«Ձկնավաճառի ճակատամարտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
{{խմբագրում եմ|[[User:Gevorg Ghazaryan|Գևորգ]]<sup>[[User talk:Gevorg Ghazaryan|💬]]</sup>|2019-12-19 19:58:40}}
{{Տեղեկաքարտ Ճակատամարտ
|Ճակատամարտի անվանում = Ձկնավաճառի ճակատամարտ
Տող 5 ⟶ 6՝
|Վերնագիր =
|Թվական = [[910 թվական]]
|Վայր = {{դրոշավորում|Մեծ Հայք}}, [[Նիգ|Նիգ գավառ]], [[Մեծ ՀայքՁկնավաճառ]]
|Արդյունք = ''արաբների[[Արաբական խալիֆայություն|Արաբական խալիֆայության]] հաղթանակ''
|Հակառակորդ1 = {{Դրոշավորում|Բագրատունյաց Հայաստան}} <br> [[Սյունիքի իշխանություն]]
|Հակառակորդ2 = [[Պատկեր:Արաբական խալիֆայության դրոշ.png|26px]] [[Արաբական խալիֆայություն]] <br> [[Պատկեր:Արաբական խալիֆայության դրոշ.png|26px]] [[Ատրպատական|Ատրպատականի ամիրայություն]] <br> ''Աջակիցներ՝'' <br>
Տող 17 ⟶ 18՝
|Կորուստներ2 =
}}
[[Պատկեր:Ashot Yerkat.jpeg|մինի|աջից|200px|Աշոտ Երկաթը]]
'''Ձկնավաճառի ճակատամարտ''', [[միջնադար]]յան [[Հայաստանի ճակատամարտերի ցանկ|ճակատամարտ]], որը տեղի է ունեցել [[910 թվական]]ին [[Բագրատունիների թագավորություն|Անիի Բագրատունյաց թագավորության]] և [[Ատրպատական|Ատրպատականի ամիրայության]] միջև։
 
'''Ձկնավաճառի ճակատամարտ''', ռազմական բախում [[Բագրատունիների թագավորություն|Անիի Բագրատունյաց թագավորության]] և [[Ատրպատական|Ատրպատականի ամիրայության]] միջև։ Տեղի է ունեցել 910 թվականին [[Նիգ|Նիգ գավառ]]ի [[Ձկնավաճառ]] կոչվող վայրում։
Ատրպատականի ամիրա Յուսուֆը ուներ [[Արաբական խալիֆայություն|Արաբական խալիֆի]] հովանավորությունը և [[Բագրատունիներ]]ի ամենազորեղ ենթակա թագավորության՝ [[Վասպուրականի Արծրունյաց թագավորություն|Վասպուրականի Արծրունյաց թագավորության]] օգնությունը<ref>{{Cite web|url=http://www.anunner.com/search/%D4%B1%D5%87%D5%88%D5%8F%20%D4%B2%20%D4%B5%D5%90%D4%BF%D4%B1%D4%B9|title=Anunner.com - Հայագիտական կայք` հայերի մասին և հայերի համար - Դուք որոնել եք - ԱՇՈՏ Բ ԵՐԿԱԹ|last=studio|first=5165m|accessdate=2016-07-05}}</ref>:
 
Ատրպատականի ամիրա ՅուսուֆըՅուսուֆն ուներ [[Արաբական խալիֆայություն|Արաբական խալիֆի]] հովանավորությունը և [[Բագրատունիներ]]ի ամենազորեղ ենթակաամենաոժեղ թագավորության՝ [[Վասպուրականի Արծրունյաց թագավորություն|Վասպուրականի Արծրունյաց թագավորության]] օգնությունը<ref>{{Cite web|url=http://www.anunner.com/search/%D4%B1%D5%87%D5%88%D5%8F%20%D4%B2%20%D4%B5%D5%90%D4%BF%D4%B1%D4%B9|title=Anunner.com - Հայագիտական կայք` հայերի մասին և հայերի համար - Դուք որոնել եք - ԱՇՈՏ Բ ԵՐԿԱԹ|last=studio|first=5165m|accessdate=2016-07-05}}</ref>:
 
== Նախապատմություն ==
[[Պատկեր:Ashot Yerkat.jpeg|մինի|աջիցձախից|200px|Աշոտ ԵրկաթըԵրկաթ]]
[[Արաբական արշավանքները Հայաստան|Արաբների Հայաստան հերթական ներխուժման]] ընթացքում [[Բագրատունյաց Հայաստան]]ի արքա [[Սմբատ Ա Նահատակ|Սմբատ Նահատակը]] 894 թվականին Դողսի ճակատամարտում ջախջախում է [[Ատրպատական]]ի ամիրա Աֆշինի գլխավորած բանակին։
Վասպուրականի անջատումից առաջ Յուսուֆը խալիֆից հարկերը հավաքելու իրավունք էր ձեռք բերել, որը Հայաստանի ներքին գործերին միջամտելու առիթ էր։ Յուսուֆն այդ իրավունքն ստանալուց հետո գալիս է Հայաստան և սպառնում հայոց [[Սմբատ Ա Բագրատունի|Սմբատ Ա]] թագավորին պատերազմով, եթե նա չտա խալիֆին տրվող հարկերը։ Սմբատը, որը պատրաստ չէր պատերազմ սկսել [[Արաբական խալիֆայություն|Արաբական խալիֆայության]] դեմ, համաձայնվում է Յուսուֆի հետ և կաթողիկոս [[Հովհաննես Դրասխանակերտցի|Հովհաննես Դրասխանակերտցուն]] ուղարկում Յուսուֆի մոտ՝ բանակցություններ վարելու նպատակով։ Սակայն կաթողիկոսի միջնորդությունը հայերի համար անօգուտ է լինում, և Յուսուֆը նրան շղթայակապ բանտ է գցում։
 
{{քավածք|Ատրպատականի թագավորը շատ կարևոր էր համարում Աշոտ սպարապետի անձնատուրությունը՝ Սմբատին հարվածելու տեսակետից։ Գուցե հենց այս դեպքի ազդած բավարարության զգացմունքի տակ էր, որ նա բանտից ու կապանքից ազատեց Հովհաննես կաթողիկոսին։ Տառապագիր հոգևոր պետը չմնաց Դվինում, ուր իր աթոռն էր, այլ հալածական գնաց թափառելու քաղաքից քաղաք, մինչև որ հասավ Աղվանից երկրի հյուսիսարևելյան մասը, Կովկասյան լեռների մոռտ, ուր հյուրընկալություն գտավ Սահակ իշխանի և Ատրներսեհ թագավորի մոտ, «զի,- ասում է նա,- և նոքա ի ժողովրդենէ մերմէ և խաշն արօտի մերոյ էին»<ref>Յովհ. կաթողիկոս, եր. 273-274</ref>։|Լեո «Հայոց Պատմություն» երկրորդ հատոր, էջ 543}}
Նույն ընթացքում [[Միջագետք]]ի արաբ կուսակալ Ահմադ Շայբանին գրավում է [[Աղձնիք]]ը և [[Տարոն (գավառ)|Տարոնը]], որն էլ ստիպում է Սմբատին հաշտության պայմանագիր կնքել։ Հաստատված կարճատև խաղաղության ընթացքում Սմբատը ամրապնդում է երկրի սահմանները, որի ընթացքում էլ հակասություններ են ստեղծվում նրա և ենթակա թագավորությունների կառավարությունների միձև։
 
Այս ժամանակահատվածում Ատրպատականի նոր ամիրան դառնում է Յուսուֆը, ով [[901 թվական]]ին ձեռնամուխ է լինում [[Դվինի պաշարում|Դվինի գրավմանը]]:
 
[[908 թվական]]ին Յուսուֆը Սմբատ Ա-ի դեմ է հանում [[Վասպուրականի թագավորություն|Վասպուրականի արծրանյաց իշխան]] [[Գագիկ Ա Արծրունի|Գագիկին]]՝ նրան հռչակելով ''«թագավոր հայոց»''։ Երկրի ներսում ծագում են ավատատիրական նոր երկպառակտչություններ, որոնց պատճառով Սմբատ Ա-ն չի կարողանում հակահարված տալ [[909 թվական]]ին Հայաստան ներխուժած Յուսուֆին և նրան դաշնակցած Գագիկ Արծրունու զորքերին։
 
== Ճակատամարտ ==
Տող 40.
== Տե՛ս նաև ==
* [[Սևանի ճակատամարտ]]
* [[Անիի ճակատամարտ]]
* [[Աշոտ Բ Երկաթ]]
* [[Արաբական արշավանքները Հայաստան]]
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{Ծանցանկ}}
 
== Աղբյուրներ ==
* [https://drive.google.com/open?id=1Z9qoDzO7pbKNTNIVZ6tubPpdqffQr2zs Լեո «Հայոց Պատմություն» երկրորդ հատոր։ Երևան: «Հայաստան» հրատարակչություն։ 1967։ էջ 544-546]
* [https://drive.google.com/open?id=1q2KqKV0rR5ac3VxxdaA_VxjTQiV0wSDd Հ․ Գ․ Ժամկոչյան, Ա․ Գ․ Աբրահամյան, Ս․ Տ․ Մելիք-Բախշյան, Ս․ Պ․ Պողոսյան «Հայ ժողովրդի պատմություն․ սկզբից մինչև XVIII դարի վերջ», էջ 423-424]
 
[[Կատեգորիա:910]]