|
Գոնդվանի օրդովիկում, շարժվելով դեպի հարավ, դուրս է եկել Հարավային աշխարհագրական բևեռի շրջան (այժմ դա Աֆրիկայի հյուսիս-արևմտյան հատվածն է) ։ Տեղի է ունեցել պարզապես-Ֆարալոն օվկիանոսային լիտոսֆերային սալիկի (և, հավանաբար, պարզ-Խաղաղօվկիանոսյան սալիկի) տեղադրումը Գոնդվանի սալիկի հյուսիսային ծայրամասում: Սկսվել է Բալթիկ վահանի, մի կողմից, և Կանադա-Գրենդլանդական միասնական վահանի միջև տեղակայված պարզ Ատլանտյան խրամատի (Յապետուս) կրճատումը, մյուս կողմից՝ նաև օվկիանոսային տարածքի կրճատումը: Ամբողջ հորդովիկան տեղի է ունենում օվկիանոսային տարածքների կրճատում և Եզրային ծովերի փակում մայրցամաքային հատվածների միջև՝ Սիբիրյան, Պրոտո-ղազախական և չինական: Պալեոզոյում (մինչև սիլուր-Դևոնի սկիզբը) շարունակվել է Շոտլանդական ծալվածքը:Տիպիկ կալեդոնիդները պահպանվել են բրիտանական կղզիներում, Սկանդինավիայում, Հյուսիսային և Արևելյան Գրենլանդիայում, Կենտրոնական Ղազախստանում և Հյուսիսային Թիան-Շանայում, Հարավ-Արևելյան Չինաստանում, Արևելյան Ավստրալիայում, Կորդիլյերայում, Հարավային Ամերիկայում, Հյուսիսային Ապալաչում, միջին Թիան-Շանայում և այլ ոլորտներում։ Արդյունքում, սիլուրիի շրջանի վերջում երկրային մակերեւույթի ռելիեֆը դարձավ վսեմ և հակապատկեր, հատկապես հյուսիսային կիսագնդում գտնվող մայրցամաքներում:Վաղ Դևոնում տեղի է ունենում պարզապես Ատլանտյան խոռոչի և եվրո-ամերիկյան մայրցամաքի ձեւավորման փակումը, ներկայիս Սկանդինավիայի և Արևմտյան Գրենլանդիայի տարածքում Պրո-Եվրոպական մայրցամաքի և Հյուսիսամերիկյան Պրո-ամերիկյան մայրցամաքի բախման հետևանքով: Վաճառքի ժամանակ գնած սնդուկում օֆսեթ Գոնդվանի շարունակվում է, ինչի արդյունքում Հարավային բևեռը դառնում է հարավային ոլորտում ժամանակակից Աֆրիկայի, ինչպես հնարավոր է, և ներկայիս Հարավային Ամերիկայի։ Այդ ժամանակաշրջանը ձևավորվել է օվկիանոսի խորքում ՝ Գոնդվանայի և հասարակածային գոտու երկայնքով մայրցամաքների միջև, գոյացել են երեք ամբողջությամբ օվկիանոսային սալեր ՝ քուլա, Ֆարալոն և Խաղաղօվկիանոսյան (որը սուզվել է Գոնդվանայի ավստրալա-Անտարկտիկական ծայրամասի տակ) [1] [2] ։<ref name="Дрейф материков и климаты Земли" /><ref name="ВСГАО">{{cite web|url=http://kafgeo.igpu.ru/web-text-books/geology/r5-2.htm|title=5.2. Фанерозой: Палеозойская и мезозойская эры в истории Земли|publisher=Кафедра географии, природопользования и туризма ВСГАО|accessdate=2012-07-16|archiveurl=https://www.webcitation.org/69gYodPzF?url=http://kafgeo.igpu.ru/web-text-books/geology/r5-2.htm|archivedate=2012-08-05|deadlink=yes}}</ref>.
В [[Ордовикский период|ордовик]]е Гондвана, двигаясь на юг, вышла в район [[Южный полюс|Южного географического полюса]] (сейчас это северо-западная часть [[Африка|Африки]]). Происходило поддвигание океанической литосферной [[плита Прото-Фараллон|плиты Прото-Фараллон]] (и вероятно [[Прото-Тихоокеанской плита|Прото-Тихоокеанской плиты]]) под северную окраину Гондванской плиты. Началось сокращение Прото-Атлантической впадины ([[Япетус]]), расположенной между [[Балтийский щит|Балтийским щитом]], с одной стороны, и единым [[Канадский щит|Канадо-Грендландским щитом]] — с другой стороны, а также сокращение океанического пространства. В течение всего ордовика происходит сокращение океанических пространств и закрытие краевых морей между материковыми фрагментами: Сибирским, Прото-Казахстанским и Китайским. В палеозое (вплоть до [[силур]]а — начала [[Девонский период|девона]]) продолжалась [[Каледонская складчатость]]. Типичные каледониды сохранились на [[Британские острова|Британских островах]], [[Скандинавия|Скандинавии]], Северной и Восточной [[Гренландия|Гренландии]], в [[Центральный Казахстан|Центральном Казахстане]] и [[Северный Тянь-Шань|Северном Тянь-Шане]], в [[Юго-Восточный Китай|Юго-Восточном Китае]], в Восточной [[Австралия (континент)|Австралии]], в [[Кордильеры|Кордильерах]], [[Южная Америка|Южной Америке]], Северных [[Аппалачи|Аппалачах]], Срединном Тянь-Шане и других областях. В результате рельеф земной поверхности в конце силурийского периода стал возвышенным и контрастным, особенно на континентах, расположенных в [[Северное полушарие|Северном полушарии]]. В раннем девоне происходит закрытие [[Япетус|Прото-Атлантической впадины]] и образования [[Лавруссия|Евро-Американского материка]], в результате столкновения Про-Европейского материка с Про-Северо-Американским в районе нынешней Скандинавии и Западной Гренландии. В девоне смещение Гондваны продолжается, в результате Южный полюс оказывается в южной области современной Африки, а возможно и нынешней Южной Америки. В этот период сформировалась впадина [[Тетис (океан)|океана Тетис]] между Гондваной и материками вдоль экваториальной зоны, образовались три целиком океанические плиты: [[Плита Кула|Кула]], [[Плита Фараллон|Фараллон]] и [[Тихоокеанская плита|Тихоокеанская]] (которая погружалась под Австрало-Антарктическую окраину Гондваны)<ref name="Дрейф материков и климаты Земли" /><ref name="ВСГАО">{{cite web|url=http://kafgeo.igpu.ru/web-text-books/geology/r5-2.htm|title=5.2. Фанерозой: Палеозойская и мезозойская эры в истории Земли|publisher=Кафедра географии, природопользования и туризма ВСГАО|accessdate=2012-07-16|archiveurl=https://www.webcitation.org/69gYodPzF?url=http://kafgeo.igpu.ru/web-text-books/geology/r5-2.htm|archivedate=2012-08-05|deadlink=yes}}</ref>.
|
