«Նոբելյան մրցանակ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 172.
Քաղաքական մատիվները նույնպես կարող են պատճառ դառնալ անձին Նոբելյան մրցանակ չշնորհելուն։ [[Լիզա Մեյտներ]]ին ու [[Ֆրից Շտրասման|Ֆրից Շտրասմանին]], որոնք [[Օտտո Հան]]ի հետ միասին հայտնաբերել էին [[միջուկի ճեղքում]]ը, կարող էին թույլ չտալ ստանալ 1944 թվականի Քիմիայի Նոբելյան մրցանակը Գերմանիայում նացիստների իշխանության հաստատումից հետո երկրից փախչելու համար<ref>{{Citation | last1 = Crawford | first1 = Elisabeth, | last2 = Lewin Sime | first2 = Ruth, | last3 = Walker | first3 = Mark, | display-authors = 1 | title = A Nobel Tale of Postwar Injustice | journal = Physics Today | volume = 50 | issue = 9 | pages = 26–32 | year = 1997 | doi=10.1063/1.881933}}</ref>։ Այդ ուսումնասիրության մեջ Մեյտների ու Շտրասմանի ունեցած դերի մասին հայտնի է դարձել միայն տարիներ անց, երբ նրանք Հանի հետ 1966 թվականին ստացել են [[Էնրիկո Ֆերմիի մրցանակ]]։
 
Ալֆրեդ Նոբելն իր կարողությունը կտակել է, որպեսզի մրցանակներ շնորհվեն «նրանց, ովքեր նախորդ տարվա ընթացքում ամենամեծ օգուտն են տվել մարդկությանը»<ref>[https://web.archive.org/web/20110604155708/http://nobelprize.org/alfred_nobel/will/short_testamente.html Excerpt from the Will of Alfred Nobel]. nobelprize.org</ref>։ Նա նշել է, որ Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակը տրվի «այն մարդուն, որը կատարել է ամենանշանակալի «հայտնագործությունը» կամ «գյուտը» ֆիզիկայի բնագավառում։ Նոբելը վեր չի դասել հայտնագործությունները, բայց ժամանակի ընթացքում այնպես է ստացվել, որ Նոբելյան մրցանակի հանձնաժողովը հայտնագործություններն ավելի շատ է կարևորում, քան գյուտերը. Ֆիզիկայի Նոբելյա մրցանակների 77 %-ը տրվել է հայտնագործությունների, 23 %-ը՝ գյուտերի համար։ Քրիստոֆ Բարթնեկն ու Մաթիաս Ռաուտերբերգը ''[[Nature (ամսագիր)|Nature]]'' և ''Technoetic Arts'' պարբերականներում տպագրված իրենց հոդվածներում նշել են, որ այդ գերադասության պատճառով Նոբելյան մրցանակը հեռացել է իր նախնական կոչումից՝ պարգևատրել հասարակության կյանքում արված մեծագույն ներդրումը<ref>{{cite journal|doi=10.1038/448644c|pmid=17687300|title=Physics Nobels should favour inventions|year=2007|last1=Bartneck|first1=Christoph|last2=Rauterberg|first2=Matthias|journal=Nature|volume=448|issue=7154|page=644|bibcode = 2007Natur.448..644B }}</ref><ref>{{cite journal|doi=10.1386/tear.6.1.73_1|title=The asymmetry between discoveries and inventions in the Nobel Prize in Physics|year=2008|last1=Bartneck|first1=Christoph|last2=Rauterberg|first2=Matthias|journal=Technoetic Arts: a Journal of Speculative Research|volume=6|page=73|url=http://www.bartneck.de/publications/2008/nobel/bartneckTechnoeticArts2008.pdf}}</ref>։
 
=== Գենդերային անհավասարություն ===