«Եվրոպական միություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

|below={{URL|europa.eu}}

}}

 

Այդ ակտով «Եվրոպական միություն» բարձրագույն կառույցը միավորվում էր և հիմնվում նախկինում գոյություն ունեցող եվրոպական երեք համայնքների վրա՝ Ածուխի և պողպատի եվրոպական միության, Ատոմային էներգիայի եվրոպական միության և Եվրոպական տնտեսական միության. դրանց ավելացվում էր նաև արտաքին միասնական քաղաքականությունը և քաղաքական ու իրավական համագործակցությունը՝ այսպիսով կազմելով մի բարդ համակարգ, որը հայտնի է որպես «երեք սյուներ»: Այնուամենայնիվ, 2009 թվականի դեկտեմբերի 1-ին [[Լիսաբոնի պայմանագիր|Լիսաբոնի համաձայնագրի]] ուժի մեջ մտնելով, Եվրոպական միությունը ամբողջությամբ, թեև որոշակի յուրահատկություններով, փոխարինեց Եվրոպական համայնքներին ու դրանով ստանձնեց իր եզակի իրավական կողմնորոշումը՝ որպես [[միջազգային իրավունք]]ի առարկա<ref>{{Cite web |url= http://europa.eu/lisbon_treaty/glance/external_relations/index_es.htm |title= Tratado de Lisboa: la Unión Europea en el Mundo |last= 2009 |author= Portal de la Unión Europea |access-date= 26 de octubre de 2011 |archive-url= https://web.archive.org/web/20111207212102/http://europa.eu/lisbon_treaty/glance/external_relations/index_es.htm |datearchivo= 7 de diciembre de 2011 }}</ref>:

Եվրոպական միությունը զարգացրել է իրավական ու քաղաքական` եվրոպական համայնքային աշխարհում եզակի մի համակարգ, որը ղեկավարվում է ներքին բարդ մեխանիզմներով ու ընթացակարգերով, որ պատմության ընթացքում ընդարձակվել ու զարգացում են ապրել մինչև ներկայիս կառավարման հիբրիդային, նմանը չունեցող համակարգի հաստատում, որը համախմբում է բազմակողմ համագործակցության տարրեր՝ ամուր կերպով ինստիտուցիոնալացված, հստակ վերազգային կողմնորոշման, որ ղեկավարվում են տարածքային ինտեգրման շեշտված դինամիկայով:

 

 

Եվրամիությունը խթանում է մայրցամաքային ինտեգրումը ընդհանուր քաղաքականության միջոցով, որն ընդգրկում է գործունեության տարբեր շրջանակներ՝ հիմքում հիմնականում տնտեսական, որոնք աստիճանաբար տարածվում են քաղաքական շրջանակների վրա<ref>{{Cite web |url= http://ec.europa.eu/policies/index_es.htm |title= Políticas |date= 4 de mayo de 2010 |author= Portal de la Comisión Europea |access-date=26 de octubre de 2010 }}</ref>: Ընդհանուր նպատակներին հասնելու համար միության երկրները վերջինիս վերապահում են որոշակի իրավասություններ՝ իրագործելով ընդհանուր կամ համօգտագործելի [[ինքնիշխանություն]], որը բացվում է համայնքային ալիքների միջոցով:

[[Լիսաբոնի պայմանագիր|Լիսաբոնի համաձայնագրի]] ուժի մեջ մտնելով՝ ԵՄ խորհրդանիշները՝ դրոշը, կարգախոսը, օրհներգը կամ Եվրոպայի օրը, օրենքով պարտադիր չեն, թեև բոլորն էլ կիրառության մեջ են: Չնայած սրան՝ անդամ տասնվեց երկրները իրենց հավատարմությունն են արտահայտել Եվրոպական միության խորհրդանիշների հանդեպ՝ համաձայնագրի հավելվածային մի հայտարարության մեջ<ref>{{Cite journal |title= Germany seeks to enshrine EU flag |url= http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2007/12/11/wflag111.xml |department= The Daily Telegraph |date=11 de diciembre de 2007 |access-date=9 de mayo de 2009 |language=inglés}}</ref><ref>{{Cite web |title= Final Act |url= http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cmsUpload/cg00015.en07.pdf |department= Council of the European Union |date=3 de diciembre de 2007 |access-date=1 de enero de 2013 |format=PDF |language=inglés}}</ref>:

 

*[[Եվրոպայի դրոշ|Եվրոպական միության դրոշը]] կամ Եվրոպայի դրոշը<ref>{{Cite web

|url= http://europa.eu/abc/symbols/emblem/index_es.htm

* Եվրոպական միության պաշտոնական կարգախոսն է՝ ''Միավորված բազմազանության մեջ''<ref>{{Cite web |url=http://europa.eu/abc/symbols/motto/index_en.htm |title=EUROPA - The EU at a glance - The symbols of the EU - United in diversity (EU's official website) |access-date=28 de octubre de 2011 |language=inglés}}</ref>: Դրա թարգմանությունները եվրոպական լեզուներով, ինչպես նաև լատիներեն տարբերակը՝ ''In varietate concordia'', որը նույնպես կիրառվում է<ref>{{Cite book |title=Eurodiversity: A Business Guide to Managing Difference |department=Butterworth-Heinemann |author=George F. Simons, Arjen Bos |isbn=0877193819}}</ref>, նույնական պաշտոնական կարգավիճակ ունեն: Եվրոպական կարգախոսն առաջին անգամ ընդունվել է 2000 թվականի մայիսին ոչ պաշտոնական մի գործընթացի միջոցով՝ մի մրցույթի, որին մասնակցեցին Եվրոպական միության այդ ժամանակվա անդամ 15 երկրներից 80.000 ուսանողներ՝ [[Գերմանիա]], [[Ավստրիա]], [[Բելգիա]], [[Դանիա]], [[Իսպանիա]], [[Ֆինլանդիա]], [[Ֆրանսիա]], [[Հունաստան]], [[Իռլանդիա]], [[Իտալիա]], [[Լյուքսեմբուրգ]], [[Նիդերլանդներ]], [[Պորտուգալիա]], [[Միացյալ Թագավորություն|Միացյալ թագավորություն]] և [[Շվեդիա]]<ref name="westfrance">{{Cite web |title=Une devise pour l'Europe |url=http://www.ouest-france.fr/dossiers/Europe_details_-Une-devise-pour-l-Europe_41273-841298_actu.Htm |access-date=17 de septiembre de 2011 |language=Francés}}</ref>:

* Եվրոպական միության օրհներգը կամ Եվրոպայի օրհներգը<ref name=himnoUE>''{{Cite web |url=http://europa.eu/abc/symbols/anthem/index_es.htm |title=El himno europeo |author=Portal de la Unión Europea |access-date=28 de octubre de 2011 |language=inglés}}</ref> ծագում է ''Ձոն ուրախության'' (գերմ.՝''An die Freude'' ) երկից՝ գրված [[Յոհան Ֆրիդրիխ Շիլլեր|Ֆրիդրիխ Շիլլերի]] կողմից 1785 թվականին: 1793 թվականին [[Լյուդվիգ վան Բեթհովեն]]ը ծանոթացավ գերմանացի գրողի ստեղծագործության հետ և այդ պահից սկսած արտահայտեց իր ոգեշնչումն ու ցանկությունը այն երաժշտության վերածելու հարցում: 1824 թվականի մայիսի 7-ին՝ 8-րդ սիմֆոնիայից տասը տարի անց, Բեթհովենը Վիեննայի կայսերական թատրոնում ներկայացնում է իր 9-րդ սիմֆոնիան, որի 4-րդ և վերջին հատվածը ներկայացնում են երգչախումբն ու մենակատարները՝ հիմնվելով ''Ձոն ուրախության'' երկի վրա: 1972 թվականին Եվրոպական խորհուրդը այդ ձոնը ընդունում է որպես օրհներգ<ref name=himnoUE />: Հետագայում Հերբերտ ֆոն Կարայանը դիմում է Եվրոպական խորհրդին՝ խնդրելով գրել գործիքային 3 մշակումներ դաշնամուրի, փողային գործիքների և սիմֆոնիկ նվագախմբի համար: Ի վերջո 1985 թվականին Եվրոպական միությունը ևս ընդունում է ձոնը որպես Միության օրհներգ, որն առաջին անգամ պաշտոնապես ներկայացվում է նույն տարվա մայիսի 29-ին<ref name=himnoUE />:

