«Տարոնականություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ մանր-մունր ուղղումներ, փոխարինվեց: → (2)
Տող 1.
{{Տարոնականություն}}
'''Տարոնականություն''' (նաև՝ '''Տարոնական շարժում'''), 1937 թվականին հռչակված [[Հայկական ազգայնականություն|հայկական ազգային գաղափարախոսություն]], որի նպատակն էր [[Հայկական սփյուռք]]ում հայապահպանությունը և սփյուռքահայերին [[Հայաստան|հայրենիք]] վերադարձնելը<ref name="Հայկ Ասատրյան․ Տարոնական շարժումը, էջ 9">[https://drive.google.com/file/d/14o_XKShGdfwpLgksBcCsnV-TNTslmuQh/view «Հայկ Ասատրյան․ Տարոնական շարժումը» Մուշեղ Լալայան, էջ 9։]</ref>։ Ըստ Տարոնականության գաղափարախոսներից Գարեգին Նժդեհի՝ այն համահայկականության և հատվածականության, հայկական կողմնորոշման և օտարամոլության միջև պայքար է<ref name="Հայկ Ասատրյան․ Տարոնական շարժումը, էջ 11">[https://drive.google.com/file/d/14o_XKShGdfwpLgksBcCsnV-TNTslmuQh/view «Հայկ Ասատրյան․ Տարոնական շարժումը» Մուշեղ Լալայան, էջ 11։]</ref>։
 
== Պատմական ակնարկ ==
Տող 12.
| լայնություն =300
}}
Տարոնական շարժումը հիմնադրվել է 1937-1938 թվականներին [[Գարեգին Նժդեհ]]ի, [[Հայկ Ասատրյան]]ի, [[Ներսես Աստվածատուրյան]]ի և նրանց գաղափարակիցների կողմից։ Հայ հեղափոխական դաշնակցությունից նրանց հեռացումով [[Ցեղակրոնություն|Ցեղակրոնության]] գաղափարակիրների շարքերում սկսվեցին որոշակի տարաձայնություններ։ [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ]]ի [[Ցեղակրոն Ուխտեր]]ը, այլևս չէին ընկալվում որպես համահայկական կառույցի հիմք։ Այս և նմանատիպ տարաձայնությունների պատճառով անհրաժեշտություն կար ստեղծել համահայկական նոր շարժում<ref name="Հայկ Ասատրյան․ Տարոնական շարժումը, էջ 3">[https://drive.google.com/file/d/14o_XKShGdfwpLgksBcCsnV-TNTslmuQh/view «Հայկ Ասատրյան․ Տարոնական շարժումը» Մուշեղ Լալայան, էջ 3։]</ref>։
 
Տարոնականության հիմնադրման անհրաժեշտությունը պայմանավորված էր նաև այն հանգամանքով, որ Ցեղակրոնությունը խորապես չէր հստակեցնում մի շարք առանցքային հարցեր, ինչպիսիք են արարչագործության և ոգու վերաբեյալ հարցերը։ Միևնույն ժամանակ [[Հայ առաքելական եկեղեցի]]ն Ցեղակրոնության նկատմամբ որոշակի բացասական վերաբերմունք ուներ և [[Հայկական սփյուռք]]ում հանդիսանում էր բավականին ազդեցիկ ուժ։ Այս հանգամանքը նույնպես խնդիրներ էր ստեղծում Ցեղակրոնության տարածման գործում<ref name="Հայկ Ասատրյան․ Տարոնական շարժումը, էջ 3"/>։
Տող 20.
== Անվանում ==
Գաղափարախոսության հիմնադիրները այն անվանել են [[Պատմական Հայաստան]]ի [[Տարոն (գավառ)|Տարոն գավառի]] անվամբ։ Այդպիսի անվանադրման համար նրանք ներկայացրել են մի քանի պատճառ։ Դրանք են՝
* այնտեղ է եղել հեթանոսական Հայաստանի հոգևոր կենտրոնը,
* այնտեղ է ստեղծվել [[Սասնա Ծռեր]] դյուցազնավեպը,
* այնտեղ են ծնվել [[Մեսրոպ Մաշտոց]]ն ու [[Մովսես Խորենացի]]ն,