Վիքիպեդիա

«Մասնակից:Nelly Nazaryan/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Հրաբուխ}}Լիճ
|հայերեն անվանում =
|բնօրինակ անվանում =
|պատկեր =
|պատկերի չափ =300px
|պատկերի նկարագրություն =
|տեղագրություն =
|Երկիր =
|շրջան =
|տեսակ =
|բարձրություն ծովի մակ. =
|երկարություն =
|լայնություն =
|մակերես =
|ծավալ =
|ջրափնյա գծի երկարություն =
|առավելագույն խորություն =
|միջին խորություն =
|միջին բարձրություն =
|հանքայնություն =
|աղիություն =
|պարզություն =
|թափվող գետեր =
|սկիզբ առնող գետեր =
|ջրահավաքի մակերեսը =
|կղզիներ =
}}
 
'''Մասլեեվո'''[4], լիճ [[Կրասնոյարսկի երկրամաս]]ի հարավային մասում գտնվող [[Ձեռժինսկի շրջան (Կրասնոյարսկի երկրամաս)|Ձեռժինսկի շրջան]]ի Դենիսովսկի գյուղական համայնքում [5]: Լճի հայելին գտնվում է ծովի մակարդակից 170,5 մ բարձրության վրա [1]:
'''Բաուրդարբունգա''', '''Բարդարբունգա''' ({{lang-is|Bárðarbunga[2]}}), հրաբուխ [[Իսլանդիա]]յի հարավ-արևելքում, [[Նորդուրլանդ Էյստրա]] շրջանում: Ներառում է մոտակա օբյեկտները` [[ստրատոհրաբուխ]]ներ, հրաբխային ճեղքվածքներ, հրաբխային լանջեր, խառնարաններ: Մինչև 2014 թվականը վերջին ժայթքումը արձանագրվել է 1910 թվականին, իսկ վերջին խոշոր ժայթքումը տեղի է ունեցել 1477 թվականին [⇨]: 2014 թվականի օգոստոսին սկսվել է հրաբխի նոր ժայթքում, որը շարունակվել է մինչև 2015 թվականի սկիզբը[]:
 
== Աշխարհագրական դիրքը ==
Հրաբխի բարձրությունը 2009 մ է (սա Իսլանդիայի երկրորդ ամենաբարձր գագաթն է՝ Խվանադալսխնուկյուրից հետո): Բաուրդարբունգան գտնվում է [[Վատնաիյոկյուդլ]] սառցադաշտի հյուսիսարևմտյան հատվածում, [[Գրիմսվոթն]] հրաբխից դեպի հյուսիս: Այն մակերեսային ստրատոհրաբուխ է, գտնվում է [[կալդերա]]յում, որն ունի մոտ 700 մ խորություն: Հրաբխի [[խզումային խախտումներ]]ը, կապված են [[Ասկիա]] և Տորվայեկյուդլ հրաբուխների հետ:
Լիճը գտնվում է շրջկենտրոնի ուղիղ գծի 18,9 կմ հեռավորության վրա` Ձեռժինսկո գյուղից և 6,8 կմ հարավ-արևելք Կոլոն գյուղից: Նախկինում լճի շրջակայքում կային Սոսնովկա և Մասլեևո բնակավայրեր, որոնք այժմ ոչնչացված են: Լիճը շրջապատված է սոճիներով և խառը անտառներով: Լճի արևմտյան և հարավարևմտյան ափերը ճահճացած են: Լճի հյուսիս-արևելյան ափին կա հանգստի կենտրոն (նախկինում ռահվիրայական ճամբար), հարավ-արևմտյան ափին նախկինում եղել են թափված տաղավարներ և խրճիթ։ Լճի ափից 1,15 կմ արևելք գտնվում է Լինկովո փոքրիկ լիճը, որին հաջորդում է բավականին մեծ ճահիճ: Աբան գետը հոսում է 1,15 կմ հյուսիս և ջրամբարից 1,4 հարավ-արևմուտք [1]:
 
== Աշխարհագրական բնութագրերը ==
Բաուրդարբունգայի տարածքում բնակավայրեր չկան, սակայն ամռանը դրա հարակից տարածքներն են այցելում զբոսաշրջիկներն ու որսորդները[3]:
Լիճն ունի ձվաձև տեսք, ձգվում է արևմուտքից արևելք: Լճի տարածքը 1,92 կմ² է, չկա ջրբաժան, երկարությունը՝ 2,9 կմ, լայնությունը՝ 1 կմ: Կենտրոնական մասում լճի խորությունը գերազանցում է 6 մետրը: Ջրամբարի ջուրը մաքուր է, ունի բարձր թափանցիկություն։ Տեղի բնակիչների ցուցմունքների համաձայն՝ 1970-ականներին և 1980-ականներին լճի ջրի որակը մոտ էր աղբյուրի ջրի որակին: Լճի ուրվագծերը հարթ և մեղմ են: Արևելյան ափը ավազոտ է, այստեղ կան լողափեր: Լճի հատակը անհավասար է, կան մի քանի փոսեր, որոնցից հոսում են աղբյուրներ։ Այն ծածկված է նեխատիղմով և տիղմով, հատկապես լճի արևմտյան մասում, ինչի պատճառով էլ այն բավականին ճահճոտ է: Ջրամբարի միջին մասում սպրոֆիլային շերտի հաստությունը հասնում է 3,48 մետրի: Նեխատիղմ Մասլեեվան ունի բուժիչ հատկություններ: Տեղի բնակիչների խոսքով՝ լիճն ունի երկու հատակ: Ապացույցներ կան, որ նախահեղափոխական տարիներին, հետազոտությունների արդյունքում, լճի հատակի տակ հայտնաբերվել է օդային պղպջակ [1] [6] [7]:
 
== Անուն ==
Հրաբխի անվանումն առաջացել է հին իսլանդացի բնակչի պատվին, որի անունն էր Գնուպա-Բարդուր[4]: Բառացի Բաուրդարբունգայի անունը կարող է թարգմանվել որպես «Բաուրդուրի լեռնաշղթա» կամ «Բաուրդուրի գմբեթ»:
 
== Պատմական տեղեկություններ ==
[[Պատկեր:Sylgjökull Hamarskriki 3 Iceland.JPG|մինի|ձախից]]
Հրաբուխը մշտապես ժայթքել է նոր ժամանակաշրջանում: Ամենամեծ լավային հոսքի ծավալը, որը բխում էր մի քանի հրաբխային ճեղքվածքներից, հասնում էր 21 կմ խորհանարդի: Վերջին խոշոր ժայթքումը տեղի է ունեցել 1477 թվականին: Դրա պայթուցիկ ցուցանիշը կազմում էր 6 միավոր: Հաջորդ տարիներին ևս եղել են ժայթքումներ. վերջինը տեղի է ունեցել 1910 թվականին [5] [6] և տևել է հունիսից մինչև հոկտեմբեր: Ժամանակ առ ժամանակ տարածքի մեջ նշմարվում են փոքրիկ ստորգետնյա ցնցումներ:
 
Հրաբխի ակտիվությունը կրկին սկսել է աճել 2007 թվականից [5]:
 
== 2014 թվականի շայթքումներ ==
2014 թվականի ամռանը Բաուրդարբունգայի շրջանում իրականացվել են ուսումնասիրություններ, որոնք ցույց են տվել, որ հրաբխի ներսում գոյություն ունի [[մագմա]]յի շարժում: Օգոստոսի 17-18-ի գիշերը հրաբխի տարածքում արձանագրվել են մի շարք ստորգետնյա ցնցումներ, որոնցից ուժեղագույնների մագնիտուդը հասնում է 3.8-ի[5]: Ապա ավելի ուշ հաղորդվել է, որ օգոստոսի 18-ին ցնցումների առավելագույն չափը հասել է 4,5-ի[7]: Քանի որ հնարավոր հրաբխային ժայթքման հետևանքով կարելի է ակնկալել ջրհեղեղ, ինչպես նաև կձևավորվեր հրաբխային մոխրի ամպ, օգոստոսի 18-ին իսլանդական իշխանությունները արգելափակեցին մի քանի մայրուղիներ։
 
Մագմայի շարժումը օգոստոսի 18-ին արձանագրվել է 3-7 կմ մակերեսի տակ: Մասնագետների կարծիքով այս փաստը վկայում է, որ մոտակա ժամանակում մագմայի դուրս գալու մեծ հավանականություն կլինի [7]:
 
Օգոստոսի 20-ին հրաբխի տարածքի բնակիչները (այդ թվում` ավելի քան 200 զբոսաշրջիկ, որոնք բնակվում էին Վատնաիյոկյուդլ ազգային պարկի տարածքում գտնվող հյուրանոցներում) տարհանվել են: Հայտարարվել է, որ Վատնաիյոկյուդլ սառցադաշտի հյուսիսային հատվածից դեպի մայրուղի գոտին փակ է այցելության համար[10]:
 
Հրաբխի ժայթքումը սկսել է օգոստոսի 23-ին: Ավիացիոն վտանգի գույնի կոդը վերափոխվել է առավելագույնի՝ «կարմիր»-ի [~ 1], և Իսլանդիայի քաղաքացիական ավիացիայի ծառայությունը արգելել է բոլոր թռիչքները Բաուրդարբունգայի շրջանում [3] [6]:
 
Օգոստոսի 24-ին Բաուրդարբունգայի շրջանում տեղի է ունեցել երկու երկրաշարժ` 5.3 մագնիտուդով (տեղական ժամանակով ժամը 00.19-ին, երկրաշարժի օջախը՝ 5.4 կմ խորությամբ) և 4.9 մագնիտուդով (տեղական ժամանակով ժամը 05.33-ին, նախորդից 17 կմ հեռավորության վրա, օջախի խորությունը՝ շուրջ 10 կմ) [3]: Նույն օրը տարածքի ստուգումից հետո ավիացիոն վտանգի գունային կոդը փոխվել է «նարնջագույն»-ի [1], քանի որ պարզվել է, որ դեռևս ժայթքման արտաքին դրսևորումներ չկան [11]:
 
Մի քանի օրվա ընթացքում հրաբխի կալդերայից շարժվող մագման սկսեց հոսել դեպի հյուսիս, օգոստոսի 29-ին սկսեց դուրս գալ (տեղական ժամանակով ժամը 0:02) 300 մետրանոց ճեղքվածքից, որն առաջացել էր նախորդ օրը Խոլուխրյոյին լավային լեռան վրա, Բաուրդարբունգայից տասնյակ կիլոմետրեր դեպի հյուսիս, Վատնաիյոկյուդլ սառցադաշտի սահմաններից դուրս: Մի քանի ժամ անց ժայթքումների թիվը նվազել է [12] [13]:
 
Նույն օրվա կեսին հրաբխի հյուսիսային կալդերայում երկրաշարժ է գրանցվել՝ 5,2 բալ ուժգնությամբ[14]։
 
 
Օգոստոսի 31-ի առավոտյան ժայթքումը շարունակվել է։ Լավան սկսել է հոսել նույն ճեղքվածքից, ինչպես օգոստոսի 29-ին, և ճեղքի երկարությունը կազմել է 1,5 կմ: Տեղական ժամանակով ժամը 7-ի դրությամբ հյուսիսարևելյան ուղղությամբ ձգվող լավայի հոսքն ուներ մոտ 1 կմ լայնություն ու մոտ 3 կմ երկարություն։ Օրվա ընթացքում Բաուրդարբունգայի կալդերայում տեղի է ունեցել երկու համեմատաբար ուժեղ երկրաշարժեր՝ 3,8 և 5,1 բալ ուժգնությամբ։ Հրաբխի վտանգի ավիացիոն գունային կոդն առավոտյան բարձրացվել էր «կարմիր»-ի, բայց կեսօրին կրկին իջեցվել է «նարնջագույն»-ի[~ 1] [15]:
 
2014 թվականիի սեպտեմբեր-հոկտեմբեր ամիսներին, ժայթքումը շարունակվել է: Սեյսմիկ ակտիվությունը Բաուրդարբունգայի կալդերայում շարունակվել է մնալ բարձր, բազմիցս արձանագրվել են 5-ից ավելի հզորությամբ երկրաշարժեր։
 
<gallery>
Bárðarbunga Volcano, September 4 2014 - 15146259395.jpg|2014 թվականի սեպտեմբերի 4-ի ժայթքումը
Bárðarbunga II - Holuhraun.jpg|2014 թվականի հոկտեմբերի 21-ի ժայթքման տեսքը վերևից
Holuhraun False Color OLI Landsat 8 01.jpg
Vatnajokull map.svg
Skeidara.jpg
</gallery>
 
2015 թվականի փետրվարի 28-ին հայտարարվել է, որ հրաբխի ժայթքումը ավարտվել է [16]: Սակայն գազի արտանետումները շարունակվել են։ Հրաբխի հյուսիսային գոտին, ներառյալ Ասկիա և Հերդուբրեիդ հրաբուխները, փակ են մնացել հանրության համար։ Հրաբխի վտանգի ավիացիոն գունային կոդը նվազեցվել է «դեղին»-ի:
 
2015 թվականի մարտի 16-ին, հրաբխի հյուսիսային տարածքը բաց էր հանրության համար՝ բացառությամբ շրջակա 20 մետր տարածքի [17]:
 
== Ծանոթագրություններ ==
Տող 52 ⟶ 42՝
 
== Արտաքին հղումներ ==
 
* [http://en.vedur.is/earthquakes-and-volcanism/articles/nr/2947 Bárðarbunga — updated information] (Лента информационных бюллетеней, отчётов и новостных сообщений о сейсмических событий и вулканической активности в районе Баурдарбунги) // Icelandic Met Office{{ref-en}}
* {{cite gvp |1=1703-03=|2=Вулкан Баурдарбунга}}
* {{cite web |title = Bárðarbunga Volcano Livestream |url = http://bardarbunga.info/ |archiveurl = https://web.archive.org/web/20140826115509/http://bardarbunga.info/ |archivedate = 2014-08-26 |deadlink = yes }}
* [http://www.volcanolive.com/bardarbunga.html Volcano Live — John Search]
* [http://www.peakbagger.com/peak.aspx?pid=8830 Peakbagger.com]
* [http://www.mountain-forecast.com/peaks/Baroarbunga Mountain-Forecast.com]
 
{{ՎՊԵ}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Մասնակից:Nelly_Nazaryan/Ավազարկղ» էջից