«Մոշե Դայան»–ի խմբագրումների տարբերություն

1949 թվականի հոկտեմբերի 25-ին նա առաջադրվեց գլխավոր հրամանատար և նշանակվեց հարավային կորպուսի հրամանատար։ Ի նշան բողոքի նրա նշանակման դեմ, շտաբի սպաների մեծ մասը հրաժարական տվեց<ref>''Story of My Life'' pages 146, 150.</ref>։ Երկրի հարավի հիմնական խնդիրը պաղեստինցիներն էին, որ սահմանը հատում էին "«ներխուժելով"» Գազայի, Սինայի հատվածից և Հեբրոն բլուրներից։ Դայանը սահմանի երկայնքով կոպիտ քաղաքականության կողմնակից էր։ Երուսաղեմում նա հանձնարարականներ էր տվել, որ չեզոք կամ արաբական գոտում սպանվածները պետք է տեղափոխվեն Իսրայելի հատված նախքան ՄԱԿ-ի ստուգումները<ref>Morris, Benny (1993) ''Israel's Border Wars, 1949–1956. Arab Infiltration, Israeli Retaliation, and the Countdown to the Suez War''. Oxford University Press, {{ISBN|0-19-827850-0}}. Page 130. February – July 1950: 26 in Israel, 11 in no-man's-land, 23 on Jordanian side of the border.</ref>։ Ալոնը հարավային սահմանին արդեն իսկ մտցրել էր 7 կիլոմետրանոց "«կրակից ազատ"» գոտի<ref>Morris, ''Border Wars,'' Page 126. "Every stranger found ... will be shot without interrogation." 4 June 1949.</ref>։ 1950 թվականի գարնանը Դայանը Իսրայելի օդուժին լիազորել էր կրակ բացել Բեյթ Գովրինի շրջանի հովիվների և նրանց հոտերի վրա։ Գազայի շրջանում նաև հարձակումներ էին կատարվում բեդուինական ճամբարների վրա<ref>Morris, ''Border Wars,'' Page 191. possibly due to pilots having fun, "more likely" authorized by Dayan.</ref>։ 1950 թվականների սկզբներին 700 բեդուին վտարվել են հարավային Հեբրոնի շրջանից, իսկ 1950 թվականի սեպտեմբերին մի քանի հազար էլ Ալ-Աջուա ապառազմանակացված գոտուց<ref>Morris, ''Border Wars''. UNTSO estimated 4,000, another over 6,000. [[Teddy Kollek]] has 2–3,000.</ref>։ 1950 թվականի ընթացքում Ալ-Մաջայի մնացած բնակչությունը տեղափոխվել է Գազայի հատված<ref>Teveth. Page 213. "1950 was an uneventful year."</ref>։ 1950 թվականի մայիսի 31-ի տխրահռչակ միջադեպի ժամանակ, Իսրայելի պաշտպանական ուժերը Արաբահի մոտ 120 արաբների ստիպեցին հատելՀորդանանի սահմանը։ "Երկու կամ երեք տասնյակ", մինչև անվտանգության մեջ հայտնվելը, ծարավից մահացան<ref>Morris, ''Border Wars,'' Pages 157, 158. From a prison camp at [[Qatra]]</ref>։ 1950-ականներին Դայանը մշակեց պատժիչ գործողությունների միջսահմանային քաղաքականություն։ Իսրայելի պաշտպանական ուժերն ուղարկվում էին Գազայի հատվածը մինապատելու համար<ref>Morris, ''Border Wars,'' Page 197. Page 133 lists 7 incidents around Kibbutz Erez, January – June 1950, in which 13 Arabs were killed.</ref>։ Գյուղի վրա առաջին պատասխան հարձակումը տեղի ունեցավ 1950 թվականի մարտի 20-ին, երբ վեց արաբ սպանվել էին Կիրբերտ Ջամրուրայի մոտ<ref>Morris, ''Border Wars''. Page 189.</ref>։ 1950 թվականի հունիսի 18-ին Դայանը իր մտքհոգությունները բացատրեց Մապայ խմբակցությանը [[Քնեսեթ|Քնեսեթում]]։

