«Ավիշ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
ուղղում |
|||
Տող 1.
[[Պատկեր:Illu lymph capillary de.png|thumb|250px|right|Ավշաշրջանառություն]]
[[Պատկեր:Lymphatic system.png|thumb|right|Ավշային անոթներ]]
[[Պատկեր:Illu lymph node structure de.png|thumb|right|Ավշային հանգույց]]
[[Պատկեր:Homa limfo 001.jpg|thumb|Ավիշ]]
'''Ավիշ''' ({{lang-lat|lympha}}՝ մաքուր ջուր), մարդու օրգանիզմի ներքին միջավայրի բաղադրիչ, հեղուկ շարակցական [[հյուսվածք]]ի
Միջբջջային հեղուկից [[ջուր]]ը և որոշ նյութեր անարգել անցնում են [[հյուսվածք]]ներում սկիզբ առնող ավշային մազանոթների մեջ և վերածվում ավշի։
▲'''Ավիշ''' ({{lang-lat|lympha}}՝ մաքուր ջուր), հեղուկ շարակցական [[հյուսվածք]]ի տարատեսակ։
== Հիմնական տեղեկություններ ==▼
== Հիմնական գործառույթներ ==
▲Միջբջջային հեղուկից [[ջուր]]ը և որոշ նյութեր անարգել անցնում են [[հյուսվածք]]ներում սկիզբ առնող ավշային մազանոթների մեջ և վերածվում ավշի։ Ավիշը կաթնասպիտակավուն հեղուկ է։ Նրա բաղադրության մեջ կան [[ամինաթթու]]ներ, [[սպիտակուց]]ներ, ածխաջրեր, [[ճարպ]]եր, հանքային աղեր, կենսաբանորեն ակտիվ նյութեր, նյութափոխանակության արգասիքներ։ Սակայն սպիտակուցների պարունակությունը ավշի մեջ 3-4 անգամ փոքր է, քան արյան մեջ։ Ավշի մեջ կան նաև լեյկոցիտներ, որոնք վնասազերծում են նրա մեջ թափանցած օտարածին մասնիկները և թունավոր նյութերը։ Տարբեր [[օրգան]]ներից հոսող ավշի բաղադրությունը միանման չէ։ Օրական արյան մեջ է ներթափանցում 2-3 լ ավիշ։
Ավշի գործառույթը [[սպիտակուցներ|սպիտակուցների]], [[Ջուր|ջրի]], [[Աղեր (քիմիա)|աղերի]], [[Տոքսիններ|տոքսինների]] ու [[մետաբոլիտներ|մետաբոլիտների]] վերադարձն է հյուսվածքներից արյան մեջ։ Մարդու օրգանիզմը պարունակում է 2-4 լիտր ավիշ։ [[Ավշային համակարգ]]ը մասնակցում է իմունիտետի ստեղծմանը, հիվանդածին [[Մանրէներ|մանրէներից]] և [[Վիրուսներ|վիրուսներից]] պաշտպանելուն։ Ջրազրկման ու [[իմունիտետ|իմունիտետի]] պաշտպանական ուժերի ընդհանուր թուլացման ժամանակ հնարավոր է [[Մակաբուծություն|մակաբույծների]] (պարզագույն օրգանիզմներ, [[բակտերիաներ]], վիրուսներ, սնկեր և այլն) տարածումն ավշային անոթներով, որը կոչվում է վարակի տարածում ավշային ճամապարհով։
▲Հիմնական տեղեկություններ
Ավշի հիմնական գործառույթներն են<ref>{{публикация|книга |автор=Билич |автор имя=Г. Л.|заглавие=Анатомия |том=3 |издательство=Оникс 21 век|год=2002|страниц=864|isbn=}}</ref>՝
▲Սա թափանցիկ մածուցիկ անգույն հեղուկ է, որը էպրոցիտները պարունակում է մեծ թվով լիմֆոցիտներ։ Ավիշ, ներքևից ձեռքի և ոտքի մատերի ծայրերից մինչև կրծքային ավշային հոսք։ Ավշային հեղուկը շարժվում է մկանների կծկման և ավշային հանգույցներում փականների առկայության շնորհիվ, որոնք արգելում են ավշի հետ հոսքը։ Մազանոթներից ավիշը անցնում է ավշային անոթներ, իսկ հետո հոսքեր և ծորաններ, ձախից կրծքային հուն ամենամեծ ծորան, ձախ գանգուղեղային ենթաանրակային ծորանը, աջից ավշային հուն, աջ գանգուղեղային և ենթաանրակային ծորաններ։ Հուներն ու ծորաններն բացվում են խոշոր պարանոցային երակների մեջ, իսկ այնուհետև վերին սիներակ։ Ավշային անոթներում կան ավշային հանգույցներ, որոնք կատարում են իմունային և պատնեշային գործառույթ։
* Միջբջջային տարածությունից էլեկտրոլիտների, սպրտակուցները և ջուրը վերադարձ արյան մեջ,
(Մետաբոլիկ գործառույթ): Իրականացնւմ են հյուսվածքներից էրիթրոցիտների հեռացումը, որոնք այնտեղ կուտակվում են վնասվածքներից հետո, ինչպես նաև թույների և բակտերիների վնասազերծումը (պաշտպանական գործառույթ):▼
հիդրոստատիկ ճնշումը ա տարբեռաջանում է սրտի կծկումների պատճառով, որը ջուրը դուրս է մղում անոթներից: Ջրային պոտենցիալը առաջանում է լուծույթների քիչ քանակության պատճառով, որոնք անցնում են մազանոթներով: Հեղի այսպիսի կուտակման պատճառով առաջանում է օսմոտիկ ճնշում: Ջուրը բարձր կոնցենտրացիյից անոթների արտաքին կողմից անցնում է ներսը՝ ցածր կոնցենտրացիայի մարզ, ձգվելով հավասարակշռության: Օսմոտիկ ճնշումը ջուրը նորից վերադարձնում է անոթներ: Քանի որ մազանոթներով արյունը անընդհատ հոսում են, հավսրակշռություն երբեք չի հաստատվում: Երկու ուժերի միջև հավասարակշրությունը տարբեր է մազանոթների տարբեր հատվածներում: Զարկերակային հատվածի վերջում մեծ է հիդրոստատիկ ճնշումը, այդ պատճառով ջուրը և մյուս լուծույթները անցնում են հյուսվածքային հեղուկի մեջ: Երակային հատվածի վերջում մեծ է օսմոտիկ ճնշումը, այդ պատճառով նյութերն անցնում են մազանոթներ: Այս տարբերությունը բացատրվում է արյան հոսքի ուղղությամբ և լուծույթներում հավասարակշրության բացակայությամբ:
▲Միջբջջային տարածությունից էլեկտրոլիտները, սպրտակուցները և ջուրը վերադարձնումէ արյան հուն, ապահովում է առավել կենտրոնացվեծ մեզի ձևավորումը (նորմալ ավշագոյացման դեպքում), բազմաթիվ նյութերի տեղափոխումը, որոնք ներծծվում են մարսողական համակարգում, ընդ որում ճարպերի՝ առանձին փերմենտներ (օրինակ՝ լիպազան և հիստամինազան), կարող են արյան մեջ անցնել միայն ավշային համակարգի միջոցով:
▲(Մետաբոլիկ գործառույթ): Իրականացնւմ են հյուսվածքներից էրիթրոցիտների հեռացումը, որոնք այնտեղ կուտակվում են վնասվածքներից հետո, ինչպես նաև թույների և բակտերիների վնասազերծումը (պաշտպանական գործառույթ):
-->
Տող 34 ⟶ 27՝
== Ավշաշրջանառություն ==
Օրգանիզմում [[արյունատար համակարգ]]ից բացի գոյություն ունի ավշային համակարգ։ Այն սկսվում է [[օրգան]]ներում փակ մազանոթների ճյուղավորված ցանցից, որոնց պատերը օժտված են բարձր թափանցելությամբ։ Ձեզ արդեն հայտնի է, որ ավիշը առաջանում է [[հյուսվածք]]ային հեղուկից և շարժվում է ավշային անոթներով և լցվում արյան մեջ։ Ավշի շարժման այս ուղին անվանում են '''ավշաշրջանառություն'''<ref>{{публикация|статья |автор имя=О. С. |автор=Курочкина |автор2 имя=В. Ф. |автор2=Байтингер |автор3 имя=А. В. |автор3=Дудников |часть=История развития методов визуализации лимфатических сосудов и узлов |заглавие=Анатомия лимфатического русла верхней конечности |подзаголовок=лимфодренаж от верхней конечности в норме и после подмышечной лимфодиссекции |ссылка=http://journals.tsu.ru/uploads/import/1721/files/07.pdf |издание=Вопросы реконструктивной и пластической хирургии |тип=журн |год=2018 |месяц=06 |номер=2 (65) |страницы=39—49|issn=1814-1471 |удк=611.423:616.423-089.85:611.971 |doi=10.17223/1814147/65/06}}</ref>։
Ավշային մազանոթներով ներթափանցված են բոլոր հյուսվածքներն ու օրգանները, բացառությամբ [[գլխուղեղ]]ի, [[ողնուղեղ]]ի, վերնա[[մաշկ]]ի, ոսկրային հյուսվածքի։ Ավշային մազանոթները միանալով առաջացնում են ավշային անոթներ, որոնց պատերին կան ավշի հետհոսքը արգելակող փականներ։ Ավիշը հոսում է շատ դանդաղ, ավշային խոշոր անոթներում նրա շարժման արագությունը կազմում է 0,25-0,3 մմ/վրկ։
| |||