 

== Պատմություն ==

 

=== Նախադեպեր ===

[[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի ավարտից հետո Եվրոպան ավերված վիճակում էր<ref>{{Cite web |title=Cincuenta dates después |url=http://www.eltribuno.info/salta/73844-Cincuenta-anos-despues.note.aspx |access-date=16 de septiembre de 2011 |date=16 de septiembre de 2011}}</ref><ref>{{Cite web |title=Costes y consecuencias de la guerra |url=http://sgm.casposidad.com/ |access-date=16 de septiembre de 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110903064910/http://sgm.casposidad.com/ |datearchivo=3 de septiembre de 2011 }}</ref>: [[Գերմանիա]]ն ոչնչացված էր թե՛ մարդկային կյանքերի կորուստների և թե՛ նյութական վնասների առումով<ref>{{Cite web |title=Würth España |url=http://empresa.wurth.es/index.php?module=wurth |access-date=16 de septiembre de 2011 |author=Würth España |cita=Alemania devastada por la guerra}}</ref><ref>{{Cite news |title=Una galería berlinesa desvela raras imágenes aéreas de la ciudad devastada por la guerra |url=http://www.elpais.com/articulo/cultura/galeria/berlinesa/desvela/raras/imagenes/aereas/ciudad/devastada/guerra/elpepucul/20110506elpepucul_5/Tes |department=El País |date=6 de mayo de 2011 |access-date=16 de septiembre de 2011}}</ref>: Թեև [[Ֆրանսիա]]ն և [[Միացյալ Թագավորություն]]ը պաշտոնապես հաղթող դուրս եկան [[Գերմանիա]]յի հետ կոնֆլիկտում, սակայն երկու երկրներն էլ կարևոր կորուստներ ունեցան (թեև Գերմանիայից ավելի քիչ), որոնք ծանր ազդեցություն ունեցան դրանց տնտեսությունների ու համաշխարհային հեղինակության վրա: Ֆրանսիան և Միացյալ թագավորությունը [[նացիստական Գերմանիա]]յին պատերազմ հայտարարեցին 1939 թվականի սեպտեմբերին<ref>{{Cite web |title=Declaración de Guerra de Gran Bretaña (3-9-1939) |url=http://www.exordio.com/1939-1945/Sounds/gbdeclareswar.html |access-date=16 de septiembre de 2011}}</ref>: 1945 թվականի մայիսի 8-ին՝ հակամարտության ավարտից հետո գերմանական վարչակարգը կրեց պատերազմը սկսելու պատասխանատվությունը, քանի որ այն իր ընդլայնղոական քաղաքականության արդյունքում գրավել, իսկ որոշ դեպքերում՝ իրեն էր միացրել մայրցամաքի այլ երկրների տարածքներ: Գերմանիան, որ կորցրեց պատերազմից առաջ ունեցած տարածքների<ref>{{Cite web |title=Cambios político-territoriales |url=http://www.claseshistoria.com/1guerramundial/pazterritorios.htm |access-date=16 de septiembre de 2011 |cita=Alemania perdió amplias áreas, el 15,5 % del total de su territorio y el 10% de su población}}</ref> մի զգալի մասը, գրավվեց արտասահմանյան զորքերի կողմից, որոնք ամբողջ տարածքը բաժանեցին չորս մասի։ Համաձայնեցումը կատարվեց [[Յալթա|Յալթայի համաժողովի]] ժամանակ<ref name=Yalta>{{Cite web |title=La Conferencia de Yalta |url=http://www.historiasiglo20.org/GLOS/yalta.htm |access-date=31 de julio de 2013 |author=Juan Carlos Ocaña |date=2003}}</ref>:

 

 

 

 

Հայտարարությունը նախանշեց եվրոպական երկրների ինտեգրման սկիզբը<ref>{{Cite web |title=Los fundamentos que sustentan la integración europea |url=http://www.ucm.es/info/sdrelint/ficheros_aula/aula1110.pdf |access-date=31 de enero de 2012 |author=[[Rafael Calduch]]}}</ref>՝ որպես նախորդ ազգայնական միտումներին ու Եվրոպայի երկրների միջև լարված մրցակցությանը հակադրվող շարժում<ref name=FinGuerra>{{Cite web |title=La historia de la Unión Europea. La ciudadanía europea - Del fin de la guerra a la Declaración Schuman (1945-1950) |url=http://www.historiasiglo20.org/europa/anteceden2.htm |access-date=31 de enero de 2012 |author=Juan Carlos Ocaña}}</ref>։ Այս նոր իրականությունը մեծ հաշվով խթանվեց [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ին հաջորդած աշխարհում եվրոպական ավանդական գերակայության նպատակով, որը եվրոպացիներին հասկանալ ստվեց սեփական թուլությունը երկու նոր գերտերությունների առջև՝ [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|Միացյալ Նահանգների]] ու ԽՍՀՄ-ի, որոնք ավելի մեծ ուժ ունեին, քան եվրոպական հետերոգեն երկրների խումբը<ref name=FinGuerra />: Բացի այդ, կոնֆլիկտի հետևանքները նպաստեցին քաղաքացիների շրջանում ավելի ազատ ու ավելի արդար երկրամաս ստեղծելու ցանկությանը, որում երկրների միջև հարաբերությունները կզարգանային խաղաղ ճանապարհով, որպեսզի խուսափեին եվրոպական երկրների միջև նոր առճակատումներից<ref name=FinGuerra />:

 

=== ԵՄ-ն 21-րդ դարում՝ Ամստերդամից Լիսաբոն ===

1999 թվականին ուժի մեջ մտավ [[Ամստերդամ]]ի համաձայնագիրը: Վերջինս ներառում էր [[Ազատություն|ազատության]], ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների հանդեպ հարգանքի սկզբունքները՝ ներառյալ նաև կայուն զարգացման սկզբունքը<ref>{{Cite web |title=Derechos fundamentales y no discriminación |url=http://europa.eu/legislation_summaries/institutional_affairs/treaties/amsterdam_treaty/a10000_es.htm |access-date=13 de septiembre de 2011 |author=Tratado de Ámsterdam |cita=La ambición de los redactores del Tratado de Ámsterdam es confirmar formalmente el respeto de los derechos humanos. [...] Dispone que la Comunidad tenga por misión promover un desarrollo armonioso y equilibrado}}</ref><ref>{{Cite web |title=Tratado de Ámsterdam |url=http://www.europarl.europa.eu/topics/treaty/pdf/amst-es.pdf |access-date=27 de octubre de 2011 |author=Parlamento Europeo |date=2 de octubre de 1997 |cita=promover el progreso social y econömico de sus pueblos, teniendo en cuenta el principio de desarrollo sostenible}}</ref>: Երկու տարի անց ստորագրվեց [[Նիս]]ի պայմանագիրը, որն ուժի մեջ կմտներ 2003 թվականին<ref name="tratados" />: Մինչ այդ՝ 2002 թվականին երկարաձգվում է Ածուխի և պողպատի եվրոպական միության վավերականության ժամկետը (արդեն 50 տարի էր), իսկ դրա գործունեության շրջանակը ընդլայնվում է Եվրոպական համայնքի շրջանակներում<ref name="tratados" />:

 

 

2007 թվականի սկզբներին Եվրամիությանը միացան [[Ռումինիա]]ն և [[Բուլղարիա]]ն<ref name="ampliacion">{{Cite web |title=La historia de la Unión Europea |url=http://europa.eu/about-eu/eu-history/index_es.htm |access-date=31 de marzo de 2013 |author=Comisión Europea}}</ref>, մինչդեռ 2007 թվականի մարտի 25-ին (Հռոմի համաձայնագրի կնքման 50-ամյակին) եվրոպացի առաջնորդները պաշտոնապես վերջ դրեցին «արժևորման նոր փուլին»՝ կնքելով Բեռլինի հռչակագիրը<ref>{{Cite web |url= http://europa.eu/50/docs/berlin_declaration_es.pdf |title= Declaración con ocasión del quincuagésimo aniversario de la firma de los Tratados de Roma |date= 25 de marzo de 2007 |author= Consejo Europeo |author= El Portal de la Unión Europea |access-date=25 de junio de 2010 }}</ref>: Հռչակագրի նպատակն էր նոր խթան հաղորդել ինստիտուցիոնալ նոր համաձայնության փնտրմանը<ref>{{Cite web |title=Declaración de Berlín |url=http://europa.eu/50/docs/berlin_declaration_es.pdf |access-date=13 de septiembre de 2011 |date=25 de marzo de 2007 |cita=La Unión Europea es nuestra respuesta a ellos. Sólo unidos podemos preservar en el futuro nuestro ideal europeo de sociedad, en beneficio de todos los ciudadanos y las ciudadanas de la Unión Europea}}</ref>՝ նախքան 2009 թվականի եվրոպական ընտրություններն իրականացնելը<ref>{{Cite news |title=Los 27 firman la Declaración de Berlín y se comprometen a zanjar la crisis de la UE |url=http://www.elmundo.es/elmundo/2007/03/25/internacional/1174816903.html |department=El Mundo |date=25 de marzo de 2007 |access-date=13 de septiembre de 2011}}</ref>: Ուժի մեջ մտած լինելով արդեն 2007 թվականից՝ Եվրոպական խորհուրդը համաձայնվեց, որ Սահմանադրությունը ձախողվել էր, թեև առաջարկների մեծ մասը, որ ընդգրկում էր տեքստը, հետագայում ներառվեցին Միության համաձայնագրերի բարեփոխումների բաժնում՝ ի հակադրություն սահմանադրության, որը պատրաստվում էր փոխարինել նախորդ բոլոր պայմանագրերը: Այսպիսով՝ 2007 թվականի դեկտեմբերի 13-ին ստորագրվեց հայտնի [[Լիսաբոնի պայմանագիր|Լիսաբոնի համաձայնագիրը]]<ref>{{Cite web |url= http://www.elmundo.es/elmundo/2007/12/13/internacional/1197546933.html |title= La UE firma en Lisboa el tratado con el que busca superar su crisis |date= 13 de diciembre de 2007 |author= elmundo.es/agencias |author= www.elmundo.es |access-date=25 de junio de 2010 }}</ref>:

 

Այս համաձայնագրի նպատակն էր լավացնել Եվրամիության գործունեությունը Մաստրիխտի համաձայնագրի և Եվրոպական համայնքի սահմանադրական համաձայնագրի (Հռոմի համաձայնագիր) վերափոխման միջոցով<ref>{{Cite web |url= http://eur-lex.europa.eu/es/treaties/dat/12007L/htm/12007L.html |title= Diario Oficial n° C 306 de 17 de diciembre de 2007 |access-date= 9 de mayo de 2009 |publicación= eur-lex.europa.eu/ |archive-url= https://web.archive.org/web/20090309013821/http://eur-lex.europa.eu/es/treaties/dat/12007L/htm/12007L.html |datearchivo= 9 de marzo de 2009 }}</ref>: Լիսաբոնի համաձայնագրի բերած ամենակարևոր բարեփոխումներից էին Եվրամիության խորհրդի ընդունած որոշումների լճացման հավանականությունների կանխումը մեծամասնության քվեարկության միջոցով, ծանրակշիռ Եվրոպական խորհրդարանի ստեղծումը շնորհիվ ԵՄ խորհրդի համատեղ որոշումների ընթացակարգերի ընդլայնման, Եվրամիության՝ այն ժամանակ արդեն հնացած սյուների վերացումը և Եվրոպական խորհրդի նախագահի ու Միության արտաքին հարցերի ու անվտանգության քաղաքականության բարձր ներկայացուցչի պաշտոնների ստեղծումը, որը ԵՄ քաղաքականությանը համահնչություն և շարունակականություն կտար<ref name="MD">{{Cite web |url= http://www.magazine-deutschland.de/es/politica/union-europea/articulo/article/der-eu-reformvertrag-die-wichtigsten-neuerungen.html |title= El Tratado de Reforma de la UE – las principales novedades de un vistazo |access-date= 9 de mayo de 2009 |publicación= Magazine Deutschland |archive-url= https://web.archive.org/web/20100207010853/http://www.magazine-deutschland.de/es/politica/union-europea/articulo/article/der-eu-reformvertrag-die-wichtigsten-neuerungen.html |datearchivo= 7 de febrero de 2010 }}</ref><ref>{{Cite web |title=Principales novedades del Tratado de Lisboa: Podcast UE |url=http://ec.europa.eu/spain/sobre-la-ue/podcast/asuntos-institucionales/tratado-lisboa-novedades_es.htm |access-date=30 de enero de 2012 |author=Comisión Europa. Representación en España |date=15 de septiembre de 2010}}</ref>: Լիսաբոնի համաձայնագիրը, որ ուժի մեջ մտավ 2009 թվականի դեկտեմբերի 1-ին, անդամ երկրների համար նաև իրավականորեն շրջանառության մեջ դրեց ԵՄ հիմնարար իրավունքների փաստաթուղթը<ref name="MD" />:

 

== Աշխարհագրություն ==

Եվրամիությունը կազմված է եվրոպական 28 ազատ, ինքնավար երկրներից, որոնք հայտնի են որպես անդամ պետություններ<ref name="Mapa estados miembros"/>: Միությունը ստեղծվել է Արևելյան Եվրոպայի 6 երկրների կողմից (Ֆրանիսա, Գերմանիա, Իտալիա, Բելգիա, Նիդեռնալդներ և Լյուքսեմբուրգ) և ընդլայնվել է վեց անգամ եվրոպական աշխարհարգրության չորս կետերով մեկ: Ի տարբերություն [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|Միացյալ Նահանգների]]՝ Եվրամիության անդամ երկրներին չի պարտադրվում կառավարման հանրապետական ձև: Միությունը կազմված է 21 [[հանրապետություն]]ից և 7 [[միապետություն]]ից, որոնցից 6-ը [[թագավորություն]] են, իսկ մեկը՝ դքսություն ([[Լյուքսեմբուրգ]]):

 

|-bgcolor="#efefef"

| align="center" | {{Դրոշ|Գերմանիա}}

| [[Գերմանիա]]

| {{dts|25|03|1957}}

|-

| align="center" | {{Դրոշ|Ավստրիա}}

| [[Ավստրիա]]

| {{dts|1|01|1995}}

|-bgcolor="#efefef"

| align="center" | {{Դրոշ|Բելգիա}}

| [[Բելգիա]]

| {{dts|25|03|1957}}

|-

| align="center" | {{Դրոշ|Բուլղարիա}}

| [[Բուլղարիա]]

|{{dts|1|01|2007}}

|-

| align="center" | {{Դրոշ|Խորվաթիա}}

| [[Խորվաթիա]]

| {{dts|1|07|2013}}

|-bgcolor="#efefef"

| align="center" | {{Դրոշ|Դանիա}}

| [[Դանիա]]

| {{dts|1|01|1973}}

|-

| align="center" | {{Դրոշ|Սլովակիա}}

| [[Սլովակիա]]

| {{dts|1|05|2004}}

|-bgcolor="#efefef"

| align="center" | {{Դրոշ|Սլովենիա}}

| [[Սլովենիա]]

| {{dts|1|05|2004}}

|-

| align="center" | {{Դրոշ|Իսպանիա}}

| [[Իսպանիա]]

| {{dts|1|01|1986}}

|-bgcolor="#efefef"

| align="center" | {{Դրոշ|Էստոնիա}}

| [[Էստոնիա]]

| {{dts|1|05|2004}}

|-

| align="center" | {{Դրոշ|Ֆինլանդիա}}

| [[Ֆինլանդիա]]

| {{dts|1|01|1995}}

|-bgcolor="#efefef"

| align="center" | {{Դրոշ|Ֆրանսիա}}

| [[Ֆրանսիա]]

| {{dts|25|03|1957}}

|-

| align="center" | {{Դրոշ|Հունաստան}}

| [[Հունաստան]]

| {{dts|1|01|1981}}

|-bgcolor="#efefef"

| align="center" | {{Դրոշ|Հունգարիա}}

| [[Հունգարիա]]

| {{dts|1|05|2004}}

|-

| align="center" | {{Դրոշ|Իռլանդիա}}

| [[Իռլանդիա]]

| {{dts|1|01|1973}}

|-

| align="center" | {{Դրոշ|Լատվիա}}

| [[Լատվիա]]

| {{dts|1|05|2004}}

|-bgcolor="#efefef"

| align="center" | {{Դրոշ|Լիտվա}}

| [[Լիտվա]]

| {{dts|1|05|2004}}

|-bgcolor="#efefef"

| align="center" | {{Դրոշ|Մալթա}}

| [[Մալթա]]

| {{dts|1|05|2004}}

|-

| align="center" | {{Դրոշ|Նիդեռլանդներ}}

| [[Նիդեռլանդներ|Նիդերլանդներ]]

| {{dts|25|03|1957}}

|-bgcolor="#efefef"

| align="center" | {{Դրոշ|Լեհաստան}}

| [[Լեհաստան]]

| {{dts|1|05|2004}}

|-

| align="center" | {{Դրոշ|Պորտուգալիա}}

| [[Պորտուգալիա]]

| {{dts|1|01|1986}}

|-bgcolor="#efefef"

| align="center" | {{Դրոշ|Միացյալ Թագավորություն}}

| [[Մեծ Բրիտանիայի և Հյուսիսային Իռլանդիայի Միացյալ Թագավորություն]]

| {{dts|1|01|1973}}

|-

| align="center" | {{Դրոշ|Չեխիա}}

| [[Չեխիայի Հանրապետություն]]

| {{dts|1|05|2004}}

|-bgcolor="#efefef"

| align="center" | {{Դրոշ|Ռումինիա}}

| [[Ռումինիա]]

| {{dts|1|01|2007}}

|-

| align="center" | {{Դրոշ|Շվեդիա}}

| [[Շվեդիա]]

| {{dts|1|01|1995}}

 

==== Ծովից այն կողմ գտնվող շրջաններ ====

Կան անդամ պետությունների՝ ծովից այն կողմ գտնվող մի շարք տարածքներ, որոնք օրինականորեն Եվրամիության մաս են կազմում, սակայն ունեն որոշակի բացառություններ՝ կապված Եվրոպայից հեռու գտնվելու փաստի հետ: Այս շրջանները մասնակի են կիրառում ԵՄ օրենքը և որոշ դեպքերում շենգենյան գոտուց դուրս են գտնվում<ref name=RUP>{{Cite web |author=Comisión Europea |title=Política regional y regiones ultraperiféricas |url=http://ec.europa.eu/regional_policy/activity/outermost/index_es.cfm |date=23 de agosto de 2012}}</ref><ref>{{Cite web |author=Gobierno de Canarias |title=Estrategia para las regiones ultraperiféricas: logros y perspectivas |url=http://www.gobcan.es/haciendacanaria/downloads/Revista21/RevistaHC-21_17.pdf?q=jqmodal&go=&form=QBLH&width=100%&height=90% |date=23 de agosto de 2012}}</ref>: Այս բոլոր տարածքների դրամական միավորը եվրոն է, և դրանք են<ref name=RUP />.

 

 

==== Հատուկ կարգավիճակ ունեցող շրջաններ ====

{{legend|#2C325F|Անդամ պետություններ}}{{legend|#5F2C35|Հատուկ կարգավիճակ ունեցող տարածքներ}}]]

Կան անդամ երկրների տարածքներ, որոնցում կիրառվում է Եվրամիության ողջ օրենսդրությունը, որով դրանց կարգավիճակը մոտ է ծովից այն կողմ գտնվող շրջանների կարգավիճակին, թեև դրանք վերջիններիս պես չունեն կառուցվածքային ֆոնդեր: Ինչպես ծովից այն կողմ գտնվող շրջանները և ի տարբերություն այդ երկրների ու տարածքների, այս տարածքները իսկապես Եվրամիության մաս են կազմում:

* Միանալու հետ կապված պարտականությունները հաղթահարելու կարողություններ, ներառյալ քաղաքական, տնտեսական և դրամական միավորման<ref name="adhesion" />:

 

{{legend|#3F48CC|[[Organización territorial de la Unión Europea|ԵՄ անդամ երկրներ]] (28)}}

{{legend|#FF1493|[[#Retirada de un Estado miembro|ԵՄ-ն լքելու գործընթացում ներառված երկրներ]] (1)}}

== Ինստիտուցիոնալ շրջանակ ==

=== Կառույցներ ===

 

Եվրամիության կառույցները քաղաքական այն օրգանիզմներն ու հաստատություններն են, որոնց անդամ երկրները տալիս են իրենց իշխանության ու ինքնավարության մի մասը: Դրանով նպատակ է դրվում, որոշակի որոշումներ ու միջազգային գործողություններ ունենան վերազգային բնույթ, որն էլ պիտի կիրառվի անդամ երկրների կամքի հետ՝ այսպիսով ուժից զրկելով ամեն երկրի ազգային մարմիններին<ref name=instituciones>{{Cite web |title=Instituciones y organismos de la UE |url=http://europa.eu/about-eu/institutions-bodies/index_es.htm |date=14 de septiembre de 2011 |author=EUROPA |cita=comparten su soberanía para ser más fuertes y tener una influencia mundial}}</ref>:

 

==== Եվրոպական խորհրդարան ====

 

Եվրոպական խորհրդարանը Եվրամիության խորհրդարանն է: 1979 թվականից սկսած՝ ամեն հինգ տարին մեկ ուղղակի կերպով ընտրվում է եվրոպական ընտրություններում: Հետևաբար, այն աշխարհի՝ ուղղակիորեն ընտրվող առաջին վերազգային և մոտ 490 մլն մարդու ներկայացնող կառույցն է. դա կազմում է աշխարհի երկրորդ ամենամեծ ժողովրդավարական ընտրողներ ունեցող մարմինը (Հնդկաստանից հետո)<ref>{{Cite web |title= Parliament - an overview. Welcome |editorial= [[Parlamento Europeo]] |url=http://www.europarl.europa.eu/parliament/public.do?language=en |date=12 de octubre de 2007 |language=inglés}}</ref><ref>{{Cite web |title=En el Parlamento |url=http://www.espanoles.ch/index.php?option=com_content&task=view&id=61&Itemid=32 |date=1 de octubre de 2011 |author=españoles.ch |cita=es la única institución supranacional directamente elegida del mundo y el órgano representativo de alrededor de 490 millones de personas, quienes constituyen el segundo electorado democrático más grande del planeta, después de la India}}</ref>: Խորհրդարանը համարվում է Եվրամիության առաջին կառույցը. առաջին հերթին նշված է պայմանագրերում, իսկ դրա նախագահը մնացած բոլոր իշխանությունների հանդեպ եվրոպական մակարդակի նախապատվություն ունի<ref>{{Cite web |author=Parlamento Europeo |title=Servicio de Protocolo del Parlamento Europeo: ¿Misión imposible? |url=http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+IM-PRESS+20060728FCS09980+0+DOC+XML+V0//ES |date=5 de septiembre de 2012 |date=25 de agosto de 2008}}</ref>: Խորհրդի հետ կիսում է օրենսդրական ու բյուջետային իրավասությունը՝ վերահսկելով Եվրամիության բյուջեն: Եվրոպական հանձնաժողովը՝ Միության գործադիր մարմինը, պատասխանատու է Խորհրդարանի առաջ: Մասնավորապես, Եվրոպական խորհրդարանը ընտրում է Հանձնաժողովի նախագահին, ընդունում (կամ մերժում) Հանձնաժողովի նշանակումները, ինչպես նաև կարող է հեռացնել անդամներին<ref name=NOMBRAMIENTO>{{Cite web |author=Parlamento Europeo |title=Procedimiento de nombramiento |url=http://www.europarl.europa.eu/aboutparliament/es/0040e8bfb3/Procedimiento-de-nombramiento.html |date=5 de septiembre de 2012}}</ref><ref name=CONTROL>{{Cite web |author=Parlamento Europeo |title=Competencias de control |url=http://www.europarl.europa.eu/aboutparliament/es/00b9de8689/Funciones-de-supervisi%C3%B3n-y-control.html |date=5 de septiembre de 2012}}</ref>:

 

==== Եվրամիության խորհուրդ ====

 

Խորհուրդը՝ նախկինում՝ Եվրոպական միության խորհուրդ (ԵՄԽ), առավել հայտնի որպես Նախարարների խորհուրդ, իր մեջ է ներառում անդամ երկրների կառավարությունների ներկայացուցիչներին, որոնց ազգային հետաքրքրությունները ներկայացնում է ընդհանուր համաձայնություն գտնելու շրջանակում: Խորհուրդը Եվրոպական խորհրդարանի հետ իրագործում է Միության օրենսդրական իշխանությունը: Ներկայացնում է կարևոր գործադիր իշխանությունների պաշտոնական սեփականության իրավունքը, սակայն որի իրագործումը սահմանադրական պարտադիր կերպով պիտի հանձնարարվի Հանձնաժողովին: Թեև վերջին ժամանակներում դրա օրենսդրական, նախկինում՝ բացառիկ գործառույթները գնալով թուլացել են՝ հօգուտ Եվրոպական խորհրդարանի հետ հավասարության, զուգահեռ կերպով Հանձնաժողովի քաղաքական անկումը կարծես հնարավոր է դարձնում վճռական և գործադիր իշխանության ծանրության կենտրոնի վերադարձը դեպի Խորհուրդ, որը որոշ դեպքերում թվում է, թե հենց այս մարմնին է պատկանում և ոչ թե համայնական գործադիրին: Այնուամենայնիվ, Խորհուրդը ամեն անգամ ավելի է խամրում իր ալտեր էգոյի՝ Եվրոպական խորհրդի պատճառով:

 

==== Եվրոպական խորհուրդ ====

 

Եվրոպական խորհուրդը, որը չպետք է խառնել Եվրոպայի խորհրդի կամ Եվրամիության խորհրդի հետ, միջկառավարական բնույթի քաղաքական մարմին է՝ ձևավորված երկրների ղեկավարների կամ Եվրամիության անդամ երկրների կառավարությունների, Խորհրդի մշտական նախագահի ու Եվրոպական հանձնաժողովի կողմից: Դրա գործառույթները քաղաքական և խորհրդանշական կոլեկտիվ ղեկավարման ուղղվածություն ունեն՝ ամրագրելով Եվրամիության գլխավոր ուղիներն ու նպատակները ամենաէական ոլորտներում. օրենսդրական իշխանությունը դրան տրվում է պայմանագրերից: Եվրոպական խորհրդի անդամները պարբերաբար հանդիպում են ''եվրոպական գագաթաժողովներ'' կոչվող հավաքներում: Նրանց գրասենյակները գտնվում են Եվրամիության խորհրդի նստավայր Բրյուսելի Justus Lipsus կառույցում<ref>{{Cite web |title=El Consejo Europeo |url=http://europa.eu/about-eu/institutions-bodies/european-council/index_es.htm |date=17 de septiembre de 2011 |author=EUROPA}}</ref>:

 

==== Եվրոպական հանձնաժողով ====

Եվրոպական հանձնաժողովը Եվրամիության գործադիր ճյուղն է: Այս մարմինը պատասխանատու է օրենսդրական նախաձեռնությունների առաջարկության, որոշումների իրագործման, հիմնադիր պայմանագրերի պահպանման և ընդհանրապես զբաղվում է ԵՄ առօրյա գործունեությամբ: Նրան է վստահված Միության բարձրագույն շահի իրագործմանը հետևելու գործառույթը՝ առանձնացնելով յուրաքանչյուր անդամ երկրի անհատական շահը<ref name="Europa Institutions">{{Cite web |title=Instituciones de la Unión Europea: La Comisión Europea |editorial=europa.eu |url=http://europa.eu/institutions/inst/comm/index_es.htm |date=18 de junio de 2007}}</ref>:

 

 

==== Այլ կառույցներ ====

 

Վերոնշյալ կառույցներից բացի Եվրամիության ինստիտուցիոնալ շրջանակում առկա են նաև երեք ոչ քաղաքական կառույցներ՝ Եվրամիության Արդարադատության դատարանը, Հաշիվների դատարանը և Եվրոպական կենտրոնական բանկը<ref name=instituciones /><ref name=tratadoUE />:

 

=== Գործակալություններ ===

Եվրոպական գործակալությունները մասնագիտացված օրգաններ են, որոնք զբաղվում են Եվրամիության կառուցվածքի որևէ հատուկ ոլորտով (գիտական, տեխնիկական, իրավական կամ սոցիալական): Գտնվում են ԵՄ անդամ երկրներում: Դրանց գործառույթը անդամ երկրների միջև համագործակցության ապահովումն ու իրենց գործունեության շրջանակներում քաղաքացիներին օգնություն տրամադրելն է<ref>{{Cite web |title=Agencias de la UE |url=http://europa.eu/agencies/index_es.htm |date=14 de septiembre de 2011 |author=EUROPA |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20110903094639/http://europa.eu/agencies/index_es.htm |datearchivo=3 de septiembre de 2011 }}</ref>:

 

 

=== Եվրոպական քաղաքական կուսակցություններ ===

{{legend|#3399FF|color2=white|texto2=220|Եվրոպական ժողովրդական կուսակցություն}}

{{legend|#F10000|color2=white|texto2=191|Սոցիալ-դեմոկրատների առաջադիմական դաշնություն}}

 

=== Սկզբնական օրենք ===

Սկզբնական օրենքը տարբեր պայմանագրերի բովանդակության մեջ ընդգրկված օրենքն է, որն ընդունում են անդամ երկրները, և որոնք հնարավոր են դարձնում Ածանցյալ օրենքի հայտնվելը, որը բխում է հենց սկզբնական օրենքից: Ածանցյալ օրենքը ոչ միայն զիջում է սկզբնական օրենքի հետ հակադրվելու դեպքում, այլ նաև հիմնավորվում ու ծագում է դրանք պարունակող տարբեր պայմանագրերից<ref>{{Cite web |title=El Derecho Originario Europeo |url=http://www.rederecho.com/derecho-europeo/167-el-derecho-originario-europeo |date=18 de septiembre de 2011 |author=Red Derecho}}</ref>:

 

 

=== Ներքին ընդհանուր քաղաքականություն ===

 

Եվրամիության առավել կարևոր նախապատվությունների թվում է արդարության, ազատության ու ապահովության միջավայրի ստեղծումը: Լիսաբոնի համաձայնագիրը կարևոր փոփոխություններ է մտցնում ազատության, անվտանգության ու արդարության մասին եղած եվրոպական նորմաներում և հեշտացնում է այդ ոլորտում ԵՄ լայն, օրինական, արդյունավետ, թափանցիկ և ժողովրդավարական գործունեությունը<ref name=tratados />: Նախքան ուժի մեջ մտնելը այս կարգի կարևոր որոշումները պիտի միաձայն կերպով ընդունվեին Խորհրդի կողմից, մինչդեռ Խորհրդարանն ու Եվրոպական արդարադատության դատարանը ավելի փոքր դեր ունեին այդ հարցում<ref name=PIC />: Եվրամիության գործունեությունը քաղաքական և իրավական հարցերում համագործակցության ոլորտում հեշտացվել է, քանի որ քաղաքական տարբեր շրջանակների միջև տարբերությունները վերացվել են<ref name=PIC />:

 

=== Արտաքին ընդհանուր քաղաքականություն ===

 

Եվրամիության արտաքին հարցերի ու քաղաքական անվտանգության բարձրագույն ներկայացուցիչը վարում է դիվանագիտական ծառայություն, որում ներառվում են Խոհրդի ու Հանձնաժողովի միջազգային պատվիրակությունները՝ ներկա գրեթե 125 երկրում, ինչպես նաև Եվրամիության արտաքին քաղաքականության ու ընդհանուր անվտանգության հատուկ ներկայացուցչությունները<ref name=PESC>{{Cite web |title=La política exterior y de seguridad común |url=http://europa.eu/legislation_summaries/institutional_affairs/treaties/amsterdam_treaty/a19000_es.htm |date=18 de septiembre de 2011 |author=EUROPA}}</ref>:

 

Այդ ծառայությունը կոչվում է Արտաքին գործունեության եվրոպական ծառայություն (''ԱԳԵԾ'' կամ պարզապես ''Արտաքին ծառայություն''). ստեղծվել է 2010 թվականի դեկտեմբերի 1-ին՝ Լիսաբոնի պայմանագրով նախատեսվածի համաձայն<ref>Artículo 27.3 del Tratado de la Unión Europea</ref>: Որպես դիվանագիտական ծառայություն՝ նպատակ ունի աջակցելու և օգնելու Բարձրագույն ներկայացուցչին՝ որպես Միության արտաքին հարցերի գլխավոր պատասխանատուի, իր գործունեության իրագործման բոլոր ոլորտներում<ref>{{Cite web |title=Servicio Europeo de Acción Exterior |url=http://eeas.europa.eu/background/organisation/index_es.htm |date=31 de marzo de 2013 |author=Servicio Europeo de Acción Exterior}}</ref>:

