«Ստեփանոս Օրբելյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

== Կյանք ու գործունեություն ==

[[Պատկեր:Noravank-Karapet-facade-IMG 2016.JPG|250px|մինի|[[Նորավանք|Սուրբ Կարապետ]] եկեղեցու ճակատային մասը]]

 

Ստեփանոս Օրբելյանը մոնղոլ իշխաններ [[Արղուն]]ից (1284–91), [[Քեյղաթու]]ից (1291–95) և [[Ղազան]]ից (1295–1304) ձեռք է բերում Սյունյաց հոգևոր կենտրոնների և եկեղեցականների ապահարկության վիճակը հաստատող արտոնագրեր։ Սյունյաց մետրոպոլիտն իր իշխանական ժառանգաբաժնից առատ նվիրատվություններ է կատարում Սյունյաց նահանգի գրչության և կրթական կենտրոններին, օգնում է [[Գլաձորի համալսարան]]ի բարգավաճմանը, աջակցում է դասախոսներին և ուսանողներին, ընդօրինակել տալիս մի շարք ձեռագրեր, այդ թվում՝ Ավետարաններ, մեկնողական, պատմական երկեր։ Կարգավորում է Սյունյաց մետրոպոլիտության վարչատնտեսական խնդիրները, ծավալում շինարարական գործունեություն՝ հիմնովին վերակառուցելով Տաթևի վանքը (1297 թ.)։ Եղել է Հայ եկեղեցու ուղղափառության ու ավանդության, նրա ինքնուրույնության մեծ գաղափարախոսներից ու պաշտպաններից, արևելյան վարդապետների հետ պայքար մղել Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցու հետ միավորվելու փորձերի, Հայ եկեղեցում ծիսադավանական նորամուծությունների, Կիլիկյան Հայաստանում մեծ ազդեցություն ձեռք բերած լատինամետ հոսանքի և քաղկեդոնականության դեմ։ [[1297]] թվականին հրավիրում է եկեղեցական ժողով, որը մերժում է Հայ եկեղեցու դավանանքի ու ծեսերի մեջ նորամուծություններ մտցնելու և Հռոմի պապի գերիշխանությունն ընդունելու՝ կաթողիկոս [[Գրիգոր Է Անավարզեցի|Գրիգոր Է Անավարզեցու]] պաշտոնական առաջարկը։

Ստեփանոս Օրբելյան դավանաբանական բնույթի ամենահայտնի գործը «Հակաճառութիւն ընդդէմ երկաբնակաց» (1302) ծավալուն երկասիրությունն է։ Բաղկացած է 12 գլուխներից կամ ձեռնարկներից, որոնք նվիրված են քաղկեդոնականների (երկաբնակների) և աղանդավորների ուսմունքների հերքումներին, Քրիստոսի բնությունների,

մարմնի անապականության, Պատարագի «Երգ Երեքսրբենի» սրբասացությունում «խաչեցար»-ի հավելման, Ս. Ծնունդն ու Մկրտությունը միասին տոնելու և ծիսական խնդիրներին։

 

== Ծանոթագրություններ ==