«Ռուսաստան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 8.
| | {{nowrap|11.0%՝ այլ}}
}}|մայրաքաղաք=[[Մոսկվա]]|ամենամեծ_քաղաք=մայրաքաղաք|կառավարության_տեսակը=Կիսանախագահական դաշնային հանրապետություն|ղեկավար_կոչում_1=[[Ռուսաստանի նախագահ|Նախագահ]]|ղեկավարի_անուն_1=[[Վլադիմիր Պուտին]]|ղեկավար_կոչում_2=[[Վարչապետ]]|ղեկավարի_անուն_2=[[Դմիտրի Մեդվեդև]]|ղեկավար_կոչում_3=|ղեկավարի_անուն_3=|ղեկավար_կոչում_4=|ղեկավարի_անուն_4=|ղեկավար_կոչում_5=|ղեկավարի_անուն_5=|ինքնիշխանության_տեսակը=[[Ռուսաստանի պատմություն|Կազմավորում]]<ref>{{cite web|url=http://www.1150russia.ru/ukaz-prezidenta-rf-o-prazdnovanii-1150-letiya-zarozhdeniya-rossiyskoy-gosudarstvennosti.html |script-title=ru:Указ Президента РФ "О праздновании 1150-летия зарождения российской государственности" |trans-title=Presidential Decree "On celebrating the 1150th anniversary of Russian statehood" |language=Russian |author= |date=March 3, 2011 |website=www.1150russia.ru |publisher={{lang|ru| Комитет культуры Новгородской области}} (Novgorod Region Culture Committee) |access-date=October 20, 2016 |quote= |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714233159/http://www.1150russia.ru/ukaz-prezidenta-rf-o-prazdnovanii-1150-letiya-zarozhdeniya-rossiyskoy-gosudarstvennosti.html |archive-date=July 14, 2014 |dead-url=yes}}</ref>|ինքնիշխանության_նշում=|established_event1=[[Կիևյան Ռուսիա]]|established_date1=[[882]]|established_event2=[[Մոսկվայի մեծ իշխանություն]]|established_date2=[[1283]]|established_event3=[[Ռուսական թագավորություն]]|established_date3=[[հունվարի 16]], [[1547]]|established_event4=[[Ռուսական կայսրություն]]|established_date4=[[հոկտեմբերի 22]], [[1721]]|established_event5=[[Ռուսաստանի հանրապետություն]]|established_date5=[[սեպտեմբերի 14]], [[1917]]|established_event6=[[Ռուսաստանի Խորհրդային Ֆեդերատիվ Սոցիալիստական Հանրապետություն|Ռուսաստանի ԽՖՍՀ]]|established_date6=[[նոյեմբերի 7]], [[1917]]|established_event7=[[Խորհրդային Միություն]]|established_date7=[[դեկտեմբերի 30]], [[1922]]|established_event8=[[Ռուսաստանի Դաշնություն]]|established_date8=[[դեկտեմբերի 25]], [[1991]]|area=17 101 481<ref>{{cite web |url=https://unstats.un.org/unsd/publications/pocketbook/files/world-stats-pocketbook-2016.pdf#page=182 |title=World Statistics Pocketbook 2016 edition |publisher=United Nations Department of Economic and Social Affairs. Statistics Division |date= |access-date=April 24, 2018 |quote=}}</ref>|areami²=6,592,800|area_rank=1-ին<ref>{{cite web|url=https://rosreestr.ru/upload/Doc/18-upr/%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%20%D0%BF%D0%BE%20%D1%84.22%20%D0%B7%D0%B0%202016%20%D0%B3%D0%BE%D0%B4%20(%D0%BF%D0%BE%20%D1%81%D1%83%D0%B1%D1%8A%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC%20%D0%A0%D0%A4)_%D0%BD%D0%B0%20%D1%81%D0%B0%D0%B9%D1%82.doc |script-title=ru:Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 1 January 2017 (в разрезе субъектов Российской Федерации)|title=Information about avaliability and distribution of land in the Russian Federation as of 1 January 2017 (by federal subjects of Russia|website=Rosreestr}}</ref>|percent_water=13 (այդ թվում ճահիճները)<ref name=gen>{{cite web|title=The Russian federation: general characteristics |url=http://www.gks.ru/scripts/free/1c.exe?XXXX09F.2.1/010000R |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110728064121/http://www.gks.ru/scripts/free/1c.exe?XXXX09F.2.1%2F010000R |archivedate=July 28, 2011 |website=Federal State Statistics Service |accessdate=April 5, 2008 |deadurl=yes}}</ref>|population_estimate=146 804 372<ref name="gks.ru">{{cite web|title=Population of Russian Federation|url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/PrPopul2018.xlsx|accessdate=February 23, 2018|website=www.gks.ru}}</ref>|population_estimate_year=2017<ref name="gks.ru" />|population_estimate_rank=9-րդ|population_census=145,274,019|population_census_year=2002|population_density=8.3|population_densitymi²=21.8|population_density_rank=209-րդ|GDP_PPP_year=2019|GDP_PPP=$4.323 տրիլիոն<ref name="imf.org">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?sy=2019&ey=2019&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=68&pr1.y=11&c=922&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=|title=Report for Selected Countries and Subjects|website=www.imf.org}}</ref>|GDP_PPP_rank=6-րդ|GDP_PPP_per_capita=$30,040<ref name="imf.org" />|GDP_PPP_per_capita_rank=49-րդ|GDP_nominal=$1.754 տրիլիոն<ref name="imf.org" />|GDP_nominal_year=2019|GDP_nominal_rank=12-րդ|GDP_nominal_per_capita=$12,191<ref name="imf.org" />|GDP_nominal_per_capita_rank=67-րդ|Gini=37.7 <!--number only-->|Gini_year=2015|Gini_change={{նվազում}} <!--increase/decrease/steady-->|Gini_ref=<ref name="WBgini">{{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=RU |title= GINI index (World Bank estimate) |publisher= World Bank |accessdate= November 2, 2017}}</ref>|Gini_rank=98|HDI=0.816 <!--number only-->|HDI_year=2017<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->|HDI_change={{աճ}}<!--increase/decrease/steady-->|HDI_ref=<ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf |title=2018 Human Development Report |year=2018 |accessdate=14 September 2018 |publisher=United Nations Development Programme }}</ref>|HDI_rank=49-րդ|currency=[[Ռուսական ռուբլի|Ռուբլի]]|currency_code=RUB|time_zone=|utc_offset=+2 to +12|time_zone_DST=|utc_offset_DST=+3 to +13|cctld=[[.ru]], [[.su]], [[.рф]]|calling_code=7}}
'''Ռուսաստան''' ({{lang-ru|Россия}}), պաշտոնական անվանումը՝ '''Ռուսաստանի Դաշնություն''' ({{lang-ru|Российская Федерация}}), [[Մայրցամաքային Եվրոպա|միջմայրցամաքային]] [[պետություն]] [[Եվրասիա|Եվրասիայի]] [[Հյուսիսային Ասիա|հյուսիսարևմտյան հատվածում]]<ref>"The names Russian Federation and Russia shall be equal". {{cite web|url=http://www.constitution.ru/en/10003000-02.htm|title=The Constitution of the Russian Federation|website=(Article 1)|accessdate=June 25, 2009}}</ref>։ Տարածքի հիմնական մասը գտնվում է [[Հյուսիսային Ասիա|Հյուսիսային Ասիայում]], իսկ որոշակի հատված նաև [[Արևելյան Եվրոպա|Արևելյան Եվրոպայում]]<ref name="britannica">{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/513251/Russia|title=Russia|publisher=Encyclopædia Britannica|accessdate=January 31, 2008}}</ref>։ Ռուսաստանն աշխարհի խոշորագույն պետությունն է<ref>{{cite web|url=http://www.russianembassy.org/page/general-information|title=General Information|publisher=Russian Embassy, Washington DC}}</ref> և զբաղեցնում է երկրագնդի ցամաքային տարածքի 1/8-ը<ref>{{cite web|url=http://www.greece.mid.ru/rus/russia/territoria_naselenie.html|title=Территория и население Российской Федерации|publisher=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160416134542/https://www.greece.mid.ru/rus/russia/territoria_naselenie.html|archivedate=April 16, 2016|deadurl=yes}}</ref>։ Բնակչության թվով 9-րդն է աշխարհում․ ըստ 2018-ի մարդահամարի տվյալների՝ [[Ռուսաստանի բնակչություն|Ռուսաստանի բնակչության]] թիվը կազմում է ավելի քան 144 մլն մարդ։ Երկրի ազգաբնակչության 77 %-ը կենտրոնացված է արևմուտքում՝ եվրոպական հատվածում, որտեղ էլ տեղակայված է [[Մոսկվա|քաղաքամայր Մոսկվան]]: Վերջինս համարվում է Եվրոպայի խոշորագույն քաղաքը, ինչպես նաև խոշորագույններից մեկն ամբողջ աշխարհում։ ՌԴ նշանավոր քաղաքներից են նաև [[Սանկտ Պետերբուրգ|Սանկտ Պետերբուրգը]], [[Նովոսիբիրսկ|Նովոսիբիրսկը]], [[Եկատերինբուրգ|Եկատերինբուրգը]] և [[Նիժնի Նովգորոդ|Նիժնի Նովգորոդը]]։ Պետական լեզուն [[Ռուսերեն|ռուսերենն]] է, հիմնական բնակիչները՝ [[Ռուսներ|ռուսները]]։ Խոշոր ազգային փոքրամասնություններն են [[Թաթարներ|թաթարները]], [[Ուկրաինացիներ|ուկրաինացիները]], [[Բաշկիրներ|բաշկիրները]], [[Հայեր|հայերը]], [[Չուվաշներ|չուվաշները]], [[Չեչեններ|չեչենները]] և այլն։
 
Ռուսաստանի Դաշնությունը սահմանակցում է տասնութ պետությունների՝ այդ չափանիշով ևս զբաղեցնելով առաջին տեղը։ Մասնավորապես՝ ցամաքային սահման ունի [[Նորվեգիա|Նորվեգիայի]], [[Ֆինլանդիա|Ֆինլանդիայի]], [[Էստոնիա|Էստոնիայի]], [[Լատվիա|Լատվիայի]], [[Լիտվա|Լիտվայի]], [[Լեհաստան|Լեհաստանի]] ([[Կալինինգրադի մարզ|Կալինինգրադի երկրամասով]]), [[Բելառուս|Բելառուսի]], [[Ուկրաինա|Ուկրաինայի]], [[Վրաստան|Վրաստանի]], [[Ադրբեջանական Հանրապետություն|Ադրբեջանական Հանրապետության]], [[Ղազախստան|Ղազախստանի]], [[Չինաստան|Չինաստանի]], [[Մոնղոլիա|Մոնղոլիայի]] և [[Հյուսիսային Կորեա|Հյուսիսային Կորեայի]] հետ։ [[Օխոտի ծով|Օխոտի ծովով]] սահմանակցում է [[Ճապոնիա|Ճապոնիային]], իսկ [[Բերինգի նեղուց|Բերինգի նեղուցով]]՝ [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|Միացյալ Նահանգների]] [[Ալյասկա (նահանգ)|Ալյասկա նահանգին]]<ref>{{cite web|url=http://jwsr.ucr.edu/archive/vol12/number2/pdf/jwsr-v12n2-tah.pdf|title=East-West Orientation of Historical Empires|author2=Thomas D. Hall|date=2006|publisher=Journal of World-Systems Research, Vol. 12 (no. 2)|pages=219–229|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070222011511/http://jwsr.ucr.edu/archive/vol12/number2/pdf/jwsr-v12n2-tah.pdf|archivedate=February 22, 2007|author3=Jonathan M. Adams|author=Peter Turchin}}</ref>։ Որպես իրեն սահմանակից երկիր Ռուսաստանը ճանաչում է նաև [[Վրաստանի օկուպացված տարածքներ|իրավականորեն Վրաստանի մաս կազմող]] [[Աբխազիա|Աբխազիայի]] և [[Հարավային Օսիա|Հարավային Օսիայի հանրապետություններին]], որոնք անկախություն են ստացել [[Ռուս-վրացական պատերազմ|2008 թվականի ռուս-վրացական պատերազմի]] արդյունքում, սակայն մինչ օրս միջազգային ճանաչում չունեն։