Բացի այդ՝ Եվրամիությունը ունի նաև հարևանների հետ քաղաքականություն, որը նպատակ է հետապնդում, որ ԵՄ չլինի իր հարևաններից կտրված, հեռացած կազմակեպություն: Այդ քաղաքականությամբ փորձում են ամրապնդել երկկողմ հարաբերությունները նախկին Սովետական միության անդամ որոշ երկրների, ինչպես նաև Միջերկրական ծովի հարավային ավազանի երկրների հետ<ref>{{Cite web |title=La Política: ¿Qué es la Política Europea de Vecindad? |url=http://ec.europa.eu/world/enp/policy_es.htm |date=18 de septiembre de 2011 |author=Comisión Europea}}</ref>: Այս համատեքստում զարգացվում է մի մեծ նախագիծ՝ Բարսելոնայի գործընթացը. Միությունը Միջերկրականի համար, որի նպատակն է երկարաժամկետ շրջանում հարաբերությունների եզրեր գտնելը ԵՄ և [[Արաբական պետությունների լիգա|Արաբական լիգայի]] միջև<ref>{{Cite web |title=El Proceso de Barcelona: Unión para el Mediterráneo |url=http://europa.eu/legislation_summaries/external_relations/relations_with_third_countries/mediterranean_partner_countries/rx0001_es.htm |date=18 de septiembre de 2011 |author=EUROPA}}</ref>: Արևելքի հարևանների հարաբերության հարցում կա այլ նախաձեռնություն՝ Արևելյան ասոցիացիան, որը վերջ է դնում արգելափակումներին Միության ու նախկին սովետական երկրների միջև<ref>{{cite web |title=La Asociación Oriental – un nuevo y ambicioso capítulo en las relaciones de la UE con sus vecinos orientales |url=http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/08/1858&format=HTML&aged=0&language=ES |date=3 de diciembre de 2008 |date=18 de septiembre de 2011}}</ref>:

 

 

=== Անվտանգության ու պաշտպանության ընդհանուր քաղաքականություն ===

Պաշտպանությունն ու անվտանգությունը ավանդաբար ազգային ինքնիշխանության հարցեր են, թեև Եվրամիության քաղաքականությունը այս ոլորտում հաստավել է որպես Միության երեք սյուներից երկրորդը՝ սահմանված 1992 թվականի Մաստրիխտի պայմանագրում. բայց չի իրագործվել մինչև Ամստեդամի պայմանագիրը (1997 թվական), երբ սահմանվեցին ''Արտաքին քաղաքականության ու ընդհանուր անվտանգության'' (ԱՔԸԱ) նպատակները<ref name=PESC/>:

 

 

== Տնտեսություն ==

{| class="infobox sortable col1izq col2der" style="width:100px; font-size:80%"

|+ align="center"| <small>'''Մեկ շնչին բաժին ընկնող ՀՆԱ'''<br />Ցուցիչ(ԵՄ28 = 100)<ref>{{Cite web |url= http://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=fr&pcode=tec00114&plugin=1 |title= PIB par habitant en SPA |date=14 de febrero de 2015 |obra= Eurostat |language=francés |cita= EPA es una unidad de moneda artificial que elimina las diferencias en los niveles de precios entre países.}}</ref></small>

 

=== Ներքին շուկա ===

ԵՄ ներքին շուկան բաղկացած է մաքսային միությունից ու ազատ առևտրային գոտուց: ԵՄ անդամները գործում են որպես մի բլոկ՝ պաշտպանելով միևնույն սակագները արտաքին աշխարհի հետ առևտուր անելիս (ներքին մրցակցությունից խուսափելու համար), միմյանց միջև չեղարկելով սահմանային սակագներն ու թույլ տալով մարդկանց, ինչպես նաև կապիտալի ու ծառայությունների ազատ տեղաշարժ<ref name="MIUE">{{cite web |url= http://europa.eu/legislation_summaries/internal_market/index_es.htm |title=Mercado interior |editorial=Portal de la Unión Europea |año= 2010 |date=25 de junio de 2010}}</ref>:

 

 

=== Տնտեսական և դրամական միություն ===

{{Legend|Եվրագոտու անդամ երկրները}}

<!-- {{Legend|#339900|Países del [[Mecanismo de tipos de cambio|ERM]]-II (--).}} -->

 

=== Միջազգային առևտուր ===

ԵՄ-ն [[Առևտրի համաշխարհային կազմակերպություն|Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության]] (ԱՄԿ) անդամ է 1995 թվականի հունվարի 1-ից, և իրենց հերթին Միության 28 անդամ երկրները ԱՄԿ անդամ են<ref name=OMC>{{Cite web |url= http://www.wto.org/spanish/thewto_s/whatis_s/tif_s/org6_s.htm |title= Miembros y Observadores |año= 23 de julio de 2008 |publicación= Portal de la OMC |date=25 de junio de 2010 }}</ref>: Կարևոր է առանձնացնել, որ ԵՄ-ն մոլորակի առաջին առևտրային ներուժն է, քանի որ ներկայացնում է միջազգային առևտրի (ներմուծում և արտահանում) 20%-ը<ref>{{Cite web |url= http://europa.eu/pol/comm/index_es.htm |title= Comercio exterior |año= 23 de junio de 2010 |publicación= Portal de la Unión Europea |date=25 de junio de 2010 }}</ref>: Դրա ներսում Գերմանիան ունի Միության ամենամեծ շուկան:

 

 

=== Ենթակառուցվածքներ ===

ԵՄ-ն աշխատում է միջսահմանային ենթակառուցվածքների բարելավման ուղղությամբ, օրինակ, տրանսեվրոպական ցանցերի միջոցով (ՏԵՑ): ՏԵՑ-ի նախագծերը ընդգրկում են Կանալ թունելը, Միջերկրական միջանցքը, LGV Est-ը (Արևելաեվրոպական արագընթաց գիծ), Ֆրեխուսի երկաթգծային թունելը, Օրեսունդի կամուրջը և Բրեններյան բազայի թունելը: 2001 թվականին հաշվարկվեց, որ 2010 թվականի ցանցը կընդգրկի 75 200 կմ երկարության մայրուղիներ, 78 000 կմ երկաթգծային ուղիներ, 330 օդանավակայն, 270 ծովային նավահանգիստ և 2010 ներքին նավահանգիստ<ref>{{Cite web |url=http://ec.europa.eu/ten/transport/revision/doc/revision_1692_memo_en.pdf |title=The trans-European transport network: new guidelines and financial rules |date=1 de octubre de 2003 |format=PDF |date=15 de agosto de 2007 |editorial=europa.eu |author=Comisión Europea |language=inglés}}</ref>:

 

 

== Շրջակա միջավայր ==

Եվրամիության կայուն զարգացման առաջին ռազմավարությունն իրականացվել է 2001 թվականին, այնուհետև՝ 2006 թվականին, քանի որ ցանկություն կար բարելավելու նոր մարտահրավերներից բխող թերությունները<ref>{{Cite web |url= http://europa.eu/legislation_summaries/glossary/sustainable_development_es.htm |title= Desarrollo sostenible |date=30 de enero de 2015 |obra= europa.eu}}</ref>: Այս քաղաքականությունը հիմնականում կենտրոնացած է [[շրջակա միջավայր]]ի, էներգետիկ քաղաքականության, ինչպես նաև կրթության, հետազոտության և կայուն արտադրության ու սպառման համար հասարակական ֆինանսավորում ապահովելու շուրջ<ref name="Europa/Env"> ''[http://europa.eu/pol/env/index_es.htm Actividades de la Unión Europea. Medio ambiente]''. europa.eu.</ref>:

 

|-

| 7

| align="right" | 182&nbsp;093&nbsp;288<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/Popul2014.xls Estimación de la población permanente a 1 de enero de 2014 en Rusia]</ref><br /><ref>{{Cite web |url= http://www.ukrstat.gov.ua/operativ/operativ2014/ds/kn/kn_u/kn0114_u.html |title= Чисельність населення на 1 січня 2014 року та середня чисельність за 2013 рік |date=15 de julio de 2015 |author= Держстат України |date=21 de febrero de 2014 |language=uk}}</ref><ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bo.html#People People ::Belarus] ''CIA — The World Factbook''</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.eng.stat.kz/Pages/default.aspx |title=Estimación oficial mensual |editorial=Eng.stat.kz |date=26 de julio de 2013 |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20130801110415/http://www.eng.stat.kz/Pages/default.aspx |datearchivo=1 de agosto de 2013 }}</ref><ref name="Armenia information ">{{Cite web |url=http://www.armstat.am/file/doc/99475033.pdf |title=Statistical Service of Armenia |publicación=Armstat |date=20 de febrero de 2014}}</ref><ref name="News.am">{{Cite web |title=Armenia Population |url=http://countrymeters.info/en/Armenia |agency=countrymeters.info}}</ref><ref name=factbook>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kg.html#People ''CIA World Factbook'' - Kyrgyzstan]. Consultado el 23 de octubre de 2013.</ref>

|-

 

=== Բնական աճ ===

Չնայած ԵՄ-ն բնակչության թվով երրորդ տեղն է զբաղեցնում [[Չինաստան]]ից ու [[Հնդկաստան]]ից հետո, 2003 թվականին նպաստել է համաշխարհային բնակչության աճի, որն ավելացել է 75 մլն-ով, ընդամենը 2%-ին:

 

 

=== Ներգաղթ ===

Ներգաղթը պատասխանատու է ԵՄ բնակչության աճի 3/4-ի համար՝ ըստ 2001 թվականի տվյալների<ref>{{cite web |title=La inmigración aportó el 75% del crecimiento demográfico de la UE en 2001 |url=http://www.elpais.com/articulo/sociedad/inmigracion/aporto/75/crecimiento/demografico/UE/2001/elpepusoc/20020807elpepusoc_2/Tes |editorial=El País |date=21 de septiembre de 2011}}</ref>: Գերմանիան և Իսպանիան բացարձակ տերմիններով այս աճի գլխավոր պատասխանատուներն են՝ տարեկան գրեթե 230 000 ներգաղթյալներով (միասին կազմում են ընդհանուր 44%)<ref name=inmigracion>{{Cite web |title=Población de la Unión Europea a 1 de enero de 2003 |url=http://www.madrid.org/iestadis/fijas/efemerides/ue140102.htm |date=21 de septiembre de 2011 |author=Comunidad de Madrid}}</ref>:

 

 

=== Կյանքի տևողություն ===

 

Եվրոպական միությունում կյանքի տևողությունը աշխարհում ամենաբարձրերից մեկն է՝ միջինում 79,4 տարի (76,4 տարի տղամարդկանց և 82,4 տարի կանանց դեպքում)<ref name=demografia>{{Cite web |title=La población de la UE: más mayor y más diversa, según el nuevo Informe sobre demografía |url=http://ec.europa.eu/spain/pdf/poblacion-ue-mas-mayor-y-mas-diversa-nuevo-informe-demografia-ip-2011-391_es.pdf |date=17 de septiembre de 2011 |author=Comisión Europea |date=1 de abril de 2011 |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20130309185624/http://ec.europa.eu/spain/pdf/poblacion-ue-mas-mayor-y-mas-diversa-nuevo-informe-demografia-ip-2011-391_es.pdf |datearchivo=9 de marzo de 2013 }}</ref>,​ իսկ Մարդկային զարգացման ցուցանիշով այն գերազանցում է [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|Միացյալ Նահանգներին]] և զարգացող այլ ուժերին:

 

=== Լեզուներ ===

 

Եվրամիությունում կա պաշտոնական և աշխատանքային 24 լեզու<ref name="lenguas">{{Cite web |title=Lenguas oficiales de la UE |url=http://ec.europa.eu/education/languages/languages-of-europe/doc135_es.htm |date=12 de septiembre de 2011 |author=Comisión Europea |cita=La Unión Europea tiene 23 lenguas oficiales y de trabajo. |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20110824111402/http://ec.europa.eu/education/languages/languages-of-europe/doc135_es.htm |datearchivo=24 de agosto de 2011 }}</ref><ref>REGLAMENTO No 1 por el que se fija el régimen lingüístico de la Comunidad Económica Europea (DO L 17 de 6.10.1958, p. 385), modificado tras cada nueva adhesión.</ref>: Այնուամենայնիվ, Եվրոպական հանձնաժողովում, օրինակ կոմիսարների խումբը բանակցում է [[անգլերեն]], [[ֆրանսերեն]], [[գերմաներեն]], [[իտալերեն]] և [[իսպաներեն]] լեզուներով ներկայացված փաստաթղթերի շուրջ: Փաստացի՝ պաշտոնական ու աշխատանքային հիմնական լեզուներն են անգելերենն ու ֆրանսերենը՝ ինչպես խոսակցականի համար, այնպես էլ պաշտոնական փաստաթղթերի առաջնային խմբագրման:

 

=== Կրոն ===

Ըստ Եվրոպական հանձնաժողովի 2005 թվականի մի ուսումնասիրության՝ Եվրամիության ամեն հինգ քաղաքացիներից չորսը կրոնական կամ հոգևոր հավատք ունի: Ավելի կոնկրետ՝ բնակչության 52%-ից ավելին հավատում է Աստծու գոյությանը, իսկ 27%-ը հավատում է որևէ տեսակի հոգու կամ կենսական ուժի: Քաղաքացիների ընդամենը 18%-ն է նշել, որ չունի որևէ տեսակի կրոնական հավատք<ref>{{Cite web |title=Social values, Science and Technology |url=http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_225_report_en.pdf |date=10 de diciembre de 2011 |author=Comisión Europea |date=junio de 2005 |language=Inglés}}</ref>:

 

Եվրամիության 28 երկրների, ինչպես նաև անդամության համար բանակցությունների փուլում գտնվող երկրների ([[Թուրքիա]], [[Մակեդոնիա]], [[Իսլանդիա]], [[Չեռնոգորիա]] և [[Սերբիա]]) բնակիչների միջև առկա են կրոնական բնույթի տարբերություններ: Ընդհանուր առմամբ՝ եվրոպացի քաղաքացիների մեծամասնությունը հարում է քրիստոնեությանը՝ դրա տարբեր ճյուղերից մեկին (կաթոլիկ, բողոքական և ուղղափառ): Այսպիսով՝ մինչ որոշ երկրներում, ինչպես օրինակ՝ Իտալիա, Իսպանիա, Ֆրանսիա կամ Իռլանդիա, գերակշռում է կաթոլիկությունը, մյուսներում, ինչպիսիք են Շվեդիան կամ Դանիան, գերակշռում է բողոքականությունը<ref>{{Cite web |title=Facts about the Church of Sweden |url=http://www.svenskakyrkan.se/default.aspx?id=657773 |date=12 de septiembre de 2011 |language=Inglés |cita=Suecia tiene al menos 9 millones de habitantes, y en 2009 el 71,3 por ciento de ellos eran miembros de la Iglesia de Suecia.}}</ref>, իսկ մնացած երկրներում՝ Հունաստան կամ Ռումինիա, ուղղափառությունը<ref name=TWF />: Բացի այդ՝ կան այլ երկրներ, ինչպես Թուրքիան, որտեղ գլխավոր կրոնը մուսուլմանությունն է<ref name=TWF />:

 

ԵՄ-ում [[Ագնոստիցիզմ|ագնոստիկների]] ու [[Աթեիզմ|աթեիստների]] տոկոսը նույնպես տարբեր է ըստ երկրների: Ըստ վերջին հաշվարկների՝ մալթացիների 2%-ից էլ քիչ մասն է<ref name=TWF />, որ չի հավատում Աստծուն, մինչդեռ Իսպանիայում բնակչության 24%-ը իրեն անհավատ կամ [[Աթեիզմ|աթեիստ]] է համարում<ref>{{cite web |title=2909 BARÓMETRO JULIO 2011 |date=Julio de 2011 |año=2011 |url=http://www.cis.es/cis/opencms/-Archivos/Marginales/2900_2919/2909/Es2909.pdf |date=12 de septiembre de 2011}}</ref>, իսկ Ֆրանսիայում 30-35%-ը<ref>{{Cite web |author= Catholic World News |año= 2003 |url= http://www.cwnews.com/news/viewstory.cfm?recnum=48547 |title= France is no longer Catholic, survey shows |date=12 de septiembre de 2011 |language=inglés}}</ref>: Աթեիզմի ու ագնոստիցիզմի առավել բարձր ցուցանիշ ունեն [[Չեխիա|Չեխիայի Հանրապետությունը]] (60%)<ref>{{cite web |title=Benedicto XVI, en el centro del ateísmo militante en Europa |url=http://www.elmundo.es/elmundo/2009/09/26/internacional/1253957233.html |editorial=El Mundo |date=12 de septiembre de 2011}}</ref>​ և [[Էստոնիա]]ն (76%)<ref>{{cite web |title=Estonia, el país "menos religioso" del mundo |url=http://www.bbc.co.uk/mundo/noticias/2011/08/110829_estonia_religion_espiritualidad.shtml |editorial=BBC |date=12 de septiembre de 2011}}</ref>:

 

=== Կրթություն ===

 

Եվրոպական միությունը միշտ եղել է կրթության բարձր վարկանիշ ունեցող գոտիների թվում և հայտնի է եղել իր նախագծերով, մեծ էվոլյուցիայով ու փորձով, և չնայած որոշակի հարցերում պակասուրդներին՝ տնտեսական և սոցիալական շատ ջանքեր է գործադրում այդ թերությունները վերացնելու համար՝ հատկապես նոր անդամ դարձած երկրներում<ref name=sistemaseducativosE /><ref>{{Cite web |title=Educación Superior Europea |url=http://ec.europa.eu/education/study-in-europe/overview_es.html |date=22 de enero de 2012 |author=Comisión Europea |cita=Europa cuenta con varios cientos de instituciones de educación superior que gozan de prestigio internacional como centros de excelencia |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20111209013958/http://ec.europa.eu/education/study-in-europe/overview_es.html |datearchivo=9 de diciembre de 2011 }}</ref>:

 

;Բարձրագույն կրթության եվրոպական տարածք

Բոլոնիայի գործընթաց կոչվում է [[Բոլոնիայի հռչակագիր|Բոլոնիայի հռչակագրով]]<ref>{{Cite web |title=Proceso de Bolonia: creación del Espacio Europeo de Enseñanza Superior |url=http://europa.eu/legislation_summaries/education_training_youth/lifelong_learning/c11088_es.htm |date=13 de septiembre de 2011 |author=EUROPA |cita=La Declaración de Bolonia puso en marcha el proceso del mismo nombre}}</ref> սկսված գործընթացը, որը 1999 թվականին [[Բոլոնյա|Բոլոնիայում]] ստորագրեցին Եվրոպայի տարբեր երկրների Կրթության նախարարները (ինչպես ԵՄ, այնպես էլ այլ երկրների, ինչպես Ռուսաստան կամ Թուրքիա): Խոսքը միասնական մի հայտարարության մասին է<ref>{{Cite web |title=Declaración de Bolonia |url=http://www.educacion.gob.es/dctm/boloniaeees/documentos/02que/declaracion-bolonia.pdf?documentId=0901e72b8004aa6a |date=13 de septiembre de 2011 |author=Ministros y secretarios europeos |cita=Declaración conjunta de los Ministros Europeos de Educación |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20111013022237/http://www.educacion.gob.es/dctm/boloniaeees/documentos/02que/declaracion-bolonia.pdf?documentId=0901e72b8004aa6a |datearchivo=13 de octubre de 2011 }}</ref>, որը սկիզբ դրեց միասնականացման մի գործընթացի, որի նպատակն էր հեշտացնել կոչումների փոխանակումը և համալսարանական կրթության բովանդակությունը համապատասխանեցնել շուկայի պահանջներին<ref>{{Cite web |title=Proceso de Bolonia: creación del Espacio Europeo de Enseñanza Superior |url=http://europa.eu/legislation_summaries/education_training_youth/lifelong_learning/c11088_es.htm |date=13 de septiembre de 2011 |author=EUROPA |cita=Propone facilitar la convergencia de los distintos sistemas de enseñanza superior hacia sistemas más transparentes}}</ref>:

 

 

=== Սպորտ ===

 

Եվրոպան պատմության ընթացքում սիրված մի շարք սպորտաձևերի հայրենիքն է եղել, ինչպես նաև [[Օլիմպիական խաղեր|Օլիմպիական]] շարժման<ref name=deporte_ue /><ref>{{Cite web |author=Hablamos de Europa |title=Deporte europeo |url=http://www.hablamosdeeuropa.es/participa/deportes |date=3 de marzo de 2012}}</ref>: Ներկայումս Եվրամիության սպորտը կարգավորվածության բարձր մակարդակ ունի, իսկ տարբեր սպորտաձևեր ունեն պրոֆեսիոնալ առաջնություններ: Բացի այդ՝ կարևորագույն նշանակություն ունեցող միջազգային սպորտային կազմակերպությունների մեծամասնությունը գտնվում է Եվրոպայում<ref name=deporte_ue>{{Cite web |author=Comisión Europea |title=MODELO DE DEPORTE EUROPEO |url=http://www.eurored-deporte.net/gestor/documentos/modelo%20del%20deporte%20europeo.pdf |date=3 de marzo de 2012 |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20131014011352/http://www.eurored-deporte.net/gestor/documentos/modelo%20del%20deporte%20europeo.pdf |datearchivo=14 de octubre de 2013 }}</ref>:

Եվրամիության անդամ երկրներում ստեղծվել են տարբեր սպպորտաձևեր, որոնք այսօր աշխարհում շատ սիրված են ու տարածված, ինչպես ֆուտբոլը, որը ստեղծվել է Միացյալ Թագավորությունում, ավելի կոնկրետ՝ Անգլիայում, և դարձել է Եվրամիության ու աշխարհի ամենահայտնի սպորտաձևը: Եվրոպայում գտնվող ֆուտբոլային ակումբները հիմնականում նրանք են, որոնք պատմության ընթացքում ամենամեծ հաջողություններն են գրանցել, ինչպես նաև եղել են ամենաբարձր վարձատրվողները: [[ՈՒԵՖԱ Չեմպիոնների Լիգա|ՈւԵՖԱ-ի Չեմպիոնների լիգան]]՝ եվրոպական մակարդակի առաջնությունը, ֆուտբոլային ամենահեղինակավոր մրցաշարերից է<ref>{{cite web |title=TV3 emite la Final de la UEFA Champions League en Dolby Digital Plus |url=http://www.panoramaaudiovisual.com/es/2011/05/26/tv3-emite-la-final-de-la-uefa-champions-league-en-dolby-digital-plus/ |editorial=Panorama Audiovisual |date=26 de mayo de 2011 |date=3 de marzo de 2012}}</ref><ref>{{cite web |title=Deschamps no quiere distracciones |url=http://es.uefa.com/uefachampionsleague/season=2012/matches/round=2000263/match=2007596/prematch/preview/index.html |editorial=UEFA |date=27 de septiembre de 2011 |date=3 de marzo de 2012 |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20111104205538/http://es.uefa.com/uefachampionsleague/season=2012/matches/round=2000263/match=2007596/prematch/preview/index.html |datearchivo=4 de noviembre de 2011 }}</ref><ref>{{Cite web |author=Walter Oppenheimer |title=¿Puede alguien gastarse 222 millones en un piso? |url=http://blogs.elpais.com/oppenblog/2011/04/puede-alguien-gastarse-222-millones-en-un-piso.html |date=3 de marzo de 2012 |date=20 de abril de 2011}}</ref>: Պետական մակարդակով առավել հայտնի են իսպանական Սանտանդեր լիգան, [[Պրեմիեր Լիգա (Անգլիա)|անգլիական Պրեմիեր լիգան]], իտալական A սերիայի առաջնությունը, Ֆրանսիայի Լա Լիգա 1-ը և [[Բունդեսլիգա|Գերմանիայի Բունդեսլիգան]]<ref>{{cite web |nombre=Ángel|apellidos=Liceras |title=La Liga española es la segunda de las grandes de Europa que menos dinero reparte entre sus clubes |url=http://www.marca.com/2011/03/26/futbol/1adivision/1301153297.html |editorial=Marca |date=26 de marzo de 2011 |date=3 de marzo de 2012}}</ref>:

 

 

[[Ռեգբի]]ն, իր հերթին, պրոֆեսիոնալ մակարդակով շատ տարածված է Ֆրանսիայի հարավում, Միացյալ Թագավորության, Իռլանդիայի որոշակի հատվածներում և Իտալիայի հյուսիսում: Այլ սպորտաձևերը, ինչպես [[բասկետբոլ]]ը, ձեռնագնդակը, հեծանվավազքը, [[վոլեյբոլ]]ը, ջրի պոլոն կամ [[հոկեյ]]ը, նույնպես տարածված են անդամ երկրներից որոշներում: