«Թռչուններ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-ՈՒ([ա-ֆ]) +Ու\1) |
չ մանր-մունր փոփոխություններ, փոխարինվեց: , → , (5) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 54.
Թռչունների արտաքին տեսքը պայմանավորված է նրանց թռչելու ունակությանբ: Գոյություն ունեն համեմատաբար քիչ քանակի(մոտ 60 տեսակ) չթռչող կամ համարյա չթռչող թռչուններ:
Մեկ համակարգը գտնվում է աչքի ցանցաթաղանթում, որը հիմնվել է ֆոտոկախվածություն քիմիական ռեակցիաների վրա: Տեսողական մագնիտոընկալիչները ապահովում են տարածական կողմնորոշումը,որը անհրաժեշտ է թռչունների չուի ժամանակ: Երկաթի միացությունների մագնիսական հատկությունները (կենսագենային մագնետիտ): Այն հավանաբար գտնվում է վերնակտոցում և մասնակցում է տարածության ընկալմանը: Որոշ հեղինակների ենթադրում են մագնիտոընկալիչների երրոդ համակարգի առկայության մասին
== Չափսեր ==
Տող 60.
Թռչունների մարմնի չափսերը և զանգվածը չի գերազանցում 12֊16կգ (կարապներ, անգղներ),թևերի բացվածքը 3մ է։ Ամենափոքր թռչուները կոլիբրիի տեսակներն են, ունենում են ամենաշատը 3֊7 գրամ զանգված։ Թռչելու կարողության կորուստը հաճա հանգեցնում է չափերի մեծացման, խոշոր պինգվինների չափերը հասնում է մինչև 40կգ կազուարներինը և աֆրիկյան ջայլամները՝ 80֊150կգ։Որոշ անհետացած չթռչող թռչունների զնագվածը հասնում էր 230֊400կգ֊ի։
ժամանակակից ամենափոքր թռչունը դա մեղու֊ կոլիբրին է,մարմնի երկարությունը չի գերազանցում 5֊7սմ֊ից, իսկ ամենախոշորը՝ աֆրիկյան ջայլամն է
Փետրավորումը և եղջրային ծածկույթ
Տող 66.
Թռչունների մաշկային ծածկույթները բարակ են և էլաստիկ։ Հյուսվածքային շերտում կան հարթ մկանների առատ փնջեր, որոնք ամրանում են եզրագծային փետուրներին և փոփոխում են իրենց դիրքը։ Թռչունների միայն մաշկային գեղձըհամարվում է ճարպային գեղձը, որը գտնվում է պոչուկային ողի վրա։ Բացակայում է մեծ, չթռչող թռչունների մոտ,աղավնիների, թութակների և այլն։
Նա արտադրում է ճարպանման նյութ, որը թռչյունները կտուցով ճզմում են և քսում են փետուրներին (պատում են դրանով փետուրները
Որոշավոր տեսակի թռչունների համար բնորոշ համարվում է փետրածածկույթի առկայությունը, որը չի հանդիպում մյուս ժամանակակից կենդանիների մոտ։
Տող 94.
