Վիքիպեդիա

«Աֆղանստան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 67.
|calling_code = 93
}}
'''Աֆղանստան''' (/æfˈɡænɪstæn, æfˈɡɑːnɪstɑːn/ (listen); Pashto/Dari: افغانستان, Pashto: ''Afġānistān'' [avɣɒnisˈtɒn, ab-]<ref>The phoneme {{IPA|/f/}} <span style="font-size:140%;">ف</span> occurs only in loanwords in Pashto, it tends to be replaced with {{IPA|/p/}} <span style="font-size:140%;">پ</span>. {{IPA|[b]}} is also an allophone of {{IPA|/p/}} before voiced consonants; {{IPA|[v]}} is an allophone of {{IPA|/f/}} before voiced consonants in loanwords.</ref>, Dari: ''Afġānestān'' [avɣɒnesˈtɒn]), պաշտոնական անվանումը '''Աֆղանստանի Իսլամական Հանրապետություն''', ցամաքային պետություն [[Հարավային Ասիա|Հարավային Ասիայում]]<ref>{{Cite news|url=https://www.britannica.com/place/Afghanistan|title=Afghanistan {{!}} history – geography|work=Encyclopedia Britannica|access-date=19 October 2018|language=en}}</ref><ref name="Factbook" />։ Աֆղանստանը հարավից և արևելքից սահմանակից է [[Պակիստան|Պակիստանին]], արևմուտքից՝ [[Իրան|Իրանին]], հյուսիսից՝ [[Թուրքմենստան|Թուրքմենստանին]], [[Ուզբեկստան|Ուզբեկստանին]] և [[Տաջիկստան|Տաջիկստանին]], հյուսիս-արևելքից՝ [[Չինաստան|Չինաստանին]]։ Տարածքը կազմում է մոտ 652 000 կմ<sup>2</sup>, որի մեծ մասը [[Հինդուկուշ|Հինդուքուշ]] լեռնաշղթան է<ref>''The History of Afghanistan, 2nd Edition'' by Meredith L. Runion</ref>։ [[Քաբուլ|Քաբուլը]] պետության ամենամեծ քաղաքն ու մայրաքաղաքն է։
 
Աֆղանստանում մարդկության բնակության փաստերը սկսվում են միջին [[Հին քարի դար|պալեոլիթի]] ժամանակաշրջանից․ այն գտնվել է [[Մետաքսի ճանապարհ|Մետաքսի ճանապարհի]] վրա, որով էլ կապ է հաստատել [[Միջին Արևելք|Միջին Արևելքի]] և Ասիայի մնացյալ մասերի հետ։ Այս տարածքում բնակվել են ամենատարբեր ժողովուրդներ, և այն եղել է բազմաթիվ ռազմական արշավանքների թատերաբեմ, այդ թվում [[Ալեքսանդր Մակեդոնացի|Ալեքսանդր Մակեդոնացու]], [[Մաուրյաների պետություն|Մաուրյանների]], մուսուլման արաբների, [[Մոնղոլներ|մոնղոլների]], բրիտանացիների, [[Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|Խորհրդային Միության]] և 2001 թվականից ի վեր [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|ԱՄՆ-ի]] և [[ՆԱՏՕ|ՆԱՏՕ-ի]] դաշնակից երկրների։ Այն կոչվել է «անհաղթելի»<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26483320|title=Is Afghanistan really impossible to conquer?|first=William|last=Dalrymple|date=9 March 2014|work=BBC News}}</ref><ref>{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/world/south-asia/Afghanistan-Most-invaded-yet-unconquerable/articleshow/5542209.cms|title=Afghanistan: Most invaded, yet unconquerable|work=Times of India}}</ref> և համարվել է «կայսրությունների գերեզմանոց»<ref>{{cite web|url=https://thediplomat.com/2017/06/why-is-afghanistan-the-graveyard-of-empires/|title=Why Is Afghanistan the 'Graveyard of Empires'?|work=The Diplomat|author=Akhilesh Pillalamarri}}</ref>։ Այս տարածքում են ծագել և հսկայական կայսրություններ ստեղծել [[Քուշաններ|քուշաները]], [[Հեփթաղներ|հեփթաղները]], [[Սամանիների պետություն|սամանիները]], սաֆարիները, [[Ղազնևիների պետություն|ղազնևիները]], ղուրիները, խալաջիները, մուղալները, հոտաղները, դուրանիները և այլն<ref name="Galvin-PreIslamic">{{cite web|url=http://www.gl.iit.edu/govdocs/afghanistan/PreIslamic.html|title=The Pre-Islamic Period|last=Griffin|first=Luke|date=14 January 2002|work=Afghanistan Country Study|publisher=Illinois Institute of Technology|archiveurl=https://web.archive.org/web/20011103002246/http://www.gl.iit.edu/govdocs/afghanistan/PreIslamic.html|archivedate=3 November 2001|accessdate=14 October 2010}}</ref>։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Աֆղանստան» էջից