«Մատե»–ի խմբագրումների տարբերություն

Մատեն խթանիչ ազդեցություն է թողնում [[կենտրոնական նյարդային համակարգ]]ի վրա՝ [[կոֆեին]] պարունակելու պատճառով, որի քանակությունը փշարմավի մեջ հասնում է 0,7—2,0 %, իսկ 100 մլ պատրաստի խմիչքում՝ 30—60 մգ<ref>Մեկ մգ-ում կոֆեինի պարունակությունն ըստ rain-tree.com-ի տվյալների, 100 մլ խմիչքի հաշվարկով </ref>։

Մինչև [[Հարավային Ամերիկա]]յում եվրոպացիների հայտնվելը, այդ [[մայրցամաք]]ի բնիկները օգտագործել են մատե, որը վայրի կերպով աճում էր [[Պարանա (գետ)|Պարանա]] և [[Պարագվայ]] գետերի ամբարտակներում{{sfn|Буданцев|1981}}։ XVII-րդ դարում Մեժդուրեչյա շրջանում ([[Արգենտինա]]) [[ճիզվիտ]]ների կողմից սկսվել է պարագվայական փշարմավի մշակումը, որը տևել է մինչև 18-րդ դարի վերջը (այստեղից էլ առաջացել է «ճիզվիտական թեյ» անվանումը։ Հետո մատեի արտադրությունը դադարեցվել է։ 19րդ դարի վերջում այն վերսկսվել է, որը դեպի [[Արգենտինա]] բերեց վերաբնակիչների հոծ զանգված՝ հիմնականում [[Բրազիլիա]]յի հարավային շրջաններից, նրանց մեծամասնությունը [[լեհ]]եր և [[գերմանացի]]ներ էին{{sfn|Пименова|1974}}։

Իսպաներեն «մատե» բառը ծագել է կեչուերեն ''mati'', բառից, որը նշանակում է [[դդում]]ից պատրաստված խմելու աման (հիմնականում շշաձև դդումից՝ Լագենարիա սովորական){{sfn|Большая российская энциклопедия|2011}}։ Խմիչք պատրաստելու համար նախատեսված փշարմավի տերևները իսպաներեն անվանվում են «երբա մատե»{{sfn|Большая российская энциклопедия|2011}} ({{lang-es|yerba mate}}), որը թարգմանվում է որպես «մատեի խոտ»։ Ռուսերեն «մատե» բառը արտասանվում է վերջին վանկի շեշտադրումով, իսկ իսպաներենում շեշտադրվում է առաջին վանկը։

Պատրաստելու և օգտագործելու ավանդական եղանակը հետևյալն է․ ինչ-որ աման (բաժակ, գավաթ) լցնում են ամբողջ ծավալի երկու երրորդով մատեի խոտով։ Նրա մեջ են մտցնում ֆիլտրով ձողիկ (բոմբիլիա) և ավելացնում են որոշ քանակությամբ 75 &nbsp;°C ջուր։ [[Ջուր]]ն անցնում է խոտի միջով և թրմում է նրա մեջ պարունակող նյութերը։ Կարելի է անմիջապես օգտագործել խմիչքը։ Խմելու ժամանակ մի քանի անգամ ջուր են ավելացնում։