«Առյուծ»–ի խմբագրումների տարբերություն

{{Taxobox|name=Առյուծ|latin=''Panthera leo''|image file=Lion_cub_with_mother.jpg|image descr=Էգ առյուծն իր կորյունի հետ|image title=290px|iucnstatus=VU | image file2 =Lion view.jpg | iucn=15951|regnum=Կենդանիներ|phylum=[[Քորդավորներ]]|classis=[[Կաթնասուններ]]|ordo=[[Գիշատիչներ]]|familia=[[Կատվազգիներ]]|genus=[[Հովազներ]]|species='''Առյուծ'''|wikispecies=Panthera leo|commons=Category:Panthera leo|itis=183803|ncbi=9689|range map=Wiki-Panthera leo.png|range legend=}}'''Առյուծ''' ({{lang-lat|''Panthera leo''}}), [[Կատվազգիներ|կատվազգիների]] [[Ընտանիք (կենսաբանություն)|ընտանիքի]] [[Գիշատիչներ|գիշատիչ]] [[կաթնասուն]], որը համարվում է նաև [[Հովազներ|'''Հովազներիհովազների ցեղի հինգչորս խոշոր ներկայացուցիչներից''']] մեկը<ref name="IUCN2">{{cite web|url=https://www.iucnredlist.org/species/15951/115130419|title=''Panthera leo''|last=|first=|author2=Փակեր|date=|year=2016|website=|publisher=[[IUCN]]|accessdate=|author3=Ֆունսթոն Ֆ․|author4=Հենշել|author5=Նովել Կ․||journal=Համաշխարհային կարմիր գրքի խոցելի տեսակներ|author=Բաուեր Հ․}}</ref>։ Առյուծները խոշոր չափերի մկանոտ, բաշավոր կատուներ են, որոնց արտաքին բնութագրիչներն են կարճ, կլորավուն գլուխը, ցածր պարանոցը, շրջանաձև ականջները, ինչպես նաև երկար և մազոտ պոչը։ Առյուծների մոտ հստակորեն արտահայտված է սեռական տարբերակվածությունը (դիմորֆիզմը)․ արուների միջին համեմատական քաշը կազմում է 150―260150-250 կգ, էգերինը՝ 120―182 կգ, շատ մեծ չափի էգ առյուծների քաշը առանձին քիչ դեպքերում մինչև 200120-182 կգ։ Ի տարբերություն էգերի՝ արուներն ունեն կրծքավանդակը և պարանոցը ծածկող բաշ, որն էլ այս տեսակի գլխավոր տարբերակիչ առանձնահատկությունն է։ Առյուծներն ապրում են խմբերով․ դասական փրայդը կազմված է մի քանի ազգակից արուներից, չափահաս էգերից և ձագերից՝ կորյուններից։

{{Հիմնական|Հայաստանի կատվազգիներ}}Դեռևս հնագույն ժամանակներում [[Հայկական լեռնաշխարհ|Հայկական լեռնաշխարհի]] տարածքում բնակվել են առյուծներ, որոնք պատկանել են [[Ասիական առյուծ|ասիական ենթատեսակին]]<ref>{{Cite web|url=https://allinnet.info/nature/asiatic-lions-that-once-existed-in-armenia/|title=Հայաստանի տարածքից իսպառ վերացած ասիական առյուծները|last=|first=|date=|website=|publisher=|language=ամերիկյան անգլերեն|accessdate=2019-03-07}}</ref>։ Ի դեպ, այդ նախկինում ենթատեսակն անվանվել է ոչ թե ասիական, այլև պարսկական։ Գիտնականները ենթադրում են, որ [[Նախնադարյան Հայաստան|նախապատմական ժամանակներում Հայաստանի]] տարածքում բնակվել են եվրոպական քարանձավային առյուծներ (շուրջ 10 հազար տարի առաջ), իսկ ավելի ուշ՝ նրանց գենետիկական ժառանգորդները։ Հայաստանը համարվում էր այս տեսակի տարածվածության ամենահյուսիսային աշխարհագրական լայնություններից մեկը։