ Եկեղեցական հիերարխիայի մեջ եպիսկոպոսները և աբբաները ձգտում էին ստանալ թագավորական պալատի խնամակալությունը, որտեղ իրականում գտնվում էին հովանավորության ու պաշտպանության սկզբնաղբյուրները։ Կառլոսն իրեն լիովին դրսևորեց որպես ''քրիստոնեական աշխարհի'' արևմտյան հատվածի առաջնորդ, և նրա հովանավորությունը վանական մտավոր կենտրոնների նկատմամբ դրեց, այսպես կոչված, ''[[Կարոլինգյան արվեստ|Կառոլինգյան վերածննդի]]'' շրջանի սկիզբը։ Այս ամենի հետ մեկտեղ Կառլոսը Աախենում կառուցել էր մեծ պալատ, բազում ճանապարհներ և գրանցքներ։

[[800|800 թ․]] առաջին Սուրբ Ծննդյան օրը Հռոմում [[Լևոն III (Հռոմի պապ)|Լևոն III պապը]] Կառլոսին թագադրեց որպես ''[[Կայսր|Հռոմեական կայսր]],'' ինչը դիտվեց որպես անսպասելի արարողություն (Կառլոսը չէր ցանկանում պարտական լինել Հռոմի եպիսկոպոսին)։ Այս փաստը հանդիսացավ պապականության հերթական քայլն այն խորհրդանիշների շարքում, որոնք պիտի ընդգծեին պապական ''հեղինակության'' ([[Լատիներեն|լատ]]․՝ ''auctoritas'') և կայսերական ''հզորության'' ([[Լատիներեն|լատ]]․՝ ''potestas'') ընդհանրությունը։ Չնայած նրան, որ Կառլոսը, ուշադրություն դարձնելով [[Բյուզանդական կայսրություն|Բյուզանդիայի]] վրդովմունքին, նախընտրեց կրել ''Կայսեր'', ''ֆրանկների ու լանգոբարդների թագավորի'' տիտղոսները, այդ արարողությունը ''ֆրանկական պետությանը'' պաշտոնապես ճանաչեց որպես ''Արևմտյան Հռոմեական կայսրության'' իրավահաջորդ (հաշվի առնելով, որ միայն կեղծ «Պարգևն» էր պապին քաղաքական իրավունք տվել դա անելուучитывая)՝ դրանով իսկ դնելով Բյուզանդիայի հետ հակասության սկիզբը անվանման մեջ «Հռոմեական» բառի թեմայի շուրջ։ Սկզբում բողոքելով իրավունքների անօրինաչափ յուրացման դեմ՝ 812 թ․ [[Բյուզանդական կայսրերի անվանացանկ|Բյուզանդիայի կայսր Միքայել I-ը]] ''Կառլոս Մեծին'' ճանաչեց կայսր։ Թագադրությունը անվերադարձ օրինականություն տրամադրեց ''Կառոլինգների'' գերիշխանությանը ֆրանկական բոլոր արքայատոհմերի մեջ։ Ավելի ուշ՝ 962 թ․, նման պատճառահետևանքային կապը կօգտագործվի ևս մեկ անգամ, բայց, արդեն, [[Սաքսոնական արքայատոհմ|Օտտոնյան արքայատոհմի]] կողմից։

Կառլոս Մեծը մահացավ [[814|814 թվականի]] [[Հունվարի 28|հունվարի 28-ին]] [[Աախեն|Աախենում]] և թաղվեց հենց այնտեղ՝ սեփական [[Ախենի տաճար|պալատական տաճարում]]։ Ի տարբերություն նախկին Հռոմեական կայսրության, որի զորքերը [[Տևտոբուրգյան անտառի ճակատամարտ|Տևտոբուրգյան անտառի ճակատամարտում]] կրած պարտությունից հետո 9 տարի շարունակ շրջում էին ՌեյնիՀռենոսի տարածքում, որպեսզի վրեժխնդիր լինեն պարտության համար, ''Կառլոս Մեծը'' վերջնականապես ջախջախեց իր պետությունը պաշարած գերմանացիների ու սլավոնների ուժերը և ընդարձակեց իր կայսրության սահմանները մինչև Էլբա գետը։ Այս կայսրությունը պատմական աղբյուրներում անվանվում է '''Ֆրանկական կայսրություն''', '''Կառոլինգյան կայսրություն''' կամ '''Արևմուտքի կայսրություն։'''

