Վիքիպեդիա

«Մասնակից:Գևորգյան Աննա/Ավազարկղ3»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{խմբագրում եմ|[[Մասնակից:Գևորգյան Աննա|Գևորգյան Աննա]] ([[Մասնակցի քննարկում:Գևորգյան Աննա|քննարկում]])|2019-12-29 10:53:57}}
'''Հխսհ գյուղատնտեսությունը''' հետպատերազմյան տարիներին ինչպես ամբողջ Խորհրդային Միության մեջ, այնպես էլ Հայաստանում այն տևականորեն հետ էր մնում։
 
== Պատերազմի սկիզբըտարիներ ==▼
{{main|Հայրենական մեծ պատերազմ}}
Պատերազմի տարիներին հանրապետության գյուղացիությունը մեծ ջանքեր է գործադրում ռազմաճակատի պատվերները ժամանակին կատարելու համար։ Սակայն պատերազմից հետո հնարավոր չեղավ գյուղը դուրս բերել զարգացման լայն ուղի։ Կենտրոնացված պլանավորման պայմաններում և մթերումների գները որոշելիս կամայականությունների պատճառով անտեսվում էին գյուղացիության իրական հնարավորությունները։ Պետությունը չնչին գներով գյուղից գնում էր այնքան մթերք, որքան անհրաժեշտ էր իրեն։ Դրա հետևանքով տարեցտարի նվազում էին կոլտնտեսությունների եկամուտները, իջնում էր գյուղացիության նյութական շահագրգռվածությունը։
'''Հայրենական մեծ պատերազմը''' [[1941]]-[[1945]] թվականներին [[Խորհրդային Միություն|Խորհրդային Միության]] կողմից [[Նացիստական Գերմանիա]]յի և նրա դաշնակիցների (Իտալիա, Հունգարիա, Ռումինիա, Ֆինլանդիա, 1945 թվականից նաև Ճապոնիա) դեմ մղած պատերազմը, որը կազմել է [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի մասը։
Գյուղատնտեսությունը ճգնաժամային վիճակից դուրս բերելու մասին կառավարության բազմաթիվ որոշումներ մնում էին թղթի վրա։
 
== Հետպատերազմյան տարիներ ==
▲== Պատերազմի սկիզբը ==
Հետպատերազմյան տարիներին աշխատանքներ էր կատարվում գյուղի էլեկտրաֆիկացման ուղղությամբ։ 1948 թվականին հանրապետության գյուղական բնակչության միայն մոտ 31
[[1941]] թվականի [[հունիսի 22]]-ի վաղ առավոտյան [[Ֆաշիստական Գերմանիա]]ն խախտելով [[ԽՍՀՄ]]-ի հետ [[1939]] թվականի [[օգոստոսի 23]]-ին 10 տարի ժամկետով կնքած պայմանագիրը՝ առանց պատերազմ հայտարարելու հարձակվում է [[Խորհրդային Միություն|Խորհրդային Միության]] վրա։ Նա իր առջև խնդիր էր դրել մի քանի շաբաթվա ընթացքում պատերազմի միոցով ոչնչացնել [[կարմիր բանակ]]ը, գրավել՝ [[Մոսկվա]]ն, [[Լենինգրադ]]ը, [[Կիև]]ը և երկրի զգալի մասը, ստրկացնել ԽՍՀՄ ժողովուրդներին և ստեղծել մեծ կայսրություն։
Պատերազմը սկսելու հենց առաջին օրվանից հայ ժողովուրդը, Խորհրդային Միության բոլոր ժողովուրդների հետ, ոտքի կանգնեց պաշտպանելու իր հայրենիքը։
Պատերազմը սկսելու պահին կարմիր բանակի շարքերում ծառայում էր շուրջ 60 հազար հայ։ 1941 թվականի հունիսի 23-ից հանրապետությունում սկսված զանգվածային զորահավաքի արդյունքում [[Խորհրդային Հայաստան]]ից բանակ մեկնեցին ավելի քան 300 հազար, իսկ ԽՍՀՄ մյուս հանրապետություններից՝ 200 հազար հայեր։ Պատերազմի ընթացքում զոհվեց ավելի քան 200 հազար հայ զինվոր։
 
[[Պատկեր:TamanyanUnderBrandenburg.jpg|մինի|649 × 463px|Հայկական 89-րդ Թամանյան հրաձգային դիվիզիա]]
 
1941-[[1942]] թվականներին Խորհրդային Հայաստանի տարածքում կազմավորվեցին Հայկական [[89-րդ Հայկական հրաձգային դիվիզիա|89-րդ]], [[408-րդ Հայկական հրաձգային դիվիզիա|408-րդ]], [[409-րդ Հայկական հրաձգային դիվիզիա|409-րդ]] և [[261-րդ Հայկական հրաձգային դիվիզիա|261-րդ]] հրաձգային դիվիզիաները։ Ավելի վաղ՝ 1920-1922 թվականներին Հայաստանում կազմավորված Հայկական [[76-րդ Հայկական լեռնահրաձգային դիվիզիա|76-րդ լեռնաձգային դիվիզիան]], 1941 թվականի հունիսի 22-ից հուլիսի 22-ը համալրվելով հանրապետության մարդկային և նյութական միջոցներով՝ սեպտեմբերին մեկնեց ռազմաճակատ։ Դիվիզիայի 16 հազարանոց զինվորներից ավելի քան 14 հազարը հայեր էին։
 
== Հայերի սխրագործությունները առաջին մարտերում ==
Պատերազմի առաջին օրերին գերմարդկային սխրանք կատարեցին [[Բրեստ ամրոցի պաշտպանություն|Բրեստի ամրոց]]ի կայազորի պաշտպանները։ Նրանց թվում կար ավելի քան 200 հայ, որոնց կեսից ավելին զորակոչվել էր [[Կապան]]ի շրջանից։ 1941 թվականի հունիսի 22-ից հուլիսի 20-ը ամրոցի պաշտպանները դիմագրավեցին հակառակորդի թվապես մի քանի անգամ գերակշռող ուժերին՝ խոչընդոտելով նրանց առաջխաղացումը։ Ամրոցի հայ պաշտպաններից էին [[Սամվել Մաթևոսյան]]ը, [[Սոս Նուրինջանյան]]ը, Վահան Գրիգորյանը և ուրիշներ։
Մարտերում կատարած սխրանքի համար հայերից առաջինը կառավարական բարձր պարգևի արժանացավ ավագ լեյտենանտ, օդաչու [[Պատրիկ Գազազյան]]ը․ [[ԽՍՀՄ Գերագույն խորհուրդ|ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի]] նախագահության 1941 թվականի հուլիսի 8-ի հրամանագրով նա պարգևատրվեց մարտական կարմիր դրոշ շքանշանով։
[[Պատկեր:Order of the Red Banner.png|մինի|169 × 348px|Կարմիր դրոշի շքանշան]]
 
1941 թվականի հունիսի 24-ին Սարգիս Հայրապետյանն իր այրվող ինքնաթիռը գիտակցաբար մխրճեց հակառակորդի տանկային շարասյան մեջ՝ կատարելով մարտական առաջադրանքը։
Պատերազմի առաջին տարում կատարած սխրանքների համար հայազգի օդաչու՝ [[Լազար Չափչախյան|Լազար Չափչախովին]], Բալթյան նավատորմի ռազմաօդային ուժերի օդաչու՝ [[Նելսոն Ստեփանյան]]ին, գումարտակի հրամանատար լեյտենանտ՝ [[Խաչատուր Մելիքյան]]ին և հրետանային մարտկոցի հրամանատար լեյտենանտ՝ [[Սերգեյ Ագանով|Սերգեյ Օգանովին]] շնորհվեց Խորհրդային Միության հերոսի կոչում<ref>https://hy.wikipedia.org/wiki/Հայրենական_մեծ_պատերազմի_ժամանակ_Խորհրդային_Միության_հերոսի_կոչում_ստացած_հայերի_ցանկ</ref>։
1941 թվականի սեպտեմբերի 10-ից հետո ստեղծվում է խորհրդային գվարդիան։ Առաջին գվարդիականների թվում էր 395-րդ հրաձգային գնդի հրամանատար մայոր [[Համազասպ Բաբաջանյան]]ը, որը գվարդիականի պատվավոր կոչման արժանանալու հետ մեկտեղ պարգևատրվել է նաև կարմիր դրոշ շքանշանով։
Հակրենական պատերազմի առաջին օրերին իր ռազմավարական ունակություններով աչքի ընկավ ԽՍՀՄ ռազմածովային ժողկոմի առաջին տեղակալ՝ [[Հովհաննես Իսակով]]ը (Տեր-Իսահակյանը)։
Արևմտյան ռազմաճակատի ռազմաօդային ուժերի շտաբի պետն էր գնդապետ [[Սերգեյ Խուդյակով]]ը (Արմենակ Խամփերյանց), որի շնորհիվ իր օդաչուները ոչնչացրեցին հակառակորդի 100 ինքնաթիռ։
Հայրենական մեծ պատերազմի առաջին մարտերում իրենց մարտավարական հմտությամբ աչքի ընկան [[Հովհաննես Բաղրամյան]]ը, [[Միքայել Պարսեղով]]ը, [[Իվան Վեքիլյան|Իվան Վեքիլով]]ը, Բագրատ Առուչանյանը և ուրիշներ։
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
 
[[Կատեգորիա:ԽՍՀՄ շքանշաններ]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Մասնակից:Գևորգյան_Աննա/Ավազարկղ3» էջից