«Եգիպտոս»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 463.
[[Պատկեր:Nubar Pasha.JPG|մինի|[[Նուբար Փաշայի հուշարձան (Եգիպտոս)|Նուբար Փաշաի արձանը Ալեքսանդրիայում]]]]
 
== Ժողովրդագրություն ==
Եգիպտոսը արաբական աշխարհի ամենամեծ բնակչություն ունեցող երկիրն է և երրորդը՝ Աֆրիկա աշխարհամասում՝ 2017 թվականի դրությամբ ունենալով 95 միլիոն բնակիչ<ref name="popclock">{{cite web |url=http://www.capmas.gov.eg/?lang=2 |title=Population Clock |date=27 April 2013 |publisher=[[Central Agency for Public Mobilization and Statistics]] |accessdate=27 April 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130117121826/http://capmas.gov.eg/?lang=2 |archive-date=17 January 2013 |url-status=live }}</ref>։ Բնակչությունը կտրուկ աճ է ունեցել 1970-ից մինչև 2010 թվականների միջակայքում՝ բժշկության զարգացման և գյուղատնտեսության արտադրողականության աճի հետ կապված<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/in_depth/6496585.stm |title=The limits of a Green Revolution? |work=BBC News |date=29 March 2007 |accessdate=25 August 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728055441/http://news.bbc.co.uk/2/hi/in_depth/6496585.stm |archive-date=28 July 2011 |url-status=live }}</ref>, ինչը Կանաչ հեղափոխության շնորհիվ էր<ref>{{cite web|author=8 April 2000 by admin |url=http://www.foodfirst.org/media/opeds/2000/4-greenrev.html |title=Food First/Institute for Food and Development Policy |publisher=Foodfirst.org |date=8 April 2000 |accessdate=25 August 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090714215036/http://www.foodfirst.org/media/opeds/2000/4-greenrev.html |archivedate=14 July 2009 |df= }}</ref>։ Եգիպտոսի բնակչությունը գնահատվել է 3 միլիոն, երբ Նապոլեոնը զավթել է երկիր 1798 թվականին<ref>{{cite web |url=http://countrystudies.us/egypt/55.htm |title=Egypt – Population |publisher=Countrystudies.us |accessdate=8 February 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130117011712/http://countrystudies.us/egypt/55.htm |archive-date=17 January 2013 |url-status=live }}</ref>։
 
Եգիպտոսի բնակիչները մեծապես ուրբանիզացված են, հիմնականում կենտրոնացած են Նեղոսի երկայնքով (Կահիրե, Ալեքսանդրիա), դելտայում և Սուեզի ջրանցքի մոտ։ Եգիպտացիները ժողովրդագրական առումով բաժանվում են երկու խմբի. նրանք, ովքեր հիմնականում ապրում են քաղաքային կենտրոններում և ֆելլահներում, և ագարակատերեր, որոնք բնակվում են գյուղական համայնքներում։ Բնակեցված տարածքը կազմում է ընդամենը [http://citypopulation.de/Egypt-Cities.html 77,041 կմ²], որի համաձայն ֆիզիոլոգիական խտությունը կազմում է յուրաքանչյուր քառակուսի կիլոմետրում 1,200 մարդ, ինչը հավասարազոր է Բանգլադեշի ցուցանիշին։
 