1951 թվականի մարտի 8-ին 18 հոգի սպանվեցին Իդնայում, հոկտեմբերի 20-ին յոթ ջոկատ Գազայի արևելյան հատվածում ավերեցին մի շարք տներ և սառույցի գործարանը, տասնյակներ սպանվեցին և վիրավորվեցին։ 1952 թվականի հունվարի 6-ին միևնույն գումարտակից զրահամեքենաներով հարձակում է իրականացվել բեդուինների ճամբարի վրա, ''Նաբահինում,'' Բուրեյ փախստականների ճամբարի մոտ, սպանելով 15 մարդ<ref>Morris, ''Border Wars''. Pages 190, 201/2, 203.</ref>։ Գլաբ փաշան գրել է այս ռազմավարության նպատակը կարծես թե "«պարզապես արաբներին անխտիր սպանելն է"»։ Դայանն այդ տեսնում էր որպես "«խոտորնակին՝ խոտորնակ"»<ref>Morris, ''Border Wars''. Pages 193–194</ref>։

1955 թվականի մայիսին Դայանը մասնակցում էր Բեն Գուրիոնի հրավիրած ժողովին։ Բեն Գուրիոնը բարձրացրեց Իրաքի Սիրիա հնարավոր ներխուժման հարցը և որ դա ինչպես կարելի է օգտագործել Լիբանանում փոփոխություններ բերելու։ Դայանն առաջարկեց․առաջարկեց<ref>[http://www.transatlantikblog.de/2011/11/23/moshe-dayan-angriff-plaene-libanon-ben-gurion-1955#orig] Avi Shlaim, The Iron Wall, quoted by Transatlantikblog</ref>։․

<blockquote>All Այն ինչ պահանջվում է գտնել սպա, նույնիսկ կապիտանը կանի, գրավել նրա սիրտը կամ փողով առնել, որպեսզի նա համաձայնվի ինքն իրեն հայտարարել մարոնիտ բնակչության փրկիչ։ Այնուհետ Իսրայելի բանակը կմտնի Լիբանան, կգրավի անհրաժեշտ տարածքը, կստեղծի քրիստոնեական ռեժիմ, որ կդառնա Իսրայելի դաշնակից։ Լիտանիից հարավ տարածքը կկցվի Իսրայելին և ամեն ինչ կընկնի իր տեղը։</blockquote>

1953 թվականի հուլիսին Դայանը, գլխավոր շտաբի կազմում, մասնակցում էր 101-րդ գումարտակի ստեղծմանը, որը պետք է մասնագիտացվեր գիշերային ժամանակահատվածում միջսահմանային հակահարվածի համար:<ref>Morris ''Border Wars''. p. 239.</ref>։ Նա ի սկզբանե դեմ էր նման խմբի ստեղծմանը, քանի որ նա պնդում էր, որ դա կխանգարի իրեն IDF-ին պատրաստել հարձակողական պատերազմի համար<ref>Teveth ''Dayan''. Page 243.</ref>: 101-րդ գումարտակի առաջին հարձակումը եղավ 1953 թվականի օգոստոսի 28-ին բուրեյ փախստականների ճամբարի վրա, որի ընթացքում նրանք 20 փախստական սպանեցին<ref>Morris ''Border Wars''. Page 242.</ref>։

Վարչապետ Շարեթը զսպվածության կողմնակից էր և վստահ չէր հարձակումների արդյունավետության վրա։ Գործողությունների հավանություն ստանալու համար Դայանը նվազեցրեց հարձակումների մասշտաբը։ 1954 թվականին լայնածավալ գործողություններն ավելի քիչ էին<ref>Morris ''Border Wars''. Page 424.</ref>։ Between December 1953 թվականի դեկտեմբերի և 1954 թվականի սեպտեմբերի միջև ընկած ժամանակահատվածում 18 միջսահմանային հարձակումների ընթացքում սպանվել էին ավելի քան 48 արաբներ, որոնցից տասնհինգը քազաքացիական անձեր էին՝ ֆերմերներ, հովիվներ և բժիշկ, երկու կին<ref>Morris ''Border Wars''. Pages 293–323.</ref>։ Բեն Գուրիոնի վերադարձի հետ սա փոխվեց։ With Ben-Gurion's return, this changed. On the night of 28 February 1955 թվականի փետրվարի 28-ի գիշերը Գազայի քաղաքից հարավ գտնվող եգիպտական բանակի ճամբարի վրա հարձակում սկսվեց։ Իսրայելի պաշտպանական ուժերը բաղկացած էին 120 դեսանտներից և 14 մահացան, 36 եգիպտական զինվորներ և երկու պաղեստինցի քաղաքացիական անձ սպանվեցին։ Բեն Գուրիոնը և Դայանը Շարեթին ասել էին, որ Եգիպտական զոհերի թիվը 10-ն էր<ref>Morris ''Border Wars''. Pages 324 – 327.</ref>։ On 31 August 1955 թվականի օգոստոսի 31-ին չնայած Շարեթի ընդդիմանալուն երեք դեսանդային ջոկոտներ հարձակվեցին Խան Յունիսում բրիտանացիների կողմից կառուցած Թեգարդ ամրոցի վրա։ Հրամայված էր " հնարավորս«հնարավորինս շատ թշնամու զինվորներ սպանել"»։ Ոստիկանական բաժանմունքը և մի շարք այլ շենքեր պայթեցվել էին և 72 եգիպտացիներ և պաղեստինցիներ էին սպանվել<ref>Morris, ''Border wars''. Page 350.</ref><ref>Katz, Samuel M. (1988) ''Israeli Elite Units since 1948.'' Osprey Publishing. {{ISBN|0-85045-837-4}}. Page 10</ref>։

