«Արևելյան Հայաստանը Ռուսական կայսրության կազմում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 15.
=== Արևելյան Հայաստանի նվաճում ===
[[Պատկեր:Портрет Нерсеса Аштаракеци.А.Овнатанян.jpg|մինի|[[Ներսես Ե Աշտարակեցի|Ներսես Աշտարակեցի]]]]
1804-1813 թվականների [[Ռուս-պարսկական պատերազմ (1804-1813)|ռուս-պարսկական առաջին պատերազմից]] հետո կնքվում է [[Գյուլիստանի պայմանագիր]]ը, որով Ռուսական կայսրությանն են անցնում Արևելյան Վրաստանը ([[Շիրակ (գավառ)|Շորագյալ-Շիրակի]], [[Լոռու մարզ|Լոռի-Փամբակի]] ու [[Տավուշի մարզ|Ղազախ-Շամշադինի]] հետ), ինչպես նաև մի շարք խանություններ՝ [[Գանձակի խանություն|Գանձակի]] ([[Շակաշեն]] և [[Գարդման (գավառ)|Գարդման]]), [[Ղարաբաղի խանություն|Ղարաբաղի]] ([[Արցախ (նահանգ)|Արցախ]], հարավային [[Ուտիք]], [[Սյունիքի մարզ|Զանգեզուր]]), [[Շաքիի խանություն|Շաքիի]], [[Շամախու խանություն|Շամախու]], [[Շիրվանի խանություն|Շիրվանի]], [[Բաքվի խանություն|Բաքվի]], [[Ղուբայի խանություն|Ղուբայի]], [[Դերբենդի խանություն|Դերբենդի]] և [[Ջավադի խանություն|Ջավադի]]: Պայմանագրում առանձին դրված էին նաև Արցախի մելիքների կնիքները: Հայ ազնվականներըմելիքներին դառնումտրվում են ռուսականեն արքունիքիռուսահպատակ անդամներազնվականների իրավունքներ, նրանք հնարավորություն ստանում անցնել բարձրաստիճան զինվորական ծառայության: Ռուսաստանը զուգահեռ մղում էր ևս երկու պատերազմ՝ Օսմանյան կայսրության և Ֆրանսիայի դեմ:
 
1826-1828 թվականների [[Ռուս-պարսկական պատերազմ (1826-1828)|ռուս-պարսկական երկրորդ պատերազմից]] հետո կնքված [[Թուրքմենչայի պայմանագիր|Թուրքմենչայի պայմանագրով]] Ռուսական կայսրությանն են անցնում նաև [[Երևանի խանություն|Երևանի]] ու [[Նախիջևանի խանություն]]ները ու [[Օրդուբադի շրջան]]ը: Նույն տարում տեղի է ունենում հերթական ռուս-թուրքական պատերազմը ([[Ռուս-թուրքական պատերազմ (1828-1829)|1828-1829]]), որի ժամանակ ռուսական բանակը գրավում է մի շարք հայկական գավառներ: Արդյունքում Ռուսաստանին միանում են միայն Ախալցխան և Ախալքալաքը: [[Ներսես Ե Աշտարակեցի]] կաթողիկոսի և [[Ալեքսանդր Գրիբոյեդով]]ի ջանքերով հնարավորություն է ստեղծվում հայերին հետ վերադառնալու հայրենիք. Իրանից 40-42 հազար հայեր, իրենց հետ նաև՝ փոքրաքանակ [[Ասորիները Հայաստանում|ասորիներ]], հանգրվան են գտնում ազատագրված Հայաստանում: Ավելի ուշ Հայաստան են տեղափոխվում ևս 75-80 հազար հայեր Էրզրումի, Բայազետի ու Կարսի վիլայեթներից: Մեծաքանակ իսլամադավան բնակչություն լքում է երկիրը: Նոր պատերազմի արդյունքում գրաված տարածքներից կազմվում է [[Հայկական մարզ]]ը (1828-1840), ապա՝ Շիրակի հավելմամբ՝ [[Երևանի նահանգ]]ը (1849-1918)։ Մյուս հայկական տարածքները՝ Ուտիքը, Արցախն ու Սյունիքի հարավը, Շաքիի հետ կազմում են [[Ելիզավետպոլի նահանգ]]ը (1868-1918)։ Լոռին ու [[Ջավախք]]ը մնում են [[Թիֆլիսի նահանգ]]ի (1846-1918) կազմում։ Արևելյան Հայաստանի հարավը՝ [[Մակուի խանություն|Մակուի]], [[Խոյի խանություն|Խոյի]], [[Ղարադաղի խանություն|Ղարադաղի]] և [[Ուրմիայի խանություն]]ները, մնացին Պարսկաստանի կազմում։
 
1877-1878 թվականների [[Ռուս-թուրքական պատերազմ (1877-1878)|ռուս-թուրքական պատերազմի]] արդյունքում Ռուսաստանին են միացել հայկական և վրացական տարածքներ, որոնցից ձևավորվել էեն [[Բաթումի մարզ|Բաթումի]] և [[Կարսի մարզ|Կարսի]]ը մարզերը:
 
== Վարչական բաժանում ==