«Արևածաղիկ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ . oգտվելով ԱՎԲ |
չ մանր-մունր ուղղումներ, փոխարինվեց: ։Ի → ։ Ի, մ ։ → մ։ |
||
Տող 1.
{{Տաքսոտուփ2|Վիքիդատա=այո}}'''Արևածաղիկ''' ({{lang-lat|Helianthus}}), ''արևերթիկ, արևելած ծաղիկ, արևլան'', [[աստղածաղկազգիներ]]ի ([[բարդածաղկավորներ]]) ընտանիքի միամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Եվրոպացիներն առաջին անգամ այդ բույսը տեսան մեքսիկական պրերիաներում, երբ հայտնագործեցին Ամերիկան։ 400 տարի առաջ նրանք այն բերեցին [[Եվրոպա]] և անվանեցին «արևի ծաղիկ»։ Բուսաբան Ա․ Ցինգերը Ռուսաստանն անվանել է մշակովի արևածաղկի հայրենիք։
[[Վորոնեժ
== Ձևաբանություն ==
Արմատային համակարգն առանցքային է, հզոր, թափանցում է հողի մեջ մինչև 2, 5
== Կիրառական նշանակություն ==
Լինում է յուղատու (47-50%), ուտելի և սիլոսային։ Սերմերից ստանում են [[ձեթ]], որն օգտագործում են սննդի (պահածոյի, մարգարինի, հացաթխման, հրուշակեղենի և այլն) արդյունաբերության և օճառի, լաքերի-ներկերի արտադրության մեջ։ Արևածաղկի թափոնները (մղեղ, ցողուն, տերև, զամբյուղի մնացորդներ, սերմի կճեպ) օգտագործում են թուղթ, կաուչուկ, պոտաշ ստանալու համար։ Արևածաղկի քուսպը խտացրած լավորակ կեր է։ Արևածաղիկն ունի նաև բուժական նշանակություն, կասեցնում է կարծրախտի երևույթների զարգացումը, բարձրացնում արյունատար անոթների առաձգականությունն ու օրգանիզմի դիմադրողականությունը, կանխում լյարդի ճարպակալումը։ [[Մեղրատու բույսեր|Մեղրատու]] է։
Արևածաղիկի յուղը պատկանում է բուսական լավագույն յուղերի թվին և համարվում է բարձր որակի սննդամթերքներից մեկը։ Սննդարար հատուկ արժեք են ներկայացնում յուղի մեջ պարունակվող [[գլիցերիդներ
Արևածաղիկի յուղի մեջ գերակշռում են կենսաբանական մեծ ակտիվություն ունեցող չհագեցած [[ճարպաթթուներ
== Տարածվածություն ==
Արևածաղիկի հայրենիքն է հավարվում [[Մեքսիկա
Հայտնի է մոտ 50 (այլ տվյալներով՝ 30) տեսակ։ ՀՀ-ում մշակվում է {{bt-armlat|արևածաղիկ յուղատուն|H. annuus}}՝ հիմնականում [[Գեղարքունիքի մարզ|Գեղարքունիքի]], [[Արագածոտնի մարզ|Արագածոտնի]] մարզերում՝ անջրդի պայմաններում՝ որպես սիլոսային մշակաբույս։
== Արտաքին հղումներ ==
|