: "Երեկ վաղ առավոտյան Ռոյը սպանվեց։ Գարնան լռությունը շլացրել էր նրան և նա չնկատեց գարշապարում իրեն սպասողներին։ Այսօր եկեք չմեղադրենք դահիճներին։ Ինչու՞ մենք հայտարարենք մեր նկատմամբ նրանց բոցավառ ատելության մասին։ Ութ տարի է նրանք Գազայի փախստականների ճամբարներում նստած և նրանց աչքի առջև մենք ձևափոխում էինք հողերն ու գյուղերը, որտեղ, մեր երկրում, նրանք և նրանց հայրերը բնակվել են։ Գազայի արաբների մեջ չէ, այլ մեր ներսում է, որ մենք պետք է պնտրենք Ռոյի արյունը։ Ինչպե՞ս ենք մենք փակել մեր աչքերը և հրաժարվել ուղիղ նայել մեր ճակատագրին, և տեսնել մեր սերնդի ճակատագիրը իր ողջ դաժանությամբ։ Արդյո՞ք մենք մոռացել ենք, որ Նահալ Օզում ապրող այս երիտասարդների խումբն իր ուսերին է տանում Գազայի ծանր դարպասները։ Սահմանի գարշապարից այն կողմ ատելության և վրեժխնդրության ծովն է փքվում, սպասելով երբ ամպեր կկուտակվեն մեր ճանապարհին, սպասելով օրվան, երբ չարամիտ կեղծավոր դեսպաններն, ովքեր կոչ են անում զենքը վայր դնել։ Ռոյի արյունը մեզ է կանչում նրա պատառոտված մարմնից։ Չնայած մենք հազար անգամ երդվել ենք, որ մեր արյունը իզուր չի հոսի, երեկ մենք նորից փորձության ենթարկվեցինք, մենք լսեցինք, մենք հավատացինք։

Դայանի վեճը հարթեց Մուկի Ցուրը՝ Կիբուցների Միասնական շարժման առաջնորդը, ով ասել էր․ Dayan's contention was denied by Muky Tsur, a longtime leader of the United Kibbutz Movement who said "«Իհարկե քննարկումներ եղել են գնալ Գոլանի բարձրունքներ, թե չգնալ Գոլանի բարձրունքներ, սակայն քննարկումները Գալիլեում կիբուցիզմի անվտանգության մասին էր"է»։ Այնուհետև ավելացրել էր․ "«Ես կարծում եմ որ Դայանը չէր ուզում գնալ Գոլանի բարձրունքներ։ Սա մի բան է, որ մի մենք գիտեինք տարիներ շարունակ։Ոչ մի կիբուց հող չի ստացել Գոլանի բարձրունքները նվաճելուց։ Մարդիկ, ովքեր գնացել են այնտեղ, գնացել են իրենց կամքով։ Ասել, թե կիբուցիզմը հող է ուզում, դա ցինիզմ է»<ref>{{cite news| url=http://partners.nytimes.com/library/world/mideast/051197golan-dayan.html | work=The New York Times | title=General's Words Shed a New Light on the Golan | date=12 January 2000}}</ref>։"

