«Մասնակից:Արսենյան Գոհար/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Առաջին քիմիական վարկածը ձևավորվեց դասական Հունաստանում: Այն իրենից ներկայացնում էր չորս տարրերի տեսություն: Արիստոտելը, մեկնաբանելով այդ տեսությունը, նշում էր, որ կրակը, օդը, երկիրը և ջուրը այն հիմնական տարրերն են, որոնցից ձևավորվում է ամեն ինչ՝ համադրության կարգով: Հունական ատոմիզմը սկսվում է Ք.Ա. 440 թվականից, որոնց հեղինակ են այնպիսի փիլիսոփաներ, ինչպիսիք են [[Դեմոկրիտես|Դեմոկրիտեսը]] և [[Էպիկուրոս|Էպիկուրոսը]]: Ք.Ա. 50-ին հռոմեացի փիլիսոփա [[Լուկրեցիոս|Լուկրեցիուսը]] ընդլայնեց այդ տեսությունը «De rerum natura» գրքում (Իրերի բնույթի մասին)<ref>{{cite web|url=http://classics.mit.edu/Carus/nature_things.html|title=de Rerum Natura (On the Nature of Things)|last=Lucretius|date=50 BCE|publisher=Massachusetts Institute of Technology|work=The Internet Classics Archive|accessdate=9 January 2007}}</ref><ref>{{cite web|last=Simpson|first=David|title=Lucretius (c. 99–55 BCE)|work=The Internet History of Philosophy|date=29 June 2005|url=http://www.iep.utm.edu/l/lucretiu.htm|accessdate= 2007-01-09}}</ref>: Ի տարբերություն գիտության ժամանակակից հասկացությունների, հունական ատոմիզմը զուտ փիլիսոփայական բնույթ էր կրում, փոքրիկ անհարմարություն առաջացավ էմպիրիկ դիտարկումների համար և ոչ մի անհարմարություն չէր առաջացնում քիմիական փորձերի համար<ref>{{cite book|last=Strodach|first=George K.|title=The Art of Happiness|year=2012|publisher=Penguin Classics|isbn=978-0-14-310721-7|pages=7–8|location=New York}}</ref>:

 

 

In the [[Hellenistic world]] the art of alchemy first proliferated, mingling magic and occultism into the study of natural substances with the ultimate goal of transmuting elements into [[gold]] and discovering the elixir of eternal life.<ref>{{cite web| url=http://www.laboratory-journal.com/science/chemistry-physics/international-year-chemistry-history-chemistry | title=International Year of Chemistry – The History of Chemistry|publisher=G.I.T. Laboratory Journal Europe|date=Feb 25, 2011|accessdate=March 12, 2013}}</ref> Work, particularly the development of [[distillation]], continued in the early [[Byzantine]] period with the most famous practitioner being the 4th century Greek-Egyptian [[Zosimos of Panopolis]].<ref>{{cite book|page=88|title=The History of Science and Technology|author1=Bryan H. Bunch |author2=Alexander Hellemans |lastauthoramp=yes |publisher=Houghton Mifflin Harcourt|year=2004|isbn=978-0-618-22123-3}}</ref> Alchemy continued to be developed and practised throughout the [[Arab world]] after the [[Muslim conquests]],<ref>[[Morris Kline]] (1985) [https://books.google.com/books?id=f-e0bro-0FUC&pg=PA284&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false ''Mathematics for the nonmathematician'']. Courier Dover Publications. p. 284. {{ISBN|0-486-24823-2}}</ref> and from there, and from the Byzantine remnants,<ref>[[Marcelin Berthelot]], [https://archive.org/details/collectiondesanc01bert ''Collection des anciens alchimistes grecs''] (3 vol., Paris, 1887–1888, p. 161); F. Sherwood Taylor, "The Origins of Greek Alchemy," ''Ambix'' 1 (1937), 40.</ref> diffused into medieval and [[Renaissance]] Europe through Latin translations. Some influential Muslim chemists, [[Abū al-Rayhān al-Bīrūnī]],<ref>{{cite journal | doi = 10.2307/2851429 | last1 = Marmura | first1 = Michael E. | last2 = Nasr | first2 = Seyyed Hossein| year = 1965 | title = ''An Introduction to Islamic Cosmological Doctrines. Conceptions of Nature and Methods Used for Its Study by the Ikhwan Al-Safa'an, Al-Biruni, and Ibn Sina'' by Seyyed Hossein Nasr | jstor = 2851429| journal = Speculum | volume = 40 | issue = 4| pages = 744–746 | title-link = Hossein Nasr }}</ref> [[Avicenna]]<ref>[[Robert Briffault]] (1938). ''The Making of Humanity'', pp. 196–197.</ref> and [[Al-Kindi]] refuted the theories of alchemy, particularly the theory of the [[Philosopher's stone|transmutation of metals]]; and [[Nasīr al-Dīn al-Tūsī|al-Tusi]] described a version of the [[conservation of mass]], noting that a body of [[matter]] is able to change but is not able to disappear.<ref>{{cite journal | last1 = Alakbarov | first1 = Farid | year = 2001 | title = A 13th-Century Darwin? Tusi's Views on Evolution | url = http://azer.com/aiweb/categories/magazine/92_folder/92_articles/92_tusi.html | journal = Azerbaijan International | volume = 9 | issue = | page = 2 }}</ref>