«Արքեաներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Անցյալում արքեաները դասակարգվում էին [[բակտերիաներ]]ի հետ և անվանվում էին ''արքեոբակտերիա'' կամ ''մոներա'', սակայն այս դասակարգումը այժմ համարվում է հնեցած<ref>{{cite journal |author=Pace NR |title=Time for a change |journal=Nature |volume=441 |issue=7091 |page=289 |year=2006 |month=May |pmid=16710401 |doi=10.1038/441289a|bibcode = 2006Natur.441..289P }}</ref>։ Իրականում արքեաները ունեն առանձին անկախ էվոլյուցիոն պատմություն և կյանքի մյուս ձևերից տարբերվում են իրենց [[կենսաքիմիա]]յով։ Այս պատճառով արքեաները այժմ [[երեք դոմենային համակարգ]]ում առանձնացված են առանձին վերնաթագավորության մեջ։ Երեք դոմենային համակարգում տարբերում են ֆիլոգենետիկորեն առանձին 3 վերնաթագավորություններ՝ '''արքեաներ''', [[բակտերիաներ]] և [[էուկարիոտներ]]։ Իր հերթին արքեան բաժանվում է 4 տիպերի մեջ։ Այս խմբերից առավել լավ են ուսումնասիրված ''Crenarchaeota'' և ''Euryarchaeota'' տիպերը։ Արքեաների կարգաբանությունը դեռևս խրթին է, քանի որ տեսակների մեծամասնությունը լաբորատորիայում ուսումնասիրված չեն, այլ միայն նրանց [[նուկլեինաթթու]]ն հայտնաբերված է արտաքին միջավայրից վերցրած նմուշներում։

 

 

Սկզբնապես արքեաները դիտարկվել են որպես [[էքստրեմոֆիլ]]ներ, որոնք կարող են դիմակայել դաժան պայմաններին, ինչպիսին ջերմային աղբյուրներն են կամ աղի լճերը, սակայն արքեաներ հանդիպում են նաև [[հող]]ում, [[օվկիանոս]]ում, [[ճահիճն]]երում, մարդու [[հաստ աղի|հաստ աղում]] և [[պորտ]]ում<ref name=Dunn>{{cite web|last=Dunn|first=Rob|title=After 2 Years Scientists Still Can't Solve Belly Button Mystery, Continue Navel-Gazing|url=http://blogs.scientificamerican.com/guest-blog/2012/11/07/after-two-years-scientists-still-cant-solve-belly-button-mystery-continue-navel-gazing/|work=Guest Blog|publisher=Scientific American|accessdate=2013 թ․ հունվարի 16}}</ref>։ Արքեաները մեծաքանակ են օվկիանոսներում. [[պլանկտոն]]ում արքեաները կարող են լինել Երկրի վրա հանդիպող ամենաբազմաքանակ խմբերից մեկը։ Արքեաները կարևոր դեր են խաղում [[ածխածնի շրջապտույտ|ածխածնի]] և [[ազոտի շրջապտույտ]]ում։ [[Ախտածին]] կամ [[մակաբույծ]] արքեայի տեսակ դեռևս հստակ հայտնի չէ, արքեաները մեծամասամբ [[մուտուալիզմ|մուտուալիստ]] կամ [[կոմենսալիզմ|կոմենսալիստ]] են։