<blockquote>Դայանի հայտարարության մեջ ճշմարտության մասնիկ կա, սակայն հարկ է նշել որ հյուսիսում գտնվող ապառազմականացված գոտիները Իսրայելը դիտարկում է որպես իր սուվերեն տարածքների մաս և դրանք մշակելու իրավունք վերապահում, իրավունք, որը սիրիացիները հետևողականորեն դիմադրում էին ուժով։ Սիրիան նույնպես աշխատում էր օգուտ քաղել Հորդանան գետից, մինչ այն Իսրայելի տարածք մտնելը, նպատակ ունենալով օգտագործել որպես ջրի աղբյուր։ Սիրիան նաև ակտիվորեն աջակցում էր Իսրայելի դեմ պաղեստինյան դիմադրությանը։ Իսրայելը ժամանակ առ ժամանակ ապառազմականացված գոտիներում միջադեպեր էր հրահրում՝ հարվածներ հասցնելով սիրիական ջրային դիվերսիոն նախագծին և պատժում սիրիացիներին՝ պաղեստինյան դիմադրության աջակցության համար: Դայանի դիտողությունների վերաբերյալ, պետք է հաշվի առնել նաև այն փաստը, որ նա այն ժամանակ ընդդիմության անդամ էր: Սիրիացիների հանդեպ նրա վերաբերմունքը կտրուկ փոխվեց, երբ նա դարձավ պաշտպանության նախարար: Իրոք, 1967 թվականի հունիսի 8-ին Դեյանը շրջանցելով թե վարչապետին, և թե աշխատակազմի ղեկավարին ՝ղեկավարին՝ իսրայելական բանակին հրամայեց հարձակվել և գրավել Գոլանը:</blockquote>

Պատերազմի սկզբում Դայանը տարբերակներ առաջարկեց, ներառյալ պլանը, որով Հորդանանի հետ մարտը վարելու համար, Սինայից Միտլեհ էր նահանջելով, Գոլանի բարձունքներից զորքն ամբողջությամբ դուրսբերելն էր՝ հրաժարվելով Իսրայելի ռազմական դոկտրինայի հիմնական դրույթից, որն ասում է որ պատերազմը որքան հնարավոր է շուտ պետք է տեղափոխել թշնամու տարածք։ Աշխատակազմի ղեկավար Դավիդ Էլազարը առարկեց Դայանի պլանին և իրավացի դուրս եկավ։ Իսրայելը Եգիպտական սահմանից ներխուժեց Սինայի ճակատ, կտրեց Սուեզի ջրանցքը և շրջապատեց երրորդ Եգիպտական բանակը, Իսրայելը նաև հակահարված տվեց սիրիական ռազմաճակատի ուժերին՝ հետ մղելով Հորդանանի և Իրաքի էքսպեդիցիոն ուժերը և գնդակոծելով [[Դամասկոս|Դամասկոսի]] ծայրամասերը: Իսրայելը հաղթեց պատերազմը, բայց արաբների հարձակումը ոչնչացրեց Իսրայելի անպարտելիության իմիջը և ի վերջո հանգեցրեց Եգիպտա-իսրայելական խաղաղության պայմանագրին և հետագա իսրայելական զորքերի դուրսբերմանը բոլոր եգիպտական տարածքներից:

Նրա առաջին կինը՝ Ռուդ Դայանը 1971 թվականին 36 տարվա ամուսնական կյանքից հետո բաժանվեց Դայանից։ Ամուսնալուծության պատճառը նրա բազմաթիվ արտամուսնական կապերն էին։ Ամուսնալուծությունից հետո Ռութը գրեց իր բեսթսելլերը, ''Գուցե ես երազ էի տեսնում։'', որում նա մի գլուխ հատկացրել է "«Մոշեի վատ ճաշակը կանանց հարցում"» թեմային<ref>{{cite news| url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,910563,00.html | work=Time | title=ISRAEL: Life with Moshe | date=26 February 1973}}</ref>։ 1973 թվականին, ամուսնալուծությունից երկու տարի անց, Դայանն ամուսնացավ Ռեյչել Կորեմի հետ՝ պարզ արարողությամբ, որը կատարվեց պաշտպանության բանակի գլխավոր առաջնորդ՝ Ռաբբի Մորդեչայ Պիրոնի տանը: Հարսանիքը նախապես հայտարարված չէր, և Պիրոնը ստիպված էր հավաքագրել հարևաններին՝ կրոնական արարողության համար պահանջվող 10-հոգանոց քվորումն ամբողջացնելու համար։ Ոչ Դայանի դուստրը և երկու որդին, և ոչ էլ Կորեմի երկու դուստրերը, արարողությանը չմասնակցեցին։չմասնակցեցին<ref>JTA, 6/28/1973 [http://www.jta.org/1973/06/28/archive/dayan-surprise-wedding-neighbors-recruited-for-minyan#ixzz3CpPwQJVz Dayan Surprise Wedding Neighbors Recruited]</ref>։ WhenԵրբ heԴայանը died,մահացավ Dayanգրեթե leftամբողջ almostունեցվածքը hisթողեց entireիր estateերկրորդ to his second wife, Rachel.կնոջը՝ Ռեյչելին{{Citation needed|date = September 2016}}։

