|
== Ալտին - Էմել (ազգային այգի) ==
== Իդֆու ==
'''«Алтын-Эмель»''' (каз. ''«Алтынемел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі'') — государственный национальный природный парк в долине реки Или на территории Алматинской области Казахстана. Занимает территорию, ограниченную с юга рекой Или и Капшагайским водохранилищем, с севера западными отрогами Джунгарского Алатау - горами Шолак, Матай Алтынемель и Кояндытау, с востока невысокими горами Актау.
{{Տեղեկաքարտ Բնակավայր}}
'''Իդֆու'''<ref> Идфу // Словарь географических названий зарубежных стран / отв. ред. А. М. Комков. — 3-е изд., перераб. и доп. — М. : Недра, 1986. — С. 131.</ref><ref> Географический энциклопедический словарь: географические названия / Под ред. А. Ф. Трёшникова. — 2-е изд., доп. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 182. — 210 000 экз. — ISBN 5-85270-057-6.</ref> (Էդֆու<ref>Эдфу // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.</ref>, [[Եգիպտերեն|եգիպտ]]. Բեհդետ (bḥd.t) կամ Ջեբա (ḏb3), [[Հին հունարեն|հուն.]] Ἀπόλλωνος πόλις μεγάλη)՝ քաղաք Նեղոսի արևմտյան ափին, Լուքսորից 100 կիլոմետր դեպի հարավ:
'''Ալտին - Էմել''' (Ղազ. ''«Алтынемел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі'')՝ պետական ազգային բուսական այգի Ղազախստանի Ալմատինսկի շրջանի Իլի գետի հովտում: Զբաղեցնում է տարածքի
Վերին Եգիպտոսի II նոմի մայրաքաղաք, Խորա Բեհդետսկովո Աստվածուհու պաշտամունքային կենտրոն, որը հույները նույնացրել են [[Ապոլլոն|Ապոլլոնի]] հետ:
== Հնագիտական հետազոտություն ==
Արևմտյան եվրոպացիներից առաջինը Իդֆու է այցելել Կլոդ Սիկարը:
Ֆրանսիացիների (1921 - 1933 թվականներ) և ֆրանկո - լեհացիների (1936 - 1939 թվականներ) պեղումները հայտնաբերեցին հնագույն քաղաքի մեծ մասը և մեծ գերեզեմանատուն (տես նաև՝ Իդֆուն Կազիմյոժ Միխալովսկիի հոդվածում): Այստեղ հայտնաբերվել են 6 - րդ դինաստիայի ժամանակաշրջանի բազմաթիվ [[Մաստաբա|մաստաբաներ]], այդ թվում աստվածացրած Իզին, II նոմի ղեկավար՝ Ջեդկար Իսեսի և Պեպի առաջին թագավորների ժամանակ: Իր կենդանության օրոք նա եղել է վեզիր, դատավոր, թագավորական արխիվի և «մեծագույն Հարավի Տասնյակի» կառավարիչ, մահվանից հետո արժանացել է տեղական սրբի կոչմանը: Գտնվել է նաև Առաջին անցումային և Միջին թագավորական գերեզմանատան հետքեր:
== Հորի տաճար ==
[[Պատկեր:GD-EG-Edfou011.JPG|250px|մինի|Հորի տաճարը Իդֆույում]]
Ի պատիվ Հոր Բեխդետսկովո Աստծու կառուցվել է հսկայական տաճար, որն այժմ հանդիսանում է լավագույն պահպանված եգիպտական տաճարային շենքերից մեկը: 137 մետր երկարությամբ, 79 մետր լայնությամբ, 36 մետր բարձրությամբ քանդակազարդ սյուներով, նա համարվում է [[Կառնակ|Կառնակից]] հետո երկրորդ խոշոր տաճարը: Շինարարությունը սկսվել է մ. թ. ա. 237 թվականին Պտղոմեոս 3 - րդ Էվերգետի օրոք և ավարտվել է մ. թ. ա. 47 թվականին Պտղոմեոս 12- րդ Նեոս Դիոնիսոսի օրոք: Տաճարը բացվել է Պտղոմեոս 10 - րդ Ալեքսանդրի ժամանակաշրջանում (մ. թ. ա. 107 - 88 թվականներ)<ref>Коростовцев М. А. Религия древнего Египта. — М.: Главная редакция восточной литературы издательства «Наука», 1976.</ref>:
Էդֆու Հորը պատկերված է թևավոր սկավառակի, [[Բազեներ|բազեի]], երբեմն էլ բազեի գլխով մարդու տեսքով: Էդֆուի մակագրություններում նա եղել է նաև Հորոմ - Ռա՝ տաճարի ռելիեֆը ընդգծում է [[Հոր (եգիպտական դիցաբանություն)|Հորի]] սերտ կապը հոր՝ [[Օսիրիս|Օսիրիսի]], մոր՝ [[Իսիդա|Իսիդայի]] և Հատհորի հետ:
էդֆու տաճարի արձանագրությունները մեծ նշանակություն ունեն եգիպտական [[Բանասիրություն|բանասիրության]] համար, քանի որ դրանք ներկայացնում են հունահռոմեական ժամանակի [[Եգիպտական հիերոգլիֆներ|հիերոգլիֆ տեքստերի]] ամենամեծ հավաքածուներից մեկը:
== Գրականություն ==
* Эдфу // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
== Արտաքին հղումներ ==
* Эдфу на egyptology.ru
| 