«Բջջային շնչառություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 18.
[[Սպիտակուց]]ները նախապես ճեղքվում են [[ամինաթթու]]ների և որպես էներգիայի աղբյուր օգտագործվում, եթե վերջացել են բջջում ածխաջրերը և ճարպերը, քանի որ սպիտակուցները բջջում իրականացնում են այլ շատ կարևոր ֆունկցիաներ։ Սպիտակուցները որպես էներգիայի աղբյուր կարող են օգտագործվել միայն երկար սովահարության հետևանքով։
Բջջում գլյուկոզի ճեղքումը (որի հետևանքով կատարվում է [[ԱԵՖ]]-ի սինթեզը) տեղի է ունենում
▲== Թթվածնային ճեղքում ==
=== Գլիկոլիզ ===
Գլիկոլիզը [[Նյութափոխանակություն|նյութափոխանակության]] ուղի է, որն ընթանում է բոլոր կենդանի օրգանիզմների բջիջների [[Ցիտոպլազմա|ցիտոպլազմայում]]։ Գլիկոլիզը ռեակցիաների շարք է, որոնց արդյունքում գլյուկոզը տրոհվում է պիրուվատի (3 ածխածնի ատոմ պարունակող միացություն) երկու մոլեկուլի, և պրոցեսի արդյունքում էներգիա է անջատվում։ Գլիկոլիզը սկզբնական փուլ է, որից հետո ԱԵՖ-ի սինթեզի համար կա՛մ թթվածնային շնչառություն է տեղի ունենում, կա՛մ՝ անթթվածին։
Գլիկոլիզը կարելի ներկայացնել մի քանի հիմնական փուլերով․
Տող 76 ⟶ 74՝
C<sub>6</sub>H<sub>12</sub>O<sub>6</sub>+6O<sub>2</sub>+26H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>+26ԱԿՖ→6CO<sub>2</sub>+26ԱԵՖ+32H<sub>2</sub>O
== Անթթվածին ճեղքում ==
Երբ թթվածնի մոլեկուլ առկա չէ, ջրածինը չի կարող միանալ դրան, հետևաբար՝ էլեկտրոնափոխադրիչ շղթան կդադարի է գործել, և այլևս օքսիդատիվ ֆոսֆորիլացումը չի շարունակվի, և ԱԵՖ չի սինթեզվի։ Անթթվածին(անաէրոբ) շնչառությունը կարող է ընթանալ երկու ճանապարհով։
Շատ միկրոօրգանիզմներում(օրինակում՝ խմորասնկերում) և որոշ բույսերի հյուսվածքներում վերականգնված NAD-ից անջատված ջրածինը անցնում է [[Ացետալդեհիդ|էթանալին]](CH<sub>3</sub>CHO)։ Այս քայլի շնորհիվ NAD է առաջանում, և գլիկոլիզը շարունակվում է։ Սկզբում, պիրուվատը դեկարբօքսիլացվում է մինչև էթանալ, իսկ էթանալը վերականգնվում է և վերածվում [[Էթիլ սպիրտ|էթանոլի]](C<sub>2</sub>H<sub>5</sub>OH)՝ ալկոհոլ դեհիդրոգենազ ֆերմենտի շնորհիվ։ Պրոցեսը կոչվում է ալկոհոլային ֆերմենտացում։
Որոշ այլ միկրոօրգանիզմներում և կաթնասունների մկաններում թթվածնի բացակայության պայմաններում պիրուվատը ջրածնի ընդունիչ է հանդիսանում և լակտատ դեհիդրոգենազ ֆերմենտի միջոցով վերածվում է '''լակտատի։''' Նորից, NAD է առաջանում, և գլիկոլիզը շարունակվում է։ Այս ուղին կոչվում է լակտատային ֆերմենտացում։
Այսպիսով՝ անաէրոբ շնչառության արդյունքում գլիկոլիզի մասնակցած մեկ մոլեկուլ գլյուկոզից առաջանում է 2 մոլեկուլ ԱԵՖ"
===== Որոշ եզրակացություններ =====
| |||