[[Западно-ФранкскоеԱրևմտաֆրանկական королевствоթագավորություն|Արևմտաֆրանկական թագավորություն-]] [[Карл II Лысый|Կառլոս II Ճաղատ]], արևմտյան ֆրանկների թագավորը։

[[СрединноеՄիջին королевствоթագավորություն|Միջին թագավորություն-]] [[Լոթար I]], միջին ֆրանկների թագավորը, անվանապես՝ կայսրը։ Այս թագավորությունը պառակտվեց 869 թվականին։

[[Восточно-Франкское королевство|Արևելաֆրանկական թագավորություն- Լյուդովիկոս II]]- [[ЛюдовикԼյուդովիկոս II Немецкий|Գերմանացի]], արևելյան ֆրանկների թագավորը։

[[Կառլոս Մեծ|Կառլոս I Մեծն]] ուներ մի քանի որդիներ, սակայն միայն մեկը հորից երկար ապրեց։ Այդ որդին՝ [[Լյուդովիկոս I Բարեպաշտ|Լյուդովիկոս Բարեպաշտը]], իր հորից ժառանգեց ողջ միացյալ ''Ֆրանկական կայսրությունը։կայսրությունը''։ Ընդ որում, նման միանձնյա ժառանգությունը ոչ թե դիտավորություն էր, այլ՝ պատահականություն։ Կառոլինգները հավատարիմ էին ''ժառանգության բաժանման'' սովորույթին, և Լյուդովիկոսի մահից հետո՝ [[840|840 թ․]], կարճատև [[Քաղաքացիական պատերազմ|քաղաքացիական պատերազմից]] հետո նրա երեք որդիները [[843 год|843 թ․]] կնքեցին, այսպես կոչված, [[Վերդենի պայմանագիր|Վերդենյան դաշինքը]], ըստ որի թագավորությունը բաժանվեց երեք մասի․

# Լյուդովիկոսի ավագ որդին՝ [[Լոթար I|Լոթար I-ը]], ստացավ կայսեր տիտղոսը, սակայն գործնականում նա դարձավ միայն [[Միջին թագավորություն|Միջին թագավորության]]՝ ''ֆրանկական պետության'' կենտրոնական շրջանների կառավարիչը։ Նրա երեք որդիները, իրենց հերթին, այդ թագավորությունը բաժանեցին իրենց միջև՝ ի դեմս [[Լոթարինգիա (դքսություն)|Լոթարինգիայի]], [[Բուրգունդական թագավորություն|Բուրգունդիայի]], ինչպես նաև Իտալիայի հյուսիսում գտնվող [[Լոմբարդիա|Լոմբարդիայի]]։ Բոլոոր այս հողերը, որոնք ունեին տարբեր [[Ավանդույթ|ավանդույթներ]], [[մշակույթ]] և ազգություն, ավելի ուշ դադարում են գոյատևել որպես ինքնուրույն թագավորություններ և, արդյունքում, վեր են ածվում [[Բելգիա|Բելգիայի]], [[Նիդեռլանդներ|Նիդեռլանդների]], [[Լյուքսեմբուրգ|Լյուքսեմբուրգի]], [[Լոթարինգիա|Լոթարինգիայի]], [[Շվեյցարիա|Շվեյցարիայի]], [[Լոմբարդիա|Լոմբարդիայի]], ինչպես նաև, [[Ֆրանսիա|Ֆրանսիայի]] զանազան վարչությունն<nowiki/>երի, որոնք տեղակայված էին [[Ռոն]] գետի ավազանի և [[Յուրայան լեռներ|Յուրայան]] լեռնաշղթայի երկայնքով։

# Լյուդովիկոսի երկրորդ որդին՝ [[Լյուդովիկոս II Գերմանացի|Լյուդովիկոս II Գերմանացին]], դարձավ [[Արևելաֆրանկական թագավորություն|Արևելաֆրանկական]] թագավորության թագավոր։ Այս շրջանն ավելի ուշ դարձավ [[Սրբազան Հռոմեական կայսրություն|Սրբազան Հռոմեական կայսրության]] կազմավորման հիմքը՝ Լոթարի ''Միջին թագավորությունից'' [[Գերմանական թագավորություն|Գերմանիայի թագավորությանը]] հավելյալ տարածքներ ավելացնելու ճանապարհով․ այս հողերը մեծ մասը արդյունքում վեր է ածվում ժամանակակից Գերմանիային, Շվեյցարիայի և Ավստրիային։ Լյուդովիկոս Գերմանացու հաջորդները ներկայացված են [[Գերմանիայի միապետների ցանկ|Գերմանիայի միապետների ցանկում]]։

Հետագայում՝ [[870|870 թ․]], [[Մերսենյան դաշինք|Մերսենյան դաշինքով]] բաժանման սահմանները վերանայվեցին, քանի որ արևմտյան և արևելյան թագավորություններն իրար մեջ բաժանել էին Լոթարինգիան։ [[884|884 թվականի]] [[Դեկտեմբերի 12|դեկտեմբերի 12-ին]] [[Կառլոս III Գեր|Կառլոս III Գերը]] ([[Լյուդովիկոս II Գերմանացի|Լյուդովիկոս Գերմանացու]] որդին) գրեթե ողջ ''Կառոլինգյան կայսրությունը'' միավորում է իր ձեռքերում բացառությամբ [[Բուրգունդական թագավորություն|Բուրգունդիայի]]։ 887 թվականի վերջին նրա հաջորդը՝ [[Առնուլֆ Կարինտացի|Առնուլֆ Կարինտացին]], ապստամբության ժամանակ գահընկեց է անում իր հորեղբորը և դառնում ''արևելյան ֆրանկների'' թագավոր։ Կառլոսը գահից հրաժարվում է և շուտով (888 թ․ հունվարի 13-ին) մահանում։ [[Էդ (Փարիզի կոմս)|Փարիզի կոմս Էդըն]] ընտրվում է արևմ։տյան''արևմտյան ֆրանկների'' կառավարիչ և մեկ ամսվա ընթացքում թագադրվում։Այսթագադրվում։ Այս փուլում [[Արևմտաֆրանկական թագավորություն|Արևմտաֆրանկական թագավորությունը]] կազմում էին ''Նեյստրիայի'' հողերն արևմուտքում և [[Մաաս]] ու [[Սեն (գետ)|Սեն]] գետերի միջև ընկած մարզերը։ Տասը տարի անց ''Արևմտյան Ֆրանկիայում'' վերականգնվում է ''Կառոլինգների արքայատոհմի'' կառավարումը, և նրանք կառավարում են ընդհուպ մինչև [[987|987 թվականը]], երբ մահանում է ֆրանկների վերջին արքան՝ [[Լյուդովիկոս V|Լյուդովիկոս V-ը]]։

*[[Արևմտաֆրանկական թագավորություն]], որը կառավարում էր [[Կառլոս II Ճաղատ|Կառլոս Ճաղատը]]։ Այդ թագավորությունը ժամանակակից Ֆրանսիայի նախորդն է հանդիսանում։ Այն բաղկացած էր հետևյալ խոշոր ավատատիրական տիրույթներից՝ [[Աքվիտանիա (երկրամաս)|Աքվիտանիա]], [[Բրետան (պատմական մարզ)|Բրետան]], Բորգունդիա, [[Կատալոնիա]], [[Ֆլանդրիա (պատմական մարզ)|Ֆլանդրիա]], [[Գասկոնիա]], [[Սեպտիմանիա]], [[Իլ դը Ֆրանս (երկրամաս)|Իլ- դը- Ֆրանս]] և [[Թուլուզ]]։ [[987|987 թվականից]] հետո թագավորությունը հայտնի դարձավ ''Ֆրանսիա'' անունով, քանի որ կառաավրող նոր արքայատոհմի՝ [[Կապետինգներ|Կապետինգների]] ներկայացուցիչներն ի սկզբանե հանդիսանում էին ''Իլ-դե-Ֆրանսի'' դուքսեր։''դուքսեր''։

*[[Միջին թագավորություն|Միջին թագավորությունում]], որի հողերը սեղմված էին Արևելյան և Արևմտյան Ֆրանկիաների միջև, կառավարում էր [[Լոթար I|Լոթար I-ը]]։ [[Վերդենի պայմանագիր|Վերդենյան դաշինքի]] արդյունքում կազմավորված թագավորությունը, որը ներառում էր [[Իտալիա (միջնադարյան թագավորություն)|Իտալական թագավորությունը]], Բուրգունդիան, [[Պրովանս|Պրովանսը]] և [[Ավստրազիա|Ավստրազիայի]] արևմտյան մասը, «արհեստական» կազմավորում էր, որ չուներ [[Էթնոս|ազգային]] կամ պատմական ընդհանրություններ։ Այս թագավորությունը 869թ․՝ [[Լոթար II (Լոթարինգիայի թագավոր)|Լոթար II-ի]] մահից հետո պառակտվեց [[Լոթարինգիա (դքսություն)|Լոթարինգիայի]], Պրովանսի (ընդ որում Բուրգունդիան, իր հերթին, բաժանված էր Պրովանսի ու Լոթարինգիայի միջև), ինչպես նաև, ''հյուսիսային Իտալիայի։Իտալիայի''։

*[[Արևելաֆրանկական թագավորություն|Արևելաֆրանկական թագավորությունում]] կառավարում էր [[Լյուդովիկոս II Գերմանացի|Լյուդովիկոս II Գերմանացին]]։ Թագավորությունը ներառում էր չորս դքսություններ՝ [[Շվաբիա (դքսություն)|Շվաբիան]] ([[Ալեմաննիա|Ալեմանիա]]), [[Ֆրանկոնիա (դքսություն)|Ֆրանկոնիան]], [[Սաքսոնիա (դքսություն)|Սաքսոնիան]] և [[Բավարիա (դքսություն)|Բավարիան]]․ ավելի ուշ՝ Լոթար II-ի մահից հետո, թագավորությանը միացվեցին [[Լոթարինգիա (դքսություն)|Լոթարինգիայի]] արևելյան հատվածները։ Այս բաժանումը ձգվեց մինչև 1268 թվականը, երբ ընդհատվեց [[Հոհենշտաուֆեններ|Հոհենշտաուֆենների]] արքայատոհմը։ [[Օտտոն I|Օտտոն I-ը]] թագադրվեց [[962|962 թվականի]] [[Փետրվարի 2|փետրվարի 2-ին]], ինչով դրվեց [[Սրբազան Հռոմեական կայսրություն|Սրբազան Հռոմեական կայսրության]] պատմության սկիզբը (''[[Translatio imperii]]'' -ի գաղափարը): X դարից սկսած՝ ''Արևելյան Ֆրանկիան'' հայտնի դարձավ նաև ''[[Տևտոններ|Տևտոնական]] թագավորություն'' ([[Լատիներեն|լատ]]․՝ ''regnum Teutonicum'') կամ ''[[Գերմանական թագավորություն|Գերմանիայի թագավորություն]]'' անվամբ, և այս անվանումը տիրապետող դարձավ [[Սալիական արքայատոհմ|Սալիական արքայատոհմի]] կառավարման դարաշրջանում։ [[Конрад II (император Священной Римской империи)|Կոնրադ II-ի]] թագադրման պահից ի վեր սկսեց կիրառվել ''Սրբազան Հռոմեական կայսրության'' ''կայսեր'' տիտղոսը։