Մոշեի և Դայանի դուստր Յաել Դայանը, վիպասան, Իսրայելում առավել հայտնի է իր «Իմ հայրը, նրա դուստրը», իր հոր հետ հարաբերությունների մասին, գրքով<ref>Dayan, Yael. ''My Father, His Daughter'', [[Hachette (publisher)|Littlehampton Book Services]], 1986, {{ISBN|978-0-297-78922-2}}</ref>: Նա, հետևելով հոր օրինակին քաղաքականություն մտավ և տարիների ընթացքում Իսրայելի ձախակողմյան թևի տարբեր կուսակցությունների անդամ դարձավ;դարձավ։ Նա ծառայեց Քնեսեթում և Թել Ավիվի քաղաքապետարանի խորհրդում, ինչպես նաև սոցիալական հարցերով Թել Ավիվ Ջաֆֆայի քաղաքապետի տեղակալ։ Դայանի որդիներից մեկը՝ Ասսի Դայանը դերասան և ռեժիսոր էր<ref>[http://www.haaretz.com/news/israeli-actor-director-assi-dayan-suffers-severe-heart-attack-1.3990 "Israeli actor director Assi Dayan suffers severe heart attack"] ''[[Ha'aretz]]'', 17 November 2009</ref>։ Դայանի մյուս որդին՝ վիպասան Էհուդ Դայանը, ում ժառանգությունից զրկել էին, հոր մահվանից մի քանի ամիս անց նրա մասին քննադատական գիրք էր գրել, ծաղրելով նրա ռազմական, հեղինակային և քաղաքական ունակությունները՝ նրան անվանելով կնամոլ և մեղադրելով ժլատության մեջ: Գրքում նա իր հորը մեղադրում էր, նույնիսկ քաղցկեղի դեմ պայքարում, փող աշխատելու մեջ։ Նա ցավում էր նաև, որ երեք անգամ ավելի հաճախ էր աղոթք կարդացել մի մարդու համար, որը երբեք չէր պահել տաս պատվիրաններից նույնիսկ կեսը<ref>''[[Anchorage Daily News]]'': 26 May 1982. "Dayan denounced by eldest son".</ref><ref>[https://www.nytimes.com/1982/05/28/nyregion/notes-on-people-moshe-dayan-s-son-dismisses-father-s-talents.html "Son dismisses father's talents"] ''[[The New York Times]]'', 28 May 1982</ref>։

Նրա քաջությունը խելագարության աստիճանի էր, նույնքան, որքան պատասխանատվության բացակայությունը։ Նույնը չէի ասի նրա քաղաքացիական քաջության մասին։ Մի անգամ Բեն Գուրիոնն ինձ հարցրեց իմ վերաբերմունքը Դայանին իր կառավարությունում գյուղատնտեսության նախարար նշանակելու վերաբերյալ։ Ես ասացի, որ շատ կարևոր է, որ Դայանը լինի յուրաքանչյուր կառավարությունում՝ իր փայլուն գաղափարների համար, բայց ոչ երբեք վարչապետ։ Բեն Գուրիոնը հարցրեց․ "«ինչու՞ ոչ վարչապետ"։ Ես պատասխանեցի․ "«քանի որ նա պատասխանատվություն զգացում չունի"»<ref>Landau, E. (6 September 2002). "Libya is becoming the first country to attain weapons of mass destruction". ''Tel Aviv'', pp. 45–51</ref>։

Դայանը համատեղում էր Կիբուցականի աշխարհիկ ինքնությունն ու պրագմատիզմը հրեա ժողովրդի և Իսրայելի նկատմամբ խորը սիրո և գնահատանքի հետ, բայց ոչ կրոնական նույնականացման։ Հուշերում, 1967 թվականի Երուսաղեմի գրավումից որոշ ժամանակ անց, տեսնելով, թե ինչպես է ամբոխը հավաքվում Տաճար լեռան վրա, նա հարցրել էր․ "«Սա ի՞նչ է։ Վատիկա՞ն։"Վատիկա՞ն»։

Ամերիկյան գիտաֆանտաստ գրող [[Պոլ Ուիլյամս Անդերսոն]]ը հրատարակել էր իր իրմ''Դոմինիկ Ֆլանդրի'' վեպը, երբ Դայանի միջազգային ճանաչումը և նրանով հիացմունքը Իսրայելում ամենաբարձրն էին։ Գրքում նկարագրված հեռավոր Գալակտիկական կայսրությունում կա մոլորակ, որը կոչվում է «Դայան»։ Այն բնակեցված է հրեաներով: