«Արցախի Հանրապետություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Արցախի Հանրապետություն''' կամ '''Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն'''<ref,կամ group="Ն">ԸստԱրցախ երկրի սահմանադրության ''Արցախի Հանրապետություն'' և՛ ''Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն'' անվանումները նույնական են: [http://www.nkr.am/hy/constitution/9/ Արցախի Հանրապետության սահմանադրություն, 1.2]</ref>, [[Չճանաչված կամ մասամբ ճանաչված պետությունների ցանկ|չճանաչված պետություն]] [[Հարավային Կովկաս]]ում։ [[Միավորված ազգերի կազմակերպություն|Միավորված Ազգերի Կազմակերպության]] անդամ որևէ երկրի կողմից պաշտոնապես ճանաչված չէ։ Արցախի Հանրապետությունն ճանաչված է միայն մասամբ ճանաչված [[Աբխազիա]]յի և [[Հարավային Օսիա]]յի, ինչպես նաև չճանաչված [[Մերձդնեստրի Մոլդովական Հանրապետություն|Մերձդնեստրյան Հանրապետության]] կողմից։ Ռազմաքաղաքական և տնտեսական առումով գրեթե միաձուլված է [[Հայաստան]]ին: Վերջինը ապահովում է Արցախի անվտանգությունը<ref>[http://www.mil.am/hy/news/1766 «Հայաստանը ԼՂՀ ժողովրդի անվտանգության երաշխավորն է»] ([https://web.archive.org/save/http://www.mil.am/hy/news/1766 արխիվացված]):</ref><ref>[https://www.mfa.am/hy/interviews-articles-and-comments/2017/04/01/mae-avril2016/7065 «ՀՀ արտաքին գործերի նախարարության հայտարարությունը»] ([https://web.archive.org/save/https://www.mfa.am/hy/interviews-articles-and-comments/2017/04/01/mae-avril2016/7065 արխիվացված]):</ref><ref>[https://artsakhpress.am/arm/news/43385/ «Հայաստանը մնում է ԼՂ անվտանգության երաշխավորը. ԼՂ-ն չի կարող ունենալ ավելի ցածր կարգավիճակ, քան ունի այսօր»] ([https://web.archive.org/save/https://artsakhpress.am/arm/news/43385/ արխիվացված]):</ref>:

[[Պատկեր:Murov_mountain_in_Azerbaijan-Caucasus3.jpg|thumb|277x277px|Մռավ լեռնաշղթան գտնվում է [[Փոքր Կովկաս]]ի լեռնային համակարգում և հանդիսանում է [[Սևանի լեռնաշղթա]]յի արևելյան շարունակությունը։ ]][[Պատկեր:Metz Ishkhanasar Syuniq.jpg|thumb|277x277px|Մեծ Իշխանասար գագաթի տեսքը [[Լեռնահովիտ (Արցախ)|Լեռնահովիտ]] գյուղից|link=Special:FilePath/Metz_Ishkhanasar_Syuniq.jpg]]Արցախի Հանրապետությունը գտնվում է [[Հայկական լեռնաշխարհ]]ի հյուսիս-արևելքում՝ Փոքր Կովկասի ծալքաբեկորավոր լեռների արևելքում։ Արևմուտքում սահմանակցում է [[Հայաստան]]ին, հարավում՝ [[Իրանի Իսլամական Հանրապետություն|Իրանի Իսլամական Հանրապետությանը]], արևելքում՝ [[Ադրբեջանական Հանրապետություն|Ադրբեջանական Հանրապետությանը]]։ Մակերևույթը հիմնականում լեռնային է՝ իրեն բնորոշ բարդ ռելիեֆով։ Լեռնային գոտիները զբաղեցնում են Հանրապետության ամբողջ տարածքի 3/4-ը։ Մակերևույթի բարձրությունների տարբերությունը կազմում է 3600 մետր։ Հյուսիսային Արցախում արևմուտքից արևելք ձգվում են է [[Մռավի լեռնաշղթա]]ն, որի երկարությունը կազմում է շուրջ 70 կմ։ Լեռնաշղթան կազմված է [[Հրաբուխ|հրաբխածին]] [[ապար]]ներից, որոնք տեղ-տեղ կտրտված են խոր [[կիրճ]]երով ու [[գետահովիտ]]ներով։ Շղթայի վրա կա մոտ քսան գագաթ, որոնց բարձրությունը անցնում է 3000 մետրից։ Ամենաուշագրավ լեռնագագաթներն են՝ [[Մեծ Հինալ]]ը (3367 մետր), [[Սպիտակասար]]ը (Ագդագ, 3200 մետր), [[Քյոռողլուդագ]]ը (3462 մետր), [[Օմար]]ը (3395 մետր) և շղթայի վերջին երեքհազարանոցը՝ [[Մռավ (լեռնագագաթ)|Մռավը]] (3340 մետր), որի անունով էլ կոչվում է լեռնաշղթան։ Մռավի լեռնաշղթայում է գտնվում նաև Արցախի Հանրապետության ամենաբարձր կետը՝ [[Գոմշասար]]ը (3724 մետր բարձրությամբ), որը հաճախ անվանում են նաև [[Արիության լեռ]]։ Լեռների լանդշաֆտը լեռնամարգագետնային է, իսկ լանջերին կան [[անտառ]]ներ, [[սողանք]]ներ, փլվածքներ և սողանքային լճակներ։ Արցախի արևմտյան տարածքում տարածվում է [[Արցախի լեռնաշղթա|Ղարաբաղի լեռնաշղթան]]։ Այն ձգվում է գրեթե միջօրեականի ուղղությամբ՝ [[Թարթառ]]ից մինչև [[Արաքս]]ի հովիտը։ Կազմված է [[Յուրայի ժամանակաշրջան|յուրայի]] և [[Կավճի ժամանակաշրջան|կավճի]] նստվածքային ու հրաբխային ապարներից, տեղ-տեղ՝ ուլտրահիմքային ներժայթուկներից։ Ղարաբաղի լեռնաշղթայի ամենաբարձր կետը [[Մեծ Քիրս]] լեռն է՝ 2724 մետր բացարձակ բարձրությամբ։ Այս լեռնաշղթայի փեշերին՝ [[Հադրութի շրջան|ԼՂՀ Հադրութի շրջանում]] է գտնվում [[Ազոխի քարայր]]ը, որտեղ պահպանվել են [[նեանդերթալյան մարդ]]ու բրածո մնացորդներ։ Միջին բարձրությունները, հատկապես արևելյան լանջերը, ծածկված են [[Կաղնի|կաղնու]], [[հաճարի]], [[Բոխի|բոխու անտառներով]], որոնք հարավում փոխվում են չորասեր նոսր անտառների։