Ֆրանկների տարբեր ցեղեր, օրինակ, [[սալիական ֆրանկներ]], [[ռիպուարական ֆրանկներ]] և [[համավներ]], ունեին տարբեր ''իրավական նորմեր'', որոնք համակարգվեցին ու ամրապնդվեցին փոքր ինչ ուշ, գլխավորապես, ''Կառլոս Մեծի'' օրոք։ օրոք։ԿառոլինգներիԿառոլինգների օրոք ի հայտ եկան, այսպես կոչված, ''բարբարոսական օրենսգրքեր՝օրենսգրքեր''՝ ''[[Սալիական օրենսգիրք|Սալիական օրենսագիրք]], [[Ռիպուարական օրենսգիրք]]'' և ''[[Համավական օրենսգիրք]]''։ Մեր օրերում՝ երկար ժամանակ անց, գիտնականներին չափազանց դժվար է առանձնացնել դրանց հիմունքները վաղ ''ֆրանկական պետության'' մեջ։ ''Կառլոս Մեծի'' օրոք համակարգվեցին նաև [[Սաքսոնական օրենսգիրք|Սաքսոնական]] և [[Ֆրիզական օրենսգիրք|Ֆրիզական օրենսգրքերը]]։ Ռեյնից արևելք ընկած ''գերմանական մյուս ցեղերը'' ֆրանկների տիրապետության շրջանում սկսեցին համակարգել իրենց ցեղային իրավական նորմերը, օրինակ, ''[[Ալեմաննական օրենսգիրք|Ալեմաննական]]'' և ''[[Բավարական օրենսգիրք|Բավարական օրենսգրքերի]]'' գրառումները , համապատասխանաբար, ալեմանների և բավարացիների համար էին։ Միաժամանակ [[Հռոմեական Գալլիա|Հռոմեական Գալլիայի]] ֆրանկական հողերի բնակչությունը գտնվում էր [[Հռոմեական իրավունք|հռոմեական օրենսգրքի]], իսկ հոգևորակա նությունը՝ [[Կանոնական օրենսգիրք|կանոնական օրենսգրքի]] ազդեցության տակ։ Ֆրանկների՝ [[Սեպտիմանիա|Սեպտիմանիան]] և [[Կատալոնիա|Կատալոնիան]] իրենց ենթարկելուց հետո այս հողերը, որ նախկինում գտնվում էին ''գոթերի'' վերահսկողության տակ, նախկինի պես շարունակում էին կիրառել [[Վեստգոթական օրենսգիրք|վեստգոթերի օրենսգիրքը]]։

Վաղ շրջանում ֆրանկական օրենսդրության նորմերը պահպանվում էին ատենակալների ընտրյալ հանձնաժողովի՝ ''ռահիմբուրգների'' կողմից, որոնք հիշում էին այդ նորմերը և փոխանցում հաջորդներին։ Մերովինգների դարաշրջանում թագավորական օրենքների հրապարակման և պահպանման համար սկսեցին կիրառել ''[[Կապիտուլյարիա|կապիտուլյարիաներ]]'' ։ Դրանք կիրառվում էին նաև Կառոլինգների օրոք և, նույնիսկ, հետագայում՝ [[Սպոլետոյի դուքսերի ցանկ|Սպոլետոյի դքսեր Գվիդոյի]] և [[Լամբերտ Սպոլետացի|Լամբերտի]] օրոք, ''ֆրանկների թագավորության վերականգնման'' ընթացքում։ Ամենանշանակալիցը հանդիսանում է Մերովինգների վերջին կապիտուլյարիան՝ Քլոտար II-ի կողմից իր աստիճանավորների ներկայությամբ [[614 год|614թ․]] հրապարակած [[Эдикт Хлотаря II|հրովարտակը]] (հայտնի է նաև որպես Փարիզյան հրովարտակ), որն իր էությամբ հիշեցնում էր [[Ազատությունների մեծ խարտիա|Ազատությունների մեծ խարտիան]], քանի որ ամրապնդում էր ֆրանկական ազնվականության իրավունքները, թեև փաստացիորեն դրա նպատակը դատական համակարգում կաշառակերության վերացումը և տեղական ու մարզային խմբերի անձանց պաշտպանությունն էր։ Եվ, նույնիսկ, Մերովինգների վերջին կապիտուլյարիայից հետո այդ արքայատոհմի թագավորները շարունակում էին իրականացնել իրավաբանական որոշակի լիազորություններ։ Քիլդեբերտ III-ը, նույնիսկ, հետաքննություն սկսեց [[Պիպինյաններ|Պիպինյան]] հզոր մայորդոմական ընտանիքի դեմ և ժողովրդի մեջ հայտնի դարձավ իր արդարադատությամբ։ Սակայն ֆրանկների օրենսդրական նորմերին առաջիկայում՝ [[Կարոլինգյան արվեստ|Կառոլինգյան վերածննդի]] դարաշրջանում, փորձարկում էր սպասվում։

[[Միջնադար|Միջնադարյան Գալլիայի]] հասարակական կյանքում ամենաէական փոփոխություններն էին [[Առևտուր|առևտրի]] անկումն ու քաղաքային կյանքի ճգնաժամը։ Թեև [[Միջնադարյան խավար դարեր|Խավար դարերում]] արդեն գոյություն ունեին բազում «քաղաքներ», նրանք համարվում էին, ընդամենը, ''ամրացված բնակավայրեր'' կամ առևտրի կենտրոններ՝ շրջապատված կառավարական կամ կրոնական կառույցներով․ այդ քաղաքներից շատերը ծագել էին հռոմեական քաղաքներից։ Սակայն հատկանշանակհատկանշական է [[Գյուղատնտեսություն|գյուղատնտեսության]] զարգացումը, մասնավորապես, նոր ծանր [[Գութան|գութանի]] կիրառման սկիզբը և [[Ցանքաշրջանառություն|եռադաշտային համակարգի]] կիրառման մասշտաբների մեծացումը։

Ֆրանկների պետության մեջ [[բյուզանդական դրամներ]] էին շրջանառվում մինչև այն ժամանակ, երբ [[Թեոդոբերտ I|Թեոդոբերտ I-ն]] իր կառավարման արշալույսին սկսեց թողարկել սեփական [[Монета|դրամը]]։ ''Ֆրանկական պետության'' մեջ 534 և 679 թվականների միջև ընկած տարիներին թողարկում էին [[Սոլիդ|սոլիդներ]] և [[Թրիենս|թրիենսներ]]։ Ավելի ուշ, մոտավորապես 673-675 թթ․, շրջանառության մեջ մտան [[Դենար|դենարները]] (հայտնի են նաև որպես [[դենյե]])․ դրանք թողարկվում էին [[Քիլդերիկ II|Քիլդերիկ II-]]<nowiki/>ի և արքայական ծագում չունեցող տարբեր անձանց անուններից։ Սկսած 775 թվականից՝ ընդհուպ մինչև XI դարը Գալլիայում Մերովինգների դենարի և ֆրիզական [[Պֆենիգ|պֆեննիգի]] փոխարեն շրջանառվում էր ''Կառոլինգների դենարը։դենարը''։