Տեսակները, որոնք ապրում են ցածր ջերմային պայմաններում ունեն ավելի լավ զարգացածաղվափետուրներ։
Փետուրների ընդհանուր թիվը խոշոր տեսակների մոտ ավելի շատ է քան մանրերի մոտ: Օրինակ կոլիբրներինը մոտավորապես 1000 փետուր է, իսկ մանր ճնճզուկներինը 1500-2500, իսկ ճայերինը մինչև 6000, բադերինը՝ 25000: Փետուրների ընդհանուր թիվը, չափերը ու կառուցվածքի առանձնահատկությունը նման են մոտ խմբերի մոտ և կախված է էկոլոգիական մասնագիտացումից: Փետուրների գունավորումը կարող է պայմանավորված լինել ինչպես պիգմենտնտներով
== Կմախքը և մկանային համակարգը ==
Թռչունների կմախքի կառուցվածքում հստակ երևում են հարմարվողական առանձնահատկությունները, որոնք կապված են թռիչքի հետ՝ որպես հիմնական տեղաշարժման միջոց, թռչունների կմաղքը պարզեցված է և կառուցվա է թեթև ու ամուր ոսկորներից։ Որոշ ոսկորներ ունեն օդով լցված խոռոչներ, որոն կոչվում են պնևմատիկ և կապված են շնչառության օրգանների հետ։ Գանգի ոսկորները սերտաճած են միմյանց հետ ունեն կարաններ։ Ակնախոռոչները խոշոր են և միմյանցից բաժաված են ոսկրային միջնապատով։ Գանգը միանում է ողնաշարին ծոծորակային մկանի միջոցով, ստորին ծոտը ամրանոմ է գանգին քառակուսի ոսկորի միջոցով, որը կախիչի դեր է կատարում։ Գլխի առջևում գտնվում կտուցը, կազմված՝ վերկտուցից և ենթակտուցից։ Այնծածկված է եղջուրային պատյանով։
Թռչունների գանգի կարևոր առանձնահատկություններից է ենթակտուցի շարժունակությունը ուժեղացնում է կտցահարման ուժը և ավելացնում է հորանջման չափերը, իսկ շարժողական քիմքը օգնում է սննդագնդիկի հրմանը կերակրափող։ Կտուցի երկարությունն ու ձևը, շարժման բնույթը, բերանի խոռոչի չափերը տարբեր թռչունների մոտ տատանվում են լայն սահմաններում, ցոցադրելով տեսակի սննդային մասնագիտացումը։
Ողնաշարը բաժանվում է ծոծրակային, կրծքային, գոտկային, սրբանային և պոչուկային բաժինների։ Ողնաշարի բոլոր բաժինների համար, բացի ծոծրակայինից բնութագրական է ողերի սերտաճումը։ Այդ առանձնահատկությամբ է պայմանավորված թռչնի մարմնի անշարժությունը, ինչը կարևոր նշանակություն ունի թռիչքի ժամանակ։ Ծոծրակը կազմված է 9-25 ծոխծրակային ողերից։ Ծոծրակային բաժինը տարբերվում է մեծ ճկունությամբ, սակայն ողնաշարի շարժունակություը նշանակալի պակասում է կրծքային բաժնում և ամբողջությամբ բացակայում է գոտկային բաժնում։ Կրծքային բաժինը կազմված է ողերից, որոնք շատ թռչունների մոտ սերտաճած են առաջացելով մեջքային ոսկորը։ Բոլոր գոտկային, սրբանային և պոչուկային ողերի մի մասը կոնքի հետ միասին սետաճում են առաջացնելով մեկ բարդ ոսկոր։
Ամենաշարժուն կոպը համարվում է ստորին կոպը: Բացի ներքին կոպից սողունների նման թռչուններն ուերրորդ կոպը թարթող թաղանթը որը գտնվում է աչքի առջևի անկյունում և շարժվում է հորիզոնական դիրքով:Թռչուննռրի մեծ մասի մոտ թաղանթը ամբողջությամբ ծածկում է աչքը և ջրի տակ կատարում է կոնտակտային լինզայի դերը: Հոտառության և համի զգայարնները թույլ են զարգացած:Թռչունների համային օրգա զզնները Համային բողբոջնները են որոնք գտնվում են փափուկ քիմքի վրա լեզվի հիմքի մոտ:Գերակշռող մեծամասնության մոտ վատ է զարգացած հոտառությունը, նրանք գրեթե չեն տարբերում հոտերը :Սակայն շատ քիչ ցամաքային
Ամեն մատի վերջին ֆալանգը ծածկված է լավ զարգացած ճիրաններով։ Որոշ թռչունների մոտ առկա է թույլ ռադիմենտային ճիրան։ Խոշոր ոսկրային ելուստները, որոնք ծածկված են եղջրային ծածկույթ՝ սֆորներ, որոնք բնորոշ են սիրամարգներին։
|