«Մասնակից:Արսենյան Գոհար/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 10.
 
==Ծագումնաբանություն==
''Քիմիա'' բառը ծագում է ''ալքիմիա'' բառից, որը վերաբերում է առավել վաղ ժամանակաշրջանի գիտական այս ոլորտի գործունեությանը: Հնագույն ժամանակներում ալքիմիան ընդգրկում էր տարրերի ուսումնասիրությունը, մետալուրգիան, փիլիսոփայությունը, աստղաբաշխությունը, աստղագիտությունը, Միստիկանմիստիկան և բժշկությունը: Հաճախ այն համարում են գիտություն, որը փնտրում էր կապարը, կամ այլ մետաղներ, ոսկու վերափոխելու եղանակները<ref>{{cite web|url=http://www.alchemylab.com/history_of_alchemy.htm |title=History of Alchemy |publisher=Alchemy Lab |accessdate=2011-06-12}}</ref>, չնայած ալքիմիայի հետազոտություններն ընդգրկում էին ներկայիս քիմիայի շատ հարցեր, օրինակ՝ ջրի բաղադրության ուսումնասիրությունը, շարժման, աճի, վերափոխման, քայքայման երևույթների ուսումնասիրությունները: Բացի դրանից 4-րդ դարի սկզբին հույն եգիպտական ալքիմիկոս Զոսիմոսն ուսումնասիրում էր մարդու հոգին մարմնից զատելու, կամ կապելու երևույթները<ref>Strathern, P. (2000). ''Mendeleyev's Dream – the Quest for the Elements.'' New York: [[Berkley Books]].</ref>: Ալքիմիկներին ընդունված էր անվանել ''քիմիկներ (chemist'' ), իսկ քիմիկոսի գործունեության ոլորտն անվանելու համար "-ry" վերջածանցն ավելալացվել է ավելի ուշ ''(chemist<u>ry</u>'' )՝ քիմիա:
 
Ալքիմիա բառն առաջացել է արաբական ''al-kīmīā'' (الكیمیاء) բառից: Ըստ ծագման այդ բառը փոխառնվել է հունարեն χημία կամ χημεία բառերից<ref name=oed>"alchemy", entry in ''The Oxford English Dictionary'', J.A. Simpson and E.S.C. Weiner, vol. 1, 2nd ed., 1989, {{ISBN|0-19-861213-3}}.</ref><ref>p. 854, "Arabic alchemy", Georges C. Anawati, pp.&nbsp;853–885 in ''Encyclopedia of the history of Arabic science'', eds. Roshdi Rashed and Régis Morelon, London: Routledge, 1996, vol. 3, {{ISBN|0-415-12412-3}}.</ref>: Այն կարող է ունենալ եգիպտական ծագում, քանի որ հունարեն χημία բառն իր հերթին ծագում է Kemet բառից, որը Եգիպտոսի նախկին անվանումն է [[եգիպտերեն]] լեզվով<ref name=oed />: Մյուս կողմից ''al-kīmīā'' բառը հնարավոր է ծագել է ''χημεία''-ից, որը նշանակում է «միասին վերցրած»<ref>Weekley, Ernest (1967). Etymological Dictionary of Modern English. New York: Dover Publications. {{ISBN|0-486-21873-2}}</ref>:
Տող 134.
 
===Ռեակցիա===
{{Main|Քիմիական ռեակցիաներ}}Երբ քիմիական նյութը այլ նյութերի հետ փոխազդեցության արդյունքում փոխակերպվում է, ուրեմն տեղի է ունեցել քիմիական ռեակցիա: Հետևապես քիմիական ռեակցիան իրենից ներկայացնում է կոնցեպցիա, որը կապված է նյութի վարքագծի հետ, երբ այն նեղ կոնտակտի մեջ է գտնվում այլ նյութի հետ՝ խառնուրդի կամ լոծույթի ձևով, կամ երբ կա որևէ տիպի էներգիայի ազդեցություն: Ռեակցիային մասնակցող նյութերի միջև տեղի է ունենում որոշ էներգիայի փոխանակություն, ինչպես նաև միջավայրի հետ, որը հաճախ հանդիսանում է լաբորատոր փորձանոթը:
{{Main|Քիմիական ռեակցիաներ}}
<br />[[File:VysokePece1.jpg|thumb|right|During chemical reactions, bonds between atoms break and form, resulting in different substances with different properties. In a blast furnace, iron oxide, a [[chemical compound|compound]], reacts with carbon monoxide to form iron, one of the [[chemical element]]s, and carbon dioxide.]]
 
When a chemical substance is transformed as a result of its interaction with another substance or with energy, a chemical reaction is said to have occurred. A ''chemical reaction'' is therefore a concept related to the "reaction" of a substance when it comes in close contact with another, whether as a mixture or a [[solution]]; exposure to some form of energy, or both. It results in some energy exchange between the constituents of the reaction as well as with the system environment, which may be designed vessels—often [[laboratory glassware]].
 
Քիմիական ռեակցիաները կարող են հանգեցնել մոլեկուլի գոյացման, կամ դիսոցման, այսինքն՝ մոլեկուլների, որոնք քայքայվում են առաջացնելով երկու և ավել մոլեկուլներ, կամ ատոմների վերախմբավորմամբ մոլեկուլի ներսում կամ նրանց միջև: Քիմիական ռեակցիայի ժամանակ սովորաբար խզվում են կամ առաջանում նոր քիմիական կապեր: Օքսիդացումը, վերականգնումը, դիսոցումը, թթվահիմնային չեզոքացումը և մոլեկոլների վերախմբավորումն հանդիսանում են քիմիական ռեակցիաների ավելի հաճախ հանդիպող տեսակները:
 
Chemical reactions can result in the formation or [[dissociation (chemistry)|dissociation]] of molecules, that is, molecules breaking apart to form two or more molecules or rearrangement of atoms within or across molecules. Chemical reactions usually involve the making or breaking of chemical bonds. [[Redox|Oxidation, reduction]], [[dissociation (chemistry)|dissociation]], acid-base [[neutralization (chemistry)|neutralization]] and molecular [[rearrangement reaction|rearrangement]] are some of the commonly used kinds of chemical reactions.