«Կրոնի փիլիսոփայություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
'''Կրոնի փիլիսոփայություն''', [[Կրոն|կրոնի]], նրա բնության կոնցեպտուալիզացիայի և գործառույթների, ինչպես նաև Աստվածության[[Աստված|Աստծո]] գոյության փիլիսոփայական հիմնավորումների, նրա բնության և աշխարհի և մարդու նկատմամբ վերաբերմունքի փիլիսոփայական դատողությունների ամբողջություն. նեղ իմաստով՝ աստվածայնության և կրոնի մասին բռնագրավված ինքնավար փիլիսոփայական հիմնավորում, [[Փիլիսոփայություն|փիլիսոփայության]] հատուկ տեսակ<ref name="Kimilev">Современная западная философия: Словарь / Сост.: Малахов В. С., Филатов В. П. — М.: [[Политиздат]], 1991. — 414 с.</ref>։ Կրոնի փիլիսոփայության նպատակն է «բացահայտել կրոնի էությունը»{{sfn|Копцева|1999|с=6|loc=Философия религии — это теоретическое исследование, целью которого служит раскрытие сущности религии}}։
 
== Պատմություն ==
Չնայած, որ տերմինը մինչև տասնիններորդ դարն ընդհանրապես չի օգտագործվել<ref>Wainwright, WJ., [https://books.google.com/books?...#... ''The Oxford Handbook of Philosophy of Religion''], Oxford Handbooks Online, 2004, p. 3. "The expression “philosophy of religion” did not come into general use until the nineteenth century, when it was employed to refer to the articulation and criticism of humanity's religious consciousness and its cultural expressions in thought, language, feeling, and practice."</ref>, կրոնի մասին ամենավաղ խիստ փիլիսոփայական աշխատությունները կարելի է գտնել հինդուիստական Ուպանիշադներում։[[Ուպանիշադներ|Ուպանիշադներում]]։ Մոտավորապես նույն ժամանակ [[Դաոսականություն|դաոսիզմի]] և [[Կոնֆուցիականություն|կոնֆուցիականության]] աշխատանքը մասնավորապես վերաբերում էր կրոնական հասկացությունների մասին դատողություններին:
 
== Մեթոդաբանություն ==
'''Կրոնի փիլիսոփայությունը լայն իմաստով''' գոյություն ունի այնքանով, որքան փիլիսոփայությունը, որպես ամբողջություն, որպես հոգևոր մշակույթի մաս: Այս դեպքում կարող են օգտագործվել տարբեր փիլիսոփայական հասկացություններ` [[նատուրալիզմ]], նյութապաշտություն[[մատերիալիզմ]], էկզիստենցիալիզմ[[էքզիստենցիալիզմ]], [[ֆենոմենոլոգիա]], [[պրագմատիզմ]], [[պոզիտիվիզմ]], [[լեզվական փիլիսոփայություն]], [[հոգեվերլուծություն]] և այլն:
 
'''Նեղ իմաստով կրոնի փիլիսոփայությունը''' Աստծո/աստվածության և կրոնի ([[Պլատոն|Պլատոնի]], Ակվինսկու[[Թովմա Աքվինացի|Աքվինացու]], [[Բենեդիկտ Սպինոզա|Բենեդիկտոս Սպինոզի]], Իմմանուել[[Իմանուիլ Կանտ|Իմանուիլ Կանտի]], [[Գեորգ Վիլհելմ Ֆրիդրիխ Հեգել|Գ.Ֆ. Վ. Հեգելի]] և այլն) մասին ինքնավար փիլիսոփայական դատողությունն է: Սա կրոնի փիլիսոփայությունը մոտեցնում է պատմության փիլիսոփայությանը։
 
Փիլիսոփա և մշակութաբան Ն․ Պ․ Կոպցևան նշում է, որ․<blockquote>Ի տարբերություն գիտելիքների այլ ոլորտների, կրոնի փիլիսոփայությունն ի սկզբանե ներառում է բավականին բարդ խնդրահարույց՝ կապված այն դիրքի հետ, որը իրենք հետազոտողները ունեն կրոնի նկատմամբ որպես ուսումնասիրության առարկա: Դժվարությունը կայանում է նրանում, որ կրոնը դիտվում է որպես օբյեկտիվ առարկա, որը կապված չէ հենց ուսումնասիրության հետ{{sfn|Копцева|1999|с=6-7}}։</blockquote> Նա առանձնացնում է հետևյալ հետազոտական տեսակետները{{sfn|Копцева|1999|с=6-7}}․
 
# '''Կրոնը, որպես միայն ուսումնասիրության օբյեկտ.''' Նրա էությունը կարող է հասկանալ միայն քննադատական միտքը, իսկ կրոնի նկատմամբ առկա սուբյեկտիվ հետաքրքրությունը հաշվի չի առնվում։ Այս մոտեցման օրինակ կարող է ծառայել Ի․ Կանտի կրոնի տեսությունը և ավելի ուշ առաջացած կրոնի գիտական ուսումնասիրությունը
# '''Կրոնը անմիջականորեն կապված է այն ճանաչողների հետ․''' Այս դեպքում միայն այն մարդը, որը հավատացյալ է և ունի կրոնական փորձ, կարող է հասկանալ կրոնի էությունը։ Այս մոտեցման օրինակ է [[Ֆրիդրիխ Շլայերմախեր|Ֆ. Շլեյերմախերի]] կրոնի տեսությունը:
# '''Կրոնը դիտարկվում է դրա հետ անմիջական կապ ունենալու միջոցով քննադատական մտքի միջնորդություն․''' Այս դեպքում վերանայվում են մինչ այդ գոյություն ունեցող կրոնի ձևերը և եզրակացություններ են արվում «նոր, ավելի ժամանակակից ձևերի» անխուսափելի առաջացման մասին։