Արտագաղթը սահմանափակվել է [[Գամալ Աբդել Նասեր|Նասերի]] կառավարման շրջանով, հազարավոր եգիպտացի մասնագետներ ուղարկվել են արտասահման Արաբական սառը պատերազմի կոնտեքստում<ref>{{Cite journal|last=Tsourapas|first=Gerasimos|date=2 July 2016|title=Nasser's Educators and Agitators across al-Watan al-'Arabi: Tracing the Foreign Policy Importance of Egyptian Regional Migration, 1952–1967|journal=British Journal of Middle Eastern Studies|volume=43|issue=3|pages=324–341|doi=10.1080/13530194.2015.1102708|issn=1353-0194|url=https://eprints.soas.ac.uk/21822/1/s1-ln210934022089525479-1939656818Hwf-2143436348IdV150395290621093402PDF_HI0001.pdf|access-date=7 July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20180720132456/http://eprints.soas.ac.uk/21822/1/s1-ln210934022089525479-1939656818Hwf-2143436348IdV150395290621093402PDF_HI0001.pdf|archive-date=20 July 2018|url-status=dead}}</ref>։ Եգիպտական էմիգրացիան ազատականացվել է 1971 թվականին՝ Սադաթի նախագահության ընթացքում՝ հասնելով ռեկորդային ցուցանիշների 1973 թվականի նավթի ճգնաժամից հետո<ref>{{Cite journal|last=Tsourapas|first=Gerasimos|date=10 November 2015|title=Why Do States Develop Multi-tier Emigrant Policies? Evidence from Egypt|journal=Journal of Ethnic and Migration Studies|volume=41|issue=13|pages=2192–2214|doi=10.1080/1369183X.2015.1049940|issn=1369-183X|url=https://eprints.soas.ac.uk/20161/1/CJMS_A_1049940.pdf}}{{Dead link|date=December 2019 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>։ 2,7 միլիոն եգիպտացիներ ապրում են արտերկրում։ Եգիպտացի արտագաղթյալների մոտ 70%-ն ապրում է արաբական երկրներում (923,600՝ [[Սաուդյան Արաբիա]]յում, 332,600-ը՝ [[Լիբիա]]յում, 226,850՝ [[Հորդանան]]ում, 190,550՝ [[Քուվեյթ]]ում և մոտակա տարածքներում)։ Մնացած 30%-ը մեծամասամբ բնակվում է [[Եվրոպա]]յում և [[Հյուսիսային Ամերիկա]]յում (318,000՝ [[ԱՄՆ]], 110,000՝ [[Կանադա]] և 90,000՝ [[Իտալիա]])<ref name="IOMEgypt">{{cite journal|url=http://www.egypt.iom.int/Doc/IOM%20Migration%20and%20Development%20in%20Egypt%20Facts%20and%20Figures%20(English).pdf|publisher=International Organization for Migration|title=Migration and Development in Egypt: Facts and Figures|year=2010|accessdate=21 July 2010|ref=harv|journal=|archive-url=https://web.archive.org/web/20110205011709/http://www.egypt.iom.int/Doc/IOM%20Migration%20and%20Development%20in%20Egypt%20Facts%20and%20Figures%20(English).pdf|archive-date=5 February 2011|url-status=live}}</ref>։ Ոչ արաբական երկրներ արտագաղթի գործընթացը սկսվել է 1950-ական թվականներից<ref>{{Cite book|title=From Egypt to Europe : globalisation and migration across the Mediterranean|last=Simona.|first=Talani, Leila|date=1 January 2010|publisher=Tauris Academic Studies|oclc=650606660}}</ref>։
== Հայերը Եգիպտոսում ==
Եգիպտոսում հայերը հաստատվել են դեռևս մեր թվարկությունից շատ առաջ։ 1947-1948 թվականներին ավելի քան 3.5 հազար եգիպտահայեր ներգաղթել են Հայաստան։ Այժմ եգիպտոսում ապրում 6 հազար հայ, որոնք կենտրոնացած են ԿահիրեյումԿահիրեում և Ալեքսանդրիայում։ Նրանք միշտ էլ գնահատելի դեր են կատարել Եգիպտոսի քաղաքական, ռազմական, տնտեսական և մշակութային կյանքւմ։ Եգիպտոսի համայնքի կյանքում նշանակալի ավանդ ունի Նուբարյան գերդաստանը (Նուբար փաշա Նուբարյան, Պողոս փաշա Նուբարյան)։ Նուբար փաշա Նուբարյանը զբաղվել է Եգիպտոսի հայ գաղութի հարցերով, մշակելօրենսդրական բարեփոխումներ, նպաստել և դրամական միջոցեր է տրամադրել հայ պարբերականների հրատարակման, դպրոցների հիմնադրման համար, վարել բարձր պաշտոններ (Արտաքին գործերի նախարար, վարչապետ)։ Ալեքսանդրիայում կանգնեցված է Նուբար փաշայի արձանը (1904 թ.) նրա անունով կոչվել ենփողոցներ Կահիրեյում և Ալեքսանդրիայում։ Պողոս փաշա Նուբարյանի նախաձեռնությամբ հիմնվել է Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միությունը- ՀԲԸՄ (1906 թ.) բացվել բազմաթիվ մշակութային կենտրոններ, ֆինանսավորել է օտար երկրներից հայրենադարձող հայերի համար Երևանի մոտակայքում ավանի կառուցումը, որը նրա անունով է կոչվել Նուբարաշեն։ Հայաստանյայց առաքելական եկեղեցու Եգիպտոսի թեմը կազմավորվել է 1825 թվականին (առաջնորդանիսի Կահիրեյի Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցին է)։ Ներկայումս գործում են հայկական 6 եկեղեցի, ազգային 3 վարժարան, մշակութային, բարեգործական և մարզական միություններ։
 
== Տես նաև ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Եգիպտոս» էջից