Վիքիպեդիա

«Կտավատ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ Beko moved page Կանեփ և կտավատ to Կտավատ without leaving a redirect: կանեփ հոդված կա, նյութը ավելաց. այնտեղ
կանեփը տեղ հիմն հոդված
Տող 1.
'''Կանեփն''' ու '''կտավատըԿտավատը''' թելատու և ձիթատու հնագույն մշակաբույսերմշակաբույս ենէ:<br />
ԿտավատըԱյն (վուշ) կտավատազգիների ընտանիքի խոտաբույս է: Հայտնի է կտավատի ավելի քան 230 (այլ տվյալներով՝ 200), ՀՀ-ում՝ 12(13) տեսակ՝ ավստրիական, երկծաղիկ, նրբատերև, վահանակերպ և այլն: Հանդիպում է ՀՀ գրեթե բոլոր մարզերում:<br />▼
 
Ցողունը կանգուն է, ճյուղավորվող, բարձրությունը՝ մինչև 50 սմ: Տերևները նշտարաձև են, ամբողջաեզր: Ծաղիկները կապույտ են, երկնագույն, վարդագույն, կարմիր, դեղին, սպիտակ: Ծաղկում է մայիսից մինչև ցրտերն ընկնելը: Պտուղը հինգբնանի, կլորավուն կամ ձվաձև տուփիկ է, սերմերը՝ գորշ դեղնավուն, մանր ու հարթ: Մշակության մեջ տարածված սովորական կանեփը միամյա է: Լինում է թելատու, ձիթատու (գանգրավուշ) և միջանկյալ խմբերի: Արմատն առանցքային է, թույլ զարգացած: Ցողունի բարձրությունը 0,1–1 մ է: Մշակվում է Շիրակի և Սյունիքի մարզերում:<br />▼
Կանեփը կանեփազգիների ընտանիքի միամյա խոտաբույս է: Հայտնի է կանեփի 53, ՀՀ-ում՝ 3 տեսակ. մշակովի կամ սովորական, որից ստացվում են թել ու սերմ, հնդկական, որից ստանում են թմրանյութեր (հաշիշ, մարիխուան), և մոլախոտային, որը գարնանացան բույսերի ցանքերի մոլախոտ է: ՀՀ-ում տարածված է մշակովի կանեփը:<br />
 
Բարսեղյանի (հանդիպում է միայն Արարատի մարզի աղի ճահճուտներում), անատոլիական (Վայոց ձորի մարզում) և դեղնավուն (Վայոց ձորի և Սյունիքի մարզերում) կտավատները գրանցված են ՀՀ Կարմիր գրքում:<br />▼
Կանեփը միամյա, երկտուն, խաչաձև փոշոտվող բույս է (մշակվում են նաև միատուն սորտեր): Արմատն առանցքային է, ցողունի բարձրությունը՝ 0,5–4 մ: Տերևները թաթաձև հատվածավոր են: Արական ծաղիկները ողկուզանման-հուրանանման ծաղկաբույլերով են, իգականները հասկանման ճյուղավորված են տերևանութներում: Ծաղկում է օգոստոսին: Պտուղը երկփեղկ տուփիկ է: Արական բույսի ցողունը նուրբ է (դրանից ստացվում է փափուկ և ամուր թել), իսկ իգականի ցողունը կոպիտ է (ստացված թելն ամուր է, ջրում չփտող):
Կանեփի սերմերը պարունակում են 30–35% յուղ, որն օգտագործվում է սննդի մեջ (սերմերը հայկական ավանդական աղանձի բաղադրամաս են) և տեխնիկական նպատակներով (օլիֆ, լաքեր, ներկեր, օճառ ստանալու համար): <br />
 
Կտավատի բոլոր տեսակները պարունակում են յուղեր (մինչև 33%), սպիտակուցներ, գլյուկոզա, լորձանյութ, լինին, վիտամիններ, ֆերմենտներ և այլն: Կտավատի ձեթով պատրաստում են տարբեր քսուքներ: <br />▼
Կանեփի քուսպն արժեքավոր անասնակեր է. պարունակում է 5–8% սպիտակուցներ: <br />
 
Կտավատի մանրաթելից պատրաստված գործվածքները շատ գեղեցիկ են, լավ ներծծում են խոնավությունը և արագ չորանում են:<br />▼
▲Կտավատը (վուշ) կտավատազգիների ընտանիքի խոտաբույս է: Հայտնի է կտավատի ավելի քան 230 (այլ տվյալներով՝ 200), ՀՀ-ում՝ 12(13) տեսակ՝ ավստրիական, երկծաղիկ, նրբատերև, վահանակերպ և այլն: Հանդիպում է ՀՀ գրեթե բոլոր մարզերում:<br />
{{ՀՀՀ}}
 
▲Ցողունը կանգուն է, ճյուղավորվող, բարձրությունը՝ մինչև 50 սմ: Տերևները նշտարաձև են, ամբողջաեզր: Ծաղիկները կապույտ են, երկնագույն, վարդագույն, կարմիր, դեղին, սպիտակ: Ծաղկում է մայիսից մինչև ցրտերն ընկնելը: Պտուղը հինգբնանի, կլորավուն կամ ձվաձև տուփիկ է, սերմերը՝ գորշ դեղնավուն, մանր ու հարթ: Մշակության մեջ տարածված սովորական կանեփը միամյա է: Լինում է թելատու, ձիթատու (գանգրավուշ) և միջանկյալ խմբերի: Արմատն առանցքային է, թույլ զարգացած: Ցողունի բարձրությունը 0,1–1 մ է: Մշակվում է Շիրակի և Սյունիքի մարզերում:<br />
 
▲Բարսեղյանի (հանդիպում է միայն Արարատի մարզի աղի ճահճուտներում), անատոլիական (Վայոց ձորի մարզում) և դեղնավուն (Վայոց ձորի և Սյունիքի մարզերում) կտավատները գրանցված են ՀՀ Կարմիր գրքում:<br />
 
▲Կտավատի բոլոր տեսակները պարունակում են յուղեր (մինչև 33%), սպիտակուցներ, գլյուկոզա, լորձանյութ, լինին, վիտամիններ, ֆերմենտներ և այլն: Կտավատի ձեթով պատրաստում են տարբեր քսուքներ: <br />
 
▲Կտավատի մանրաթելից պատրաստված գործվածքները շատ գեղեցիկ են, լավ ներծծում են խոնավությունը և արագ չորանում են:<br />
[[Հայկական Հանրագիտարան]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Կտավատ» էջից