«Յուպիտեր (դիցաբանություն)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
[{{Տեղեկաքարտ Դիցաբանական կերպար
[[Պատկեր:IngresJupiterAndThetis.jpg|thumb|right|«Յուպիտեր և Փետիդա» («Jupiter et Thétis»), Ժան Էնգր, [[1811]], յուղաներկ, 330×257 սմ:]]
| Անուն = Յուպիտեր
| Բնօրինակ գրաձև = Jupiter
| Անվան մեկնաբանում =
| Տիպ =
| Դիցաբանություն = Հին հռոմեական
| Սեռ =
| Կյանքի ժամանակաշրջան =
| Պատկեր = IngresJupiterAndThetis.jpg
| Պատկերի չափ =
| Պատկերի նկարագրում = [[Յուպիտեր և Փետիդա]]
| Հատկանիշներ = կայծակի, լույսի, հաղթանակի, անձրևի, բերքատվության ու որոտի աստված, աստվածների հայրը
| Անունը այլ լեզուներով =
| Հունական գրաձև =
| Լատինական գրաձև = Jupiter
| Այլ մշակությներում = [[Զևս]], [[Արամազդ]], [[Ահուրամազդա]]
| Վայր = [[Հռոմեական կայսրություն]]
| Զբաղմունք =
| Ծագում =
| Հիշատակումներ =
| Դինաստիա =
| Հայր =
| Մայր =
| Եղբայր =
| Քույր =
| Ամուսին = [[Յունոնա]]
| Զավակներ =
| Թաղման վայր =
| Կապված հասկացողություններ =
| Կապված իրադարձություններ =
| Կապված կերպարներ =
| Ատրիբուտներ =
| Բնորոշ գծեր =
| Վահանա =
| Մանտրա =
| Վիքիպահեստ =
}}
'''Յուպիտեր''', երկնքի հռոմեական աստվածություն. նույնացվել է [[Զևս]]ի հետ: Յուպիտերը նախ և առաջ լույսի աստվածն է. նրան հաճախ կոչել են Լյուցետիոս (Լուսատու), նա համարվել է երկնքի տերը, և, երբ հռոմեացիները ուզում էին ասել «բաց երկնքի տակ», նրանք ասում էին` «Յուպիտերի ներքո» («սուրբ Իովե»): Յուպիտերը համարվում էր անձրևի աստված. նրանից էր կախված հողագործին երաշտով հարվածելը կամ նրան բերք շնորհելը: Որոտը Յուպիտերի կամքի դրսևորումն է. կայծակի ընկած վայրը համարվում էր սրբազան: Հռոմեական կայսրության գլխավոր տաճարը '''Կապիտոլյան Յուպիտերի''' տաճարն էր: Յուպիտերի քրմերը եղել են [[ֆլամիններ]]ը: [[2-րդ դար|II]]-[[3-րդ դար|III]] դարերում Հռոմում բազմաթիվ արևելյան պաշտամունքների ներթափանցման կապակցությամբ, սկսեցին Յուպիտերի հետ նույնացնել սիրիական աստվածներին (Բաալներին): [[Անտոնիոսներ]]ի օրոք [[Կոմմագենե]]ի [[Դոլիքե]] քաղաքի [[Բաալ]]ի պաշտամունքը տարածվում է [[Հռոմ]], որտեղ Ավենտինյան բլրի վրա կառուցվում է '''Դոլիքեյան Յուպիտերի''' տաճարը: [[Հելիուպոլիս]] քաղաքի (այժմ` [[Բաալբեկ]]ը [[Լիբանան]]ում) Բաալը ստանում է '''Հելիուպոլիսյան Յուպիտերի''' անունը. նրա հոյակապ տաճարը վերականգնել է [[Անտոնիոս Պիոս]] կայսրը (այժմ վիթխարի ավերակներ): Յուպիտերի հետ հաճախ նույնացվել է եգիպտական [[Ամոն]] աստվածը: Յուպիտերին սկսեցին վերագրել [[Զևս]]ի մասին եղած բազմաթիվ հունական առասպելներ: Յուպիտերի պատկերումները չէին տարբերվում [[Զևս]]ի պատկերումներից: Այլաբանորեն, հեգնաբար, Յուպիտեր նշանակում է` գոռոզ, մեծամիտ, ամբարտավան մարդ: