«Ծատուր Աղայան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Գիտնական}}
'''Ծատուր Պավելի Աղայան''' ({{ԱԾ}}), [[Պատմություն|պատմաբան]]։ Պատմական գիտությունների դոկտոր ([[1948]]), [[պրոֆեսոր]], [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[ակադեմիկոս]] ([[1968]], թղթակից անդամ [[1950]]-ից թվականից
 
== Կենսագրություն ==
Տող 7.
[[Պատկեր:Ծատուր Աղյանի հուշատախտակը.jpg|մինի|Ծատուր Աղայանի հուշատախտակը Երևանի [[Կորյունի փողոց (Երևան)|Կորյունի փողոց]]ում]]
Ավարտել է Երևանի հեռակա մանկավարժական ինստիտուտը ([[1936]], էքստեռն), Մոսկվայի Ն. Չեռնիշևսկու անվան պատմա-փիլիսոփայան ինստիտուտը ([[1938]])։ [[1954]]-[[1961]] թթ.թվականներին և [[1977]]-[[1979]] թթ.թվականներին` [[ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտ|ՀԽՍՀ ԳԱ պատմության ինստիտուտի]] նոր պատմության բաժնի վարիչ, [[1949]]-[[1952]] թթ.թվականներին և [[1969]]-[[1973]] թթ.թվականներին` ՀԽՍՀ ԳԱ հասարակական գիտությունների «Տեղեկագրի» ([[1966]] թվականից՝ «Լրաբեր») խմբագիր, [[1951]]-[[1954]] թթ.թվականներին` ՀԿԿ կենտկոմի գիտության և մշակույթի բաժնի վարիչ, [[1961]]-[[1968]] թթ.թվականներին` ԽՄԿԿ կենտկոմին առընթեր ՄԼԻ հայկական մասնաճյուղի տնօրեն, [[1968]]-[[1977]] թթ.թվականներին` ՀԽՍՀ ԳԱ հասարակական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար, [[1979]]-[[1982]] թթ.թվականներին` [[ԵՊՀ]] ԽՄԿԿ պատմության ամբիոնի վարիչ։ [[1963]]-[[1971]] թթ.թվականներին եղել է ՀԽՍՀ ԳԽ պատգամավոր<ref>{{cite book|author=|title=Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005}}</ref>։
 
== Գիտական գործունեություն ==
Ծատուր Աղայանի աշխատությունները հիմնականում վերաբերում են [[Անդրկովկաս]]ում և [[Հայաստան]]ում հեղափոխական շարժմանը, հայ-ռուսական հարաբերություններին, [[Հայաստան]]<nowiki/>ում խորհրդային կարգերի հաստատմանը։
 
«Հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարի պատմությունից» (1976 թ.) մենագրության մեջ տրված է հայ ժողովրդի ազգային-ազատագրական շարժման պատմությունը [[19-րդ դար]]<nowiki/>ի 70-ական թվականներից մինչև 1920 թվականը, առանձին գլուխներ նվիրված են [[Ռուս-թուրքական պատերազմ (1877-1878)|1877-1878 թվականների ռուս-թուրքական պատերազմ]]<nowiki/>ից հետո [[հայկական հարց]]<nowiki/>ի՝ որպես միջազգային հարցի սկզբնավորման պատմությանը, [[Բեռլինի կոնգրես (1878)|Բեռլինի կոնգրես]]<nowiki/>ից (1878 թ.) հետո ազգային-ազատագրական պայքարի վերելքին, 1915 թվականի [[Հայոց ցեղասպանություն|հայոց ցեղասպանության]]<nowiki/>ը, 1919-1921 թվականների [[Կիլիկիա]]յի հայության ազատագրական պայքարին, ժողովրդական հերոս [[Անդրանիկ Օզանյան]]ի գործունեությանը և այլ խնդիրների։ «Հոկտեմբերը և հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարը» (1982 թ.) աշխատության մեջ այլ հարցերի շարքում քննարկել է 1918-1920 թթ․թվականներին հայ ժողովրդի դիմադրությունը թուրքական զավթիչներին [[Սարդարապատ]]ի, [[Բաշ-Ապարանի ճակատամարտ|Բաշ Ապարան]]ի, [[Ղարաքիլիսա]]յի հերոսամարտերում, դրանց նշանակությունը, լուսաբանել [[ՌՍՖՍՌ|Խորհրդային Ռուսաստանի]] և [[Հայաստանի Հանրապետության]] փոխհարաբերությունները և [[Հայաստան]]<nowiki/>ում Խորհրդային իշխանության հաստատումը։ Հայ ժողովրդի ազգային ազատագրական պայքարի, խորհրդա-հայկական, խորհրդա-թուրքական հարցերը Ծատուր Աղայանն արծարծել է ըստ հայ խորհրդային պատմագրության մեջ մինչև 1980-ական թվականների կեսերը իշխող տեսակետի, բացասական գնահատական է տվել 1920 թվականի [[Սևրի պայմանագիր|Սևրի հաշտության պայմանագրին]], անտեսել [[1918 թվական]]<nowiki/>ին հայկական պետականության՝ հանձին [[Հայաստանի Դեմոկրատական Հանրապետություն|Հայաստանի Հանրապետության]] վերականգնման նշանակությունը և այլն։
 
== Երկերի մատենագիտություն ==
* Հոկտեմբերյան սոցիալիստական մեծ ռևոլյուցիան և Բաքվի [[1918 թվական]]<nowiki/>ի սովետական իշխանությունը, Երևան, 1948, 18 էջ:
* [[Հայկական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն|Սովետական Հայաստան]]<nowiki/>ը սոցիալիզմի հաղթանակի և Ստալինյան կոնստիտուցիայի ժամանակաշրջանում, Երևան, 1950, 76 էջ:
* Ռևոլյուցիոն շարժումները [[Հայաստան]]<nowiki/>ում 1905–1907 թթ.թվականներին, Երևան, 1955, 46 էջ:
* Ռևոլյուցիոն շարժումները Հայաստանում 1905–1907 թթ.թվականներին, Երևան, 1955, 297 էջ:
* Հոկտեմբերյան ռևոլյուցիան և հայ ժողովրդի ազատագրումը, Երևան, 1957, 407 էջ:
* Հայ և ադրբեջանական ժողովուրդների դարավոր բարեկամությունը, Երևան, 1961